ThS.BS Trần Quốc Việt, Khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết miền Bắc đang vào giai đoạn chuyển thu sang đông, nhiệt độ biến đổi thất thường. Đây là thời điểm huyết áp dễ dao động, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc người bị tăng huyết áp.

Nguyên nhân do sự thay đổi nhiệt độ tác động trực tiếp lên mạch máu. Khi trời lạnh, mạch máu co lại để giữ nhiệt, tăng sức cản ngoại vi, khiến huyết áp tăng. Ngược lại, khi trời ấm, mạch máu giãn ra, huyết áp trung bình giảm. Nếu nhiệt độ thay đổi nhanh hoặc thất thường, quá trình này có thể khiến huyết áp dao động rõ.

Nhiệt độ thay đổi còn kích hoạt hai hệ điều hòa huyết áp quan trọng là hệ thần kinh giao cảm và hệ renin–angiotensin–aldosterone (RAAS). Khi trời lạnh, hệ giao cảm hoạt động mạnh, thúc đẩy co mạch, giữ muối và nước, làm huyết áp tăng. Phản ứng này rõ hơn ở người lớn tuổi, người có mạch máu kém đàn hồi hoặc đang dùng thuốc điều trị huyết áp.

Ngoài nhiệt độ, các yếu tố môi trường như áp suất khí quyển, độ ẩm và ô nhiễm không khí cũng ảnh hưởng đến huyết áp. Trong giai đoạn chuyển mùa thu - đông, nguy cơ mắc cúm, cảm lạnh thường tăng do nhiệt độ, độ ẩm thay đổi, khiến cơ thể khó thích nghi. Thêm vào đó, ở trong nhà nhiều hơn, nơi không gian kín và thông gió kém làm virus dễ lây lan. Tình trạng nhiễm trùng, sốt hoặc mất nước dễ làm huyết áp thay đổi.

Thói quen sinh hoạt thay đổi theo mùa cũng góp phần đáng kể. Trời lạnh hoặc nóng bất thường khiến hoạt động thể chất giảm, khẩu phần ăn nhiều muối hoặc chất béo hơn, dễ tăng cân nhẹ... tất cả đều có thể làm huyết áp tăng.

Để kiểm soát huyết áp trong giai đoạn chuyển mùa, bác sĩ khuyến cáo giữ ấm cơ thể và không gian sống, mặc đủ áo, duy trì nhiệt độ phòng trên 18 độ C nếu có thể nhằm giảm co mạch do lạnh. Đồng thời, mỗi người cần giữ nhịp sinh hoạt đều đặn, duy trì vận động phù hợp, ăn giảm muối, uống đủ nước, tránh tắm nước quá lạnh đột ngột. Người đang điều trị tăng huyết áp không nên tự ý ngưng hoặc giảm liều thuốc khi cảm thấy huyết áp thay đổi. Mọi điều chỉnh liều nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ, đặc biệt khi có dao động huyết áp theo mùa.

Người cao tuổi hoặc mắc nhiều bệnh nền nên khám định kỳ và đo huyết áp tại nhà thường xuyên hơn trong giai đoạn chuyển mùa quan trọng. Người bệnh ghi lại triệu chứng như chóng mặt, đau ngực hoặc khó thở, kết quả đo vào sổ hoặc ứng dụng theo dõi giúp bác sĩ đánh giá chính xác.

Ly Nguyễn