Nhịp tim là số lần tim đập mỗi phút, đưa máu nghèo oxy về phổi, giúp bơm máu giàu oxy đi nuôi cơ thể. Ở người khỏe mạnh, cơ thể tự điều chỉnh nhịp tim phù hợp với mức độ hoạt động, môi trường xung quanh.

ThS.BS Ân Tuấn Đạt, khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết nhịp tim của người trưởng thành khỏe mạnh khi nghỉ thường dao động trong khoảng 60-100 lần mỗi phút. Người cao tuổi khoảng 55-95 lần/phút, tùy tình trạng sức khỏe. Trẻ sơ sinh có nhịp tim cao hơn đáng kể, 100-205 lần/phút. Khi trẻ lớn dần, nhịp tim giảm xuống theo từng giai đoạn, dưới một tuổi là 100-180 lần/phút, 1-2 tuổi là 98-140 lần/phút, 3-5 tuổi là 80-120 lần/phút, 6-7 tuổi là 75-118 lần/phút, thanh thiếu niên và người trưởng thành là 60-100 lần/phút.

Bác sĩ Đạt giải thích sự khác biệt này liên quan đến cấu tạo và hoạt động của tim. Trẻ em có trái tim nhỏ, dung tích buồng tim ít, phải đập nhanh để bơm đủ máu và oxy đi nuôi cơ thể. Ngược lại, ở người cao tuổi, hệ thống dẫn truyền điện trong tim dần lão hóa, khiến nhịp tim có xu hướng chậm lại.

Ngoài tuổi tác, nhịp tim có thể dao động do nhiều tác động khác nhau. Khi vận động hay tập luyện, tim đập nhanh hơn để bơm đủ máu và oxy cho cơ bắp. Cơ tim của người rèn luyện thể thao thường xuyên thường khỏe hơn, có thể bơm được nhiều máu hơn nên nhịp tim khi nghỉ thường thấp hơn mức trung bình, khoảng 50-60 lần/phút.

Căng thẳng, lo âu, sợ hãi hay phấn khích đều kích thích hệ thần kinh giao cảm, khiến tim đập nhanh hơn bình thường. Các bệnh lý như cường giáp, thiếu máu, rối loạn nhịp tim, bệnh động mạch vành hoặc suy tim... khiến nhịp tim tăng, giảm bất thường hoặc trở nên không đều.

Thuốc, các chất kích thích cũng làm thay đổi nhịp tim. Cà phê, rượu, thuốc lá thường khiến tim đập nhanh, trong khi một số thuốc điều trị tim mạch, huyết áp hay trầm cảm có thể làm nhịp tim chậm lại.

Bác sĩ Đạt cho hay nhịp tim nhanh hoặc chậm tạm thời do vận động, xúc động đều là phản ứng sinh lý bình thường của cơ thể, không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu nhịp tim bất thường kéo dài hoặc xuất hiện kèm các triệu chứng như hồi hộp, đau ngực, khó thở, choáng váng, thậm chí ngất xỉu, người bệnh cần đi khám sớm.

Một số nhóm có nguy cơ cao gặp rối loạn nhịp tim như mắc bệnh tim mạch nền, người bị rối loạn nội tiết, người thường xuyên hút thuốc, uống rượu bia, tiêu thụ nhiều cà phê hoặc chất kích thích. Người cao tuổi cũng nằm trong nhóm dễ bị ảnh hưởng, nhất là khi hệ thống dẫn truyền điện trong tim đã suy giảm chức năng.

Bác sĩ khuyến cáo mọi người cũng nên chủ động kiểm tra nhịp tim tại nhà bằng cách bắt mạch ở cổ tay (dùng hai ngón tay đặt lên động mạch quay - nằm phía ngoài của cổ tay và đếm trong một phút) hoặc sử dụng máy đo huyết áp, đồng hồ thông minh. Nếu nhịp tim liên tục trên 120 lần/phút, dưới 50 lần/phút hoặc kèm triệu chứng bất thường, cần đi khám ngay. Mỗi người nên ăn uống khoa học, hạn chế muối, rượu bia, cà phê và thuốc lá, nên tập thể dục điều độ như đi bộ nhanh, bơi lội, yoga, ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng, khám sức khỏe định kỳ.

Ly Nguyễn