Suy tim là tình trạng tim suy yếu, không đáp ứng đủ khả năng bơm máu nuôi cơ thể. ThS.BS Nguyễn Thị Oanh, Khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết suy tim không phải bệnh riêng lẻ mà là hậu quả của nhiều bệnh tim mạch khác như tăng huyết áp, bệnh mạch vành, bệnh van tim... Khi tim giảm sức bơm, các cơ quan thiếu máu gây ra nhiều triệu chứng như khó thở, mệt mỏi, đau tức ngực, ho kéo dài. Đây là bệnh lý mạn tính nguy hiểm, nguy cơ tử vong nếu không được kiểm soát đúng cách.

Bên cạnh tuân thủ thuốc và phác đồ điều trị, người bệnh cần kết hợp chế độ dinh dưỡng, tập luyện phù hợp và nghỉ ngơi điều độ. Theo bác sĩ Oanh, chế độ ăn cho bệnh nhân suy tim cần điều chỉnh theo từng giai đoạn bệnh nhằm làm chậm tiến triển và phòng biến chứng.

Giảm muối

Ăn quá lượng muối khiến cơ thể giữ nước, tim phải bơm nhiều hơn, dẫn đến phù, khó thở, tăng nặng tình trạng suy tim. Giảm muối giúp giảm ứ dịch, giảm gánh nặng cho tim. Theo bác sĩ Oanh, người trưởng thành, nhất là người bị suy tim, chỉ nên dùng dưới 2.000 mg natri một ngày, tương đương dưới 5 g muối một ngày hoặc chỉ dưới một thìa cà phê.

Giảm muối bằng cách ưu tiên thực phẩm tươi, ít chế biến, ăn nhiều rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt, thịt nạc, cá, sữa ít béo. Thay vì dùng nhiều muối, có thể nêm nếm bằng tỏi, hành hoặc các loại thảo mộc khô để tăng hương vị. Cách chế biến cũng cần chú ý, ưu tiên luộc, hấp thay vì chiên xào nhiều dầu mỡ. Bệnh nhân nên theo dõi cân nặng hàng ngày để phát hiện sớm tình trạng giữ nước, thông báo cho bác sĩ nếu tăng quá 2 kg trong vài ngày.

Tăng cường rau củ quả, hạn chế chất béo và đường bổ sung

Người bệnh suy tim nên ăn nhiều rau củ quả, khoảng 5 khẩu phần mỗi ngày (mỗi khẩu phần 80 g, tương đương một bát rau nhỏ) để bổ sung chất xơ, vitamin và chất chống oxy hóa, cải thiện chức năng mạch máu. Hạn chế chất béo bão hòa (từ mỡ động vật, thịt đỏ nhiều mỡ, bơ, sữa nguyên kem), đường bổ sung, thực phẩm chế biến sẵn. Sử dụng dầu thực vật (như dầu ô liu, dầu hạt cải, dầu đậu nành) và tăng cường các loại cá béo giàu omega-3 (cá hồi, cá thu, cá mòi), góp phần giảm viêm, ổn định nhịp tim, bảo vệ chức năng tim.

Các chế độ ăn như DASH (giàu rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt, ít muối và chất béo bão hòa), Địa Trung Hải (ưu tiên cá, dầu ô liu, rau củ quả, ngũ cốc, hạn chế thịt đỏ và thực phẩm tinh chế) có lợi cho tim mạch. Nhờ đó, người bệnh có thể kiểm soát huyết áp, giảm nguy cơ biến chứng.

Uống đủ nước

Bệnh nhân suy tim thường ứ dịch do giảm lượng máu đến thận và các cơ chế bù trừ gây tăng giữ nước tại thận, khiến cơ thể phù, tim phải làm việc vất vả. Do đó, người bệnh cần theo dõi cả lượng nước uống, ở mức 1,5-2 lít mỗi ngày.

Nếu người bệnh suy tim nặng, bác sĩ tính toán tổng lượng dịch nạp vào dựa trên thể tích nước tiểu 24 giờ của ngày hôm trước cộng thêm lượng dịch mất không nhận biết (khoảng 300-500 ml). Cách này giúp giảm gánh nặng tuần hoàn, hạn chế phù, cải thiện triệu chứng hô hấp cho người bệnh.

Bổ sung thực phẩm giàu kali

Trong điều trị suy tim, bệnh nhân phải dùng thuốc lợi tiểu để giảm ứ dịch, giảm phù, bớt gánh nặng cho tim. Bác sĩ Oanh, nhóm thuốc này đồng thời làm tăng đào thải kali qua nước tiểu, dẫn đến nguy cơ thiếu hụt. Trong khi đó, kali là khoáng chất quan trọng, điều hòa nhịp tim, cân bằng dịch và huyết áp. Kali nên được bổ sung từ thực phẩm tự nhiên, không nên dùng viên uống hay chế phẩm bổ sung khi chưa có chỉ định y khoa.

Ly Nguyễn