Chuyên viên Nguyễn Thị Quỳnh, khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết sữa là nguồn dinh dưỡng duy nhất cho trẻ sơ sinh. Phụ nữ cần nhiều năng lượng hơn để sản xuất trung bình khoảng 700 ml sữa mỗi ngày trong 6 tháng đầu. Mẹ ăn chay trong giai đoạn này cần cân đối thực phẩm, bổ sung đủ các dưỡng chất dưới đây.

Chất đạm là thành phần cấu tạo nên tế bào, hormone, enzyme và đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng. Người mẹ ăn chay có thể bổ sung đạm từ đậu nành, đậu xanh, đậu đỏ, hạt quinoa, yến mạch, hạt điều, óc chó...

Sắt từ thực vật (non-heme iron) trong rau xanh, đậu lăng, đậu nành, hạt bí, mè... có khả năng hấp thu kém hơn sắt động vật. Mẹ nên kết hợp cùng thực phẩm giàu vitamin C như cam, bưởi, ổi, dâu tây để tăng hấp thu. Trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể khuyến nghị bổ sung viên sắt để đảm bảo nhu cầu.

Vitamin B12 gần như chỉ có trong sản phẩm động vật, cần thiết cho quá trình tạo máu và phát triển thần kinh của trẻ. Do đó, phụ nữ cho con bú theo chế độ chay nghiêm ngặt cần uống viên bổ sung vitamin B12 hoặc chọn các thực phẩm có tăng cường loại vitamin này như ngũ cốc ăn sáng, sữa hạt tăng cường.

Canxi và vitamin D, trong 6 tháng đầu đời, trẻ nhận toàn bộ canxi từ sữa mẹ. Nếu khẩu phần của người mẹ thiếu canxi, cơ thể sẽ rút từ xương dễ gây loãng xương về sau. Các nguồn canxi chay gồm sữa đậu nành, mè, hạnh nhân, cải xoăn, rau dền. Mẹ bổ sung vitamin D qua ánh nắng buổi sáng, sữa hạt hoặc viên uống theo chỉ định bác sĩ.

Omega-3, nhất là DHA, giữ vai trò quan trọng với sự phát triển não bộ và thị giác của trẻ. Với người ăn chay, chất béo này có trong hạt lanh, hạt chia, óc chó hoặc dầu tảo.

Kẽm, iốt có tác dụng hỗ trợ miễn dịch và tăng trưởng. Nguồn thực vật giàu kẽm gồm đậu nành, hạt bí, yến mạch. Trong khi đó, iốt cần thiết cho tuyến giáp và trí tuệ của trẻ. Mẹ nên duy trì thói quen sử dụng muối iốt trong chế biến bữa ăn hàng ngày.

Chuyên viên Quỳnh khuyên mẹ nên uống đủ khoảng 2-2,5 lít mỗi ngày để nguồn sữa ổn định và hạn chế táo bón. Duy trì thăm khám dinh dưỡng, làm xét nghiệm máu định kỳ giúp phát hiện sớm tình trạng thiếu hụt, từ đó có hướng bổ sung kịp thời. Theo dõi cân nặng, chiều cao và sự phát triển của trẻ cũng là cách đơn giản để đánh giá chế độ ăn đã phù hợp hay chưa. Nếu bé bú mẹ có biểu hiện chậm tăng cân, da xanh, mệt mỏi hoặc chậm phát triển vận động cần phụ huynh đưa đi khám để kiểm tra vi chất.

Trịnh Mai