Gần đây, câu chuyện kỷ luật học sinh mắc lỗi nghiêm trọng đang được bàn luận sôi nổi với hai luồng ý kiến trái chiều. Một bên cho ủng hộ Thông tư 19 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, có hiệu lực từ 31/10, quy định mức kỷ luật cao nhất với học sinh là viết bản tự kiểm điểm, thay cho đình chỉ học như trước. Tuy nhiên, số khác lại lo ngại giáo viên thiếu công cụ để giáo dục học sinh cá biệt. Ở đây tôi chỉ thử phân tích các lo lắng của cả hai bên để các bạn có cái nhìn khách quan nhất.
Với những người ủng hộ đình chỉ học sinh, đây vừa là biện pháp mạnh để răn đe trẻ hư, vừa là cách để cách ly an toàn cho các học sinh còn lại. Song, với các học sinh quậy phá đến mức bị đuổi học, thì đây không phải là án phạt mà chẳng khác nào là một kỳ nghỉ dài. Vậy nên mục đích thứ nhất là răn đe hầu như bị vô hiệu, chỉ còn mục đích thứ hai là bảo đảm an toàn cho các em còn lại.
Còn với những người phản đối đình chỉ học sinh, sự cách ly này không giải quyết được gốc rễ vấn đề, mà chỉ đẩy trẻ từ một môi trường kiểm soát thiếu hiệu quả (trường học) sang một môi trường nhiều nguy cơ hơn (xã hội). Không chỉ là vấn đề cho xã hội, việc đuổi học còn chặn con đường phát triển của chính các em này, qua đó càng đẩy học sinh lún sâu hơn vào tệ nạn.
>> Giáo viên chúng tôi buộc phải nương tay với học sinh cá biệt
Như vậy, bên muốn đuổi học về bản chất chỉ muốn cách ly các thành phần cá biệt (đi đâu cũng được), bên phản đối đuổi học không muốn nhà trường phủi hết ra ngoài xã hội, đồng thời cũng phải có cách uốn nắn lại những đứa trẻ này. Nếu vậy, câu trả lời có thể làm hài lòng cả hai bên là: tạo một môi trường nào đó ở giữa nhà trường và xã hội, để tiếp nhận các đối tượng học sinh cá biệt,.
Tôi xin mạo muội đề xuất mô hình trường học nội trú do quân đội hay công an kiểm soát, vừa có chức năng học văn hóa, vừa hoạt động như các trường nghĩa vụ quân sự hiện tại. Xin nhấn mạnh chữ "nội trú" - tức là đã vào đây là bị quản lý 24/7 với kỷ luật quân đội. Buổi sáng, các em có thể được học văn hóa, buổi chiều học quốc phòng hay học nghề tùy điều kiện... Như vậy, mô hình này vừa đáp ứng được yêu cầu tách riêng các học sinh cá biệt, đồng thời cho các em cơ hội được rèn luyện đạo đức.
Còn đối với môi trường giáo dục bình thường, hình thức phạt nặng nhất vẫn sẽ là viết bản kiểm điểm. Học sinh bị kỷ luật ở mức nhẹ vẫn sẽ chỉ bị nhắc nhở bởi giáo viên, có sự cam kết giáo dục con cái từ phía gia đình, giống như một tấm thẻ vàng cảnh cáo. Những em tái phạm nhiều lần mới bị xem xét tách ra khỏi môi trường giáo dục bình thường để dạy dỗ riêng như trên. Tôi nghĩ cách làm này sẽ đủ sức răn đe học sinh cá biệt.
- 'Giáo viên mất uy khi bỏ đình chỉ học sinh'
- Học sinh đánh bạn rồi 'được' nghỉ học
- 'Học sinh ngày nay phải được dạy lại cách tôn trọng thầy cô'
- 'Hằn học với những đứa trẻ hư'
- Cảm hóa học sinh cá biệt bằng kỷ luật hay giáo dục?
- 'Giáo viên Việt thiếu công cụ dạy dỗ học sinh cá biệt'