Theo Nation Kenya, WA đang điều tra 34 VĐV, trong đó có cả những ngôi sao dự Olympic, về cáo buộc gian lận tuổi từ năm 2016. Nếu bị kết tội, Liên đoàn Điền kinh Kenya và các VĐV liên quan sẽ nhận các án phạt nghiêm khắc.
Trong cuộc điều tra phối hợp với Liên đoàn Điền kinh Kenya, Cơ quan Liêm chính Điền kinh (AIU) đã xác định được ít nhất 30 trường hợp làm giả hồ sơ khai sinh để thi đấu cho Kenya tại một số giải U20 thế giới.
Gian lận tuổi là hành vi thay đổi tuổi để được thi đấu ở nhóm tuổi thấp hơn nhằm giành lợi thế cạnh tranh và tài chính. Việc này vi phạm Quy tắc thi đấu và Bộ quy tắc ứng xử liêm chính của WA - vốn đảm bảo tất cả VĐV được thi đấu trong môi trường công bằng, tránh việc các VĐV lớn tuổi lấy đi cơ hội hoặc huy chương tiềm năng của các VĐV trẻ.
Rodgers Kwemoi của Kenya tranh tài ở chung kết 10.000m nam tại Olympic Tokyo 2020. Ảnh: WC
Tại giải U20 điền kinh thế giới năm 2023 ở Peru, bốn VĐV chạy đường dài Kenya bị phát hiện gian lận tuổi và bị trục xuất về nước. Để đủ điều kiện tham dự giải U20, Liên đoàn Điền kinh Thế giới có thời hạn đăng ký nghiêm ngặt: tất cả VĐV phải nộp thông tin hộ chiếu và hoàn thành thủ tục thị thực.
Khác doping - thường có thể là vi phạm cá nhân hoặc HLV, gian lận tuổi đòi hỏi sự thông đồng giữa cả VĐV, phụ huynh, HLV, thậm chí quan chức - những người thao túng hồ sơ khai sinh.
Với áp lực ngày càng tăng đối với Liên đoàn Điền kinh Kenya trong việc ngăn chặn các trường hợp này, tổ chức này tuyên bố đã tiến hành kiểm tra nghiêm ngặt và liên hệ với các bệnh viện để xác minh hồ sơ khai sinh. Theo Nation Kenya, kết quả rất đáng lo ngại, cho thấy nhiều VĐV trẻ bị thao túng để nói dối về tuổi khi chịu áp lực từ HLV và cha mẹ.
Không phải lần đầu Liên đoàn Điền kinh Kenya gióng lên hồi chuông cảnh báo về việc gian lận tuổi. Tháng 7/2023, chủ tịch Jackson Tuwei cho biết vấn đề này đang trở nên phổ biến hơn, với việc làm giả giấy khai sinh và hộ chiếu ngày càng gia tăng, đặc biệt là trong các giải trẻ. "Chúng tôi tập trung vào doping, vấn đề đã vượt khỏi tầm kiểm soát, nhưng gian lận tuổi đang trở thành thách thức mới", ông nói.
Kenya hiện có hơn 100 VĐV bị đình chỉ thi đấu liên quan đến doping trong Danh sách toàn cầu những người không đủ điều kiện của AIU.
Ruth Chepngetich lập kỷ lục marathon nữ thế giới với thông số 2 giờ 9 phút 57 giây. Ảnh: Guardian
Chính những bê bối này khiến tân kỷ lục gia marathon nữ Ruth Chepngetich bị nghi ngờ gian lận, dù vượt qua mọi bài kiểm tra tại Chicago Marathon 2024 - nơi cô đạt thành tích 2 giờ 9 phút 57 giây. Runner Kenya trở thành nữ VĐV đầu tiên hoàn thành cự ly 42,195km với thời gian dưới 2 giờ 10 phút - thành tích mà nhiều người từng đánh giá là không thể.
Đầu năm 2025, cựu HLV trưởng của Liên đoàn điền kinh Canada (Athletics Canada), Peter Eriksson công bố bản kiến nghị trực tuyến cáo buộc ba cơ quan quản lý - Cơ quan chống doping thế giới (WADA), Liên đoàn điền kinh thế giới (WA) và Cơ quan Liêm chính Điền kinh (AIU) - đã không ngăn chặn được tình trạng sử dụng doping tràn lan trong môn điền kinh.
Eriksson yêu cầu ba cơ quan này công bố các bài kiểm tra và hồ sơ của Chepngetich, vì ông tin rằng thành tích 2 giờ 9 phút 57 giây của cô "vượt quá giới hạn tiềm năng của phụ nữ".
Ông cũng yêu cầu các tổ chức này thực hiện các biện pháp khẩn cấp để loại bỏ doping trong thể thao, gồm tiết lộ và đình chỉ HLV, người đại diện có liên quan đến VĐV có kết quả xét nghiệm dương tính với doping; tăng cường xét nghiệm, đặc biệt là ở Đông Phi; lập tức đình chỉ tất cả các VĐV khỏi cuộc thi trong thời gian còn lại của năm dương lịch từ bất kỳ quốc gia nào có hơn 10 VĐV có kết quả xét nghiệm dương tính trong năm.
Hồng Duy