Theo dữ liệu từ RunRepeat phối hợp cùng Liên đoàn Điền kinh Thế giới (IAAF, 2023), thời gian trung bình hoàn thành cự ly 10km của runner nghiệp dư là 58 phút. Trong đó, nam giới đạt khoảng 57 phút 15 giây (pace5:51), nữ giới khoảng 1 giờ 7 phút (pace 6:58). Để rút ngắn thành tích xuống dưới 57 phút, nam runner cần duy trì pace đều quanh 5:40-5:45/km, trong khi với nữ để giữ mức dưới 1 giờ 7 phút thì pace ổn định khoảng 6:40-6:45/km.
Nếu đặt mục tiêu phá mốc 50 phút, runner phải giữ nhịp độ 5 phút mỗi km xuyên suốt quãng đường.
Theo HLV Lê Thành Hùng (Hùng Hero - Garmin Run Club Coach), chạy 10km dưới 50 phút không phải là mục tiêu quá xa vời. Với một người trưởng thành có nền tảng sức khỏe ổn định, nếu theo sát giáo án khoa học và được hỗ trợ bởi thiết bị theo dõi, họ hoàn toàn có thể chinh phục cột mốc này chỉ sau năm tuần tập luyện nghiêm túc.
"Để đạt mốc 50 phút, runner cần phát triển song song tốc độ và sức mạnh. Sức mạnh chân giúp duy trì lực đẩy và độ ổn định, trong khi kiểm soát nhịp tim tối ưu giúp tập luyện hiệu quả mà không quá tải. Đặc biệt, interval và tempo run là chìa khóa để cơ thể quen với việc chạy ở cường độ cao, từ đó rút ngắn thành tích".
HLV Hùng Hero (đứng hàng đầu) trong một buổi huấn luyện ở Garmin Run Club. Ảnh: Garmin
Kỹ thuật chạy cũng đóng vai trò quan trọng. Nghiên cứu đăng trên Journal of Sports Science (2021) cho thấy việc điều chỉnh độ dài sải chân và tần số bước có thể giảm nguy cơ chấn thương, tối ưu hiệu quả vận động. Nhờ đó, runner không chỉ cải thiện tốc độ mà còn duy trì phong độ ổn định lâu dài.
Giáo án dưới đây do HLV Lê Thanh Hùng thiết kế cho runner hiện đang ở mức 55-60 phút 10km. Ba trụ cột chính là interval, tempo, long run, kết hợp easy run và phục hồi để cân bằng:
| Tuần | Interval | Tempo | Long run | Easy Run/bổ trợ | Mục tiêu |
| 1 - Nền tảng | 10 x 400 m, nghỉ 2 phút (zone 4, 80% sức) | 2 x 2,5 km, nghỉ 3 phút (70-80% MHR, 70% sức) | 40 phút (7-8 km), có thể kết hợp chạy, đi bộ | 1-2 buổi core, chạy nhẹ 5-6 km; bơi thả lỏng | Làm quen với nhịp độ tập, rèn sức bền cơ bản |
| 2 - Tăng cường độ | 8 x 800 m, nghỉ 2 phút (zone 4, 80%). | 4km - 1km - 1km, nghỉ 3 phút (70-80% MHR) | 7km chạy nhẹ kỹ thuật | Core 20 phút, chạy nhẹ 30 phút; bơi thả lỏng. | Bắt đầu nâng sức chịu đựng tốc độ, tăng cự ly chạy dài |
| 3 - Bứt phá | 6 x 1km, nghỉ 2 phút 30 giây (zone 4, 80%) | 5km - 1km, nghỉ 3 phút (70-80% MHR) | 50 phút (8-9km) | Core/bổ trợ 20 phút, chạy nhẹ 30 phút; bơi thả lỏng | Đẩy cơ thể lên gần mức thi đấu, rèn tốc độ, sức bền cùng lúc |
| 4 - Tinh chỉnh | 5 x 1,5 km, nghỉ 2 phút 30 giây (zone 4) | 6 km chạy đều (70-80% MHR) | 8 km chạy nhẹ, kèm 3 x 200m tăng tốc | Core/bổ trợ 20 phút, chạy nhẹ 30 phút; bơi thả lỏng | Giữ khối lượng vừa phải, tập trung vào cảm giác pace |
| 5 - Race week | 10 x 400 m, nghỉ 90 giây (zone 4, 80%) | 5km (70-80% MHR) | Race 10km | 2 km chạy nhẹ, 2 x 150m tăng tốc; giãn cơ, nghỉ nhiều |
Duy trì cảm giác tốc độ, hồi phục tối đa trước ngày race |
HLV Hùng Hero lưu ý, runner cần lắng nghe cơ thể, giảm tải hoặc nghỉ ngơi khi mệt mỏi bất thường. Sắp xếp ít nhất một ngày nghỉ hoàn toàn trong tuần giúp giảm nguy cơ chấn thương.
Đồng hồ và đai đeo đo nhịp tim của Garmin. Ảnh: Garmin
Để kiểm soát các thông số và điều chỉnh lịch tập phù hợp thể trạng, runner nên kết hợp đồng hồ thể thao và đai đo nhịp tim Garmin. Thiết bị ghi lại nhịp tim, trạng thái sức khỏe và hiệu quả tập luyện, hỗ trợ runner và HLV điều chỉnh kế hoạch phù hợp thể trạng thực tế. Việc theo dõi các chỉ số nâng cao như cadence, độ dài sải chân, thời gian tiếp xúc mặt đất cũng giúp runner cải thiện thành tích và giảm rủi ro chấn thương.
Bên cạnh đó, các thông số về pace, cadence, độ dài sải chân và thời gian tiếp xúc mặt đất từ tính năng Running Dynamics giúp người chạy điều chỉnh kỹ thuật, giảm nguy cơ chấn thương. Toàn bộ dữ liệu sau mỗi buổi tập được đồng bộ trên ứng dụng Garmin Connect, từ đó phân tích chỉ số VO2max, khả năng phục hồi và xu hướng tiến bộ theo từng tuần.
Đồng hồ hiển thị các thông số. Ảnh: HLV Hùng Hero
Theo nghiên cứu đăng trên European Journal of Applied Physiology (2022), việc sử dụng thiết bị đeo thông minh có thể tăng mức độ tuân thủ giáo án tập luyện tới 30% so với nhóm runner chỉ tập dựa vào cảm giác. Nhờ vậy, việc luyện tập trở nên khoa học, có cơ sở và dễ dàng duy trì hơn trong dài hạn.
Lan Anh