ThS.BS Nguyễn Thị Quý Khoa, Phó khoa Sản, Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết không ít phụ nữ ngoài 40 tuổi có kinh nguyệt thất thường, mất ngủ, bốc hỏa cho rằng mình đã mãn kinh. Thực tế, đa phần họ đang ở giai đoạn chuyển tiếp gọi là tiền mãn kinh, buồng trứng vẫn hoạt động nhưng hormone bắt đầu biến động. Tiền mãn kinh và mãn kinh đều liên quan đến thay đổi hormone sinh dục nữ, song đặc điểm, thời điểm xuất hiện, tác động đến sức khỏe lại khác nhau rõ rệt. Hiểu đúng sự khác biệt giúp phụ nữ chủ động điều chỉnh chế độ ăn uống, vận động, chăm sóc da, phòng loãng xương, kiểm soát triệu chứng.
Dưới đây là các điểm khác biệt chính giữa tiền mãn kinh và mãn kinh.
|
Phân biệt |
Tiền mãn kinh | Mãn kinh |
| Khái niệm | Giai đoạn chuyển tiếp trước khi mãn kinh, buồng trứng bắt đầu suy giảm chức năng, estrogen giảm không đều. | Giai đoạn chấm dứt hoàn toàn chức năng sinh sản, buồng trứng ngừng hoạt động. |
| Thời điểm | Thường bắt đầu ở tuổi 40-45, có thể sớm hoặc muộn hơn, kéo dài trung bình 4-8 năm. | Xác định khi 12 tháng liên tiếp không có kinh (thường là 50-52 tuổi ở phụ nữ Việt) |
| Kinh nguyệt | Chu kỳ trở nên thất thường như ngắn hoặc dài hơn, ra ít hoặc nhiều bất thường, có thể mất kinh vài tháng rồi có lại. | Không còn kinh nguyệt vĩnh viễn. |
| Triệu chứng |
Cơn bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, cáu gắt, tim đập nhanh, rối loạn giấc ngủ, giảm ham muốn, khô âm đạo, dễ viêm nhiễm niệu - sinh dục. Tóc rụng, da khô, tăng cân, loãng xương, thay đổi tâm trạng.... |
Các triệu chứng trên có thể tiếp tục nhưng thường ổn định dần; tình trạng khô âm đạo, loãng xương, teo cơ, tim mạch có nguy cơ tăng lâu dài. |
| Nội tiết tố | Estrogen, progesterone dao động thất thường, FSH bắt đầu tăng nhẹ, không ổn định. | Estrogen giảm ổn định ở mức thấp, FSH và LH tăng cao rõ rệt. |
| Sinh sản | Phụ nữ vẫn có khả năng mang thai (dù thấp) vì có thể rụng trứng không đều. | Phụ nữ không thể mang thai tự nhiên. |
Bác sĩ lưu ý phụ nữ dưới 50 tuổi vẫn còn kinh nguyệt có khả năng đang ở tuổi tiền mãn kinh. Ngược lại trên 12 tháng liên tục không có kinh xác định đã mãn kinh. Tuy nhiên, để biết chính xác ở giai đoạn nào, chị em nên đi khám để được bác sĩ kiểm tra, tư vấn. Các xét nghiệm hormone (FSH, LH, Estradiol) có thể giúp phụ nữ xác nhận giai đoạn nào, từ đó bác sĩ tư vấn phù hợp.
Trước khi đi khám tiền mãn kinh và mãn kinh, phụ nữ nên có sổ ghi chép chu kỳ kinh nguyệt trong 3 tháng giúp bác sĩ nhận biết tình trạng. Đồng thời, thông báo cho bác sĩ dấu hiệu, triệu chứng thay đổi của cơ thể, để được kiểm tra, sử dụng hormone cải thiện trong trường hợp cần thiết.
Tuệ Diễm
| Độc giả gửi câu hỏi về sản phụ khoa tại đây để bác sĩ giải đáp |