Trả lời:

Co cứng cơ là biến chứng vận động thường gặp sau đột quỵ, xảy ra khi tín hiệu từ não đến cơ bị rối loạn, khiến cơ luôn trong trạng thái gồng, cứng, khó cử động. Người bệnh có thể bị đau, hạn chế khớp, khó thực hiện các hoạt động hằng ngày như thay quần áo, đi lại hay tự chăm sóc bản thân.

Tiêm botulinum toxin (botox) là một trong những phương pháp điều trị cho người bệnh bị co cứng cơ sau đột quỵ. Hoạt chất botulinum toxin type A có tác dụng ức chế phóng thích acetylcholine - chất dẫn truyền thần kinh tại bản vận động cơ. Khi quá trình dẫn truyền này bị chặn lại tạm thời, cơ co cứng được giãn mềm ra, giảm co rút và giảm phản xạ gồng cơ bất thường. Nhờ đó, người bệnh đỡ đau, cử động khớp linh hoạt hơn, thuận lợi cho quá trình vật lý trị liệu, phục hồi chức năng đồng thời phòng ngừa biến dạng khớp, co rút gân cơ thứ phát.

Tiêm botox là phương pháp ít xâm lấn và an toàn khi được thực hiện đúng kỹ thuật bởi bác sĩ chuyên khoa thần kinh. Tác dụng phụ thường nhẹ, chủ yếu là đau hoặc sưng nhẹ tại chỗ tiêm, thường tự hồi phục sau vài ngày.

Thời điểm tiêm botox thường được cân nhắc sau giai đoạn bán cấp của đột quỵ (3-6 tháng), song có thể điều chỉnh sớm hoặc muộn hơn tùy tình trạng từng người. Trước khi chỉ định, bác sĩ khám, đánh giá mức độ co cứng, xác định nhóm cơ cần tiêm đồng thời loại trừ các yếu tố nguy cơ.

Quy trình tiêm diễn ra ngoại trú, bác sĩ sát khuẩn vùng tiêm, có thể gây tê tại chỗ, tiêm nhiều điểm nhỏ dưới da hoặc trong cơ. Sau tiêm, người bệnh được theo dõi 30-60 phút. Hiệu quả bắt đầu sau 3-7 ngày, rõ nhất sau khoảng hai tuần và duy trì 3-4 tháng. Khi thuốc hết tác dụng, có thể tiêm nhắc lại theo chỉ định. Ngoài botox, một số phương pháp hỗ trợ khác như kích thích từ trường xuyên sọ (rTMS) - công nghệ dùng sóng điện từ điều hòa hoạt động vùng não tổn thương, cải thiện cảm giác và phục hồi chức năng vận động sau đột quỵ.

BS.CKI Nguyễn Hoàng Minh Thảo
Trung tâm Khoa học Thần kinh
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM