BS.CKI Lê Quang Hưng, Trung tâm Y học bào thai, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết thai nhi 29 tuần ước tính nặng khoảng 1.000 g, tương ứng bách phân vị thứ 3 (công cụ tính mức độ tăng trưởng của thai nhi theo Fetal Medicine Foundation), chỉ số này từ 10 trở lên là bình thường.

Thai giới hạn tăng trưởng khởi phát sớm xảy ra khi cân nặng thai nhi trên siêu âm nhỏ hơn so với tuổi thai, trước tuần 32, thường kèm theo bất thường dòng chảy động mạch rốn. Tình trạng này dẫn đến nguy cơ thai lưu, suy thai, sinh non, trẻ sinh ra bị suy hô hấp, hạ thân nhiệt và đường huyết, nhiễm trùng sơ sinh, tử vong trước, trong hoặc sau sinh.

Hở van ba lá trung bình còn làm tăng gánh nặng cho tim thai, có thể gây suy tim, phù thai, sinh non. Bác sĩ Hưng cho biết tình trạng tim này có thể ổn định sau sinh nhưng thai giới hạn tăng trưởng làm tăng nguy cơ bất lợi cho thai nhi. Theo dõi sát thai kỳ để đánh giá tình trạng sức khỏe của thai nhi nhằm đưa ra phương án xử trí kịp thời trước những biến đổi bất lợi cho thai.

Chị Hồng còn bị đái tháo đường thai kỳ. Bác sĩ Hưng tư vấn chế độ dinh dưỡng ưu tiên rau xanh, trái cây ít ngọt, carbohydrate phức hợp (gạo lứt, các loại hạt nguyên chất...), thịt nạc, trứng, các loại đậu, sữa ít béo. Thai phụ uống 2-3 lít nước mỗi ngày, ăn nhạt, chia nhỏ bữa ăn, bổ sung sắt, canxi, axit folic... góp phần đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cho thai nhi phát triển, đồng thời kiểm soát lượng đường ổn định trong máu.

Chị Hồng khám thai đều đặn theo lịch hẹn nhằm kiểm tra tình trạng sức khỏe. Đến tuần thai 37, bác sĩ Hưng đánh giá tình trạng của thai nhi không ổn định, theo dõi 2-3 ngày một lần để kéo dài thêm tuổi thai, cân nặng thai. Đến tuần thai 38, các dấu hiệu thai nhi diễn tiến xấu nguy cơ suy thai gây mất tim thai, bác sĩ chỉ định mổ. Bé gái chào đời nặng 2,6 kg, sức khỏe ổn định, được bác sĩ nhi sơ sinh và tim mạch tiếp tục theo dõi đến khi da kề da với mẹ.

Bác sĩ Hưng cho biết phần lớn trường hợp hở van ba lá mức độ nhẹ - trung bình, không cần can thiệp. Tình trạng nghiêm trọng ảnh hưởng sức khỏe bắt buộc phẫu thuật sửa van hoặc thay van nhân tạo.

Thai giới hạn tăng trưởng trong tử cung (FGR) dễ nhầm với thai nhỏ so với tuổi thai (SGA) vì cùng chung đặc điểm cân nặng thai nhỏ hơn so với thai cùng độ tuổi, theo bác sĩ Hưng. Tuy nhiên, thai nhỏ so với tuổi thai thường là thai nhỏ sinh lý, phần lớn do yếu tố di truyền. Trường hợp này được theo dõi như một thai kỳ bình thường.

Thai giới hạn tăng trưởng đi kèm với một hoặc nhiều bất thường, được gọi là thai nhỏ bệnh lý. Nguyên nhân có thể từ mẹ (tăng huyết áp, bệnh lý mạn tính...), từ thai (bất thường nhiễm sắc thể, dị tật, nhiễm trùng bào thai...) hoặc từ bánh nhau (suy giảm chức năng bánh nhau). Chọc ối nhằm loại trừ bất thường nhiễm sắc thể ở thai giới hạn tăng trưởng trước 32 tuần có kèm bất thường cấu trúc, đa ối.

Đánh giá tuổi thai chính xác là điều kiện để xác định kích thước của thai có tương ứng với tuổi thai. Hiệp hội Siêu âm Sản Phụ khoa thế giới (ISUOG) khuyến cáo đo chiều dài đầu mông ở quý một (11-13 tuần 6 ngày) là phương pháp tối ưu để tính tuổi thai. Siêu âm Doppler giúp đánh giá lưu lượng máu trong động mạch rốn - mạch máu cung cấp oxy, dinh dưỡng cho thai nhi, góp phần xác định thai có bị giới hạn tăng trưởng trong tử cung không.

Hiện chưa có cách phòng ngừa tình trạng này. Bác sĩ khuyến cáo thai phụ tuân thủ khám thai định kỳ. Chẩn đoán sớm, theo dõi đánh giá sức khỏe thai, chọn lựa thời điểm thích hợp để kết thúc thai kỳ nhằm giảm tỷ lệ tử vong hoặc nguy cơ bệnh tật cho trẻ sau này.

Ngọc Châu

*Tên người bệnh đã được thay đổi