Trả lời:

Tay và chân lạnh vào buổi sáng có thể chỉ là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi thời tiết lạnh hoặc mạch máu co lại để giữ nhiệt, nhất là những khu vực xa tim như đầu chi. Nếu tình trạng này xuất hiện thường xuyên kèm theo cảm giác tê, tái màu da (tím, trắng) hoặc không ấm lên nhanh khi được che chắn thường là dấu hiệu của các vấn đề tuần hoàn hoặc bệnh lý nền.

Hội chứng Raynaud là tình trạng mạch máu co thắt quá mức khi gặp lạnh hoặc căng thẳng khiến ngón tay, ngón chân đổi màu từ trắng sang tím, kèm cảm giác tê buốt. Triệu chứng thường hết khi được làm ấm. Đa phần các trường hợp Raynaud là lành tính, chỉ gây khó chịu thoáng qua.

Xơ vữa mạch máu ngoại biên xảy ra khi các mạch máu bị hẹp hoặc tắc, khiến lượng máu nuôi tay chân giảm. Trong đó, điển hình là bệnh động mạch ngoại biên (PAD), thường do xơ vữa động mạch ở chi dưới gây thiếu máu cục bộ. PAD gây triệu chứng khó chịu ở chân tay, cảnh báo xơ vữa động mạch toàn thân, làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạch vành và đột quỵ.

Rối loạn toàn thân như thiếu máu, suy giáp, tiểu đường... cũng có thể gây triệu chứng ở đầu chi. Ở bệnh nhân tiểu đường lâu năm, bệnh lý thần kinh ngoại biên gây tê, lạnh chi kéo dài. Suy giáp làm giảm chuyển hóa cơ bản, khiến cơ thể luôn có cảm giác lạnh, kể cả trong điều kiện bình thường. Suy tim tiến triển trong giai đoạn nặng dẫn đến giảm tưới máu ngoại vi do giảm cung lượng tim, làm tay chân thường xuyên lạnh, đi kèm với các triệu chứng như phù, khó thở...

Bạn cần đặc biệt lưu ý nếu tay chân lạnh đi kèm các triệu chứng toàn thân như khó thở, đau tức ngực, phù chân, hồi hộp hoặc choáng váng... Đây có thể là dấu hiệu của bệnh tim mạch hoặc suy tim. Trường hợp tay chân lạnh kèm đau khi đi bộ, vết loét lâu lành, đầu ngón chân tím, chuyển dần sang màu đen hoặc sưng nề cho thấy thiếu máu chi trầm trọng, cần được chẩn đoán và can thiệp sớm.

Bạn hay bị tay chân lạnh có thể là biểu hiện sinh lý. Tuy nhiên, nếu diễn ra kéo dài không nên xem nhẹ vì có thể là dấu hiệu sớm của rối loạn tuần hoàn hoặc bệnh mạch máu toàn thân, làm tăng nguy cơ biến cố tim mạch sau này. Khám sớm giúp xác định nguyên nhân, điều trị kịp thời đồng thời phòng ngừa biến chứng.

Bạn nên áp dụng một số biện pháp hỗ trợ như giữ ấm cơ thể, nhất là vào sáng sớm và mùa lạnh, tập luyện đều đặn (đi bộ, yoga, bơi lội nhẹ...) giúp tăng cường tuần hoàn máu, ăn uống cân đối, giàu vitamin và khoáng chất để bảo vệ thành mạch. Tránh các yếu tố làm co mạch như hút thuốc lá, uống rượu bia. Người bệnh cũng cần kiểm soát tốt các bệnh lý nền như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu - những yếu tố làm trầm trọng thêm tình trạng rối loạn tuần hoàn.

ThS.BS Đường Thị Thảo
Khoa Tim mạch
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội