Trong thực tế giao thông tại Việt Nam, nhất là ở các đô thị lớn, tôi thấy rất nhiều tài xế, đặc biệt là người lái ôtô, thường tỏ ra lo ngại khi xe máy đi chung làn với mình. Họ sợ rằng nếu xe máy phía trước bị ngã, thì xe phía sau (thường là ôtô) sẽ không kịp xử lý, dẫn đến va chạm nghiêm trọng. Nỗi sợ này không sai, nhưng cách phản ứng lại thường phản ánh một tư duy giao thông kém: không giữ khoảng cách an toàn.
Nhiều tài xế ôtô có xu hướng "tự phân làn" theo cảm tính. Họ coi đường hỗn hợp (tức là đường không có biển báo hoặc vạch kẻ phân làn rõ ràng) như thể đó là đường dành riêng cho ôtô. Khi xe máy đi vào làn đó, họ cho rằng xe máy "đi sai làn", rồi dí sát đuôi, bấm còi inh ỏi để giành đường, tạo áp lực cho người đi trước.
Tôi từng chứng kiến một tình huống ngay trên đường. Một người đi xe máy bất ngờ thắng gấp vì phía trước có người sang đường. Chiếc ôtô đi ngay sau chỉ cách chừng vài mét, tài xế không kịp xử lý, buộc phải đánh lái gấp sang bên trái, va quệt vào dải phân cách. May mắn không ai bị thương, nhưng cú va chạm đủ mạnh để làm hỏng toàn bộ phần đầu xe. Tài xế bực tức đổ lỗi cho người đi xe máy, nhưng khi công an đến giải quyết, lỗi được xác định thuộc về tài xế ôtô vì không giữ khoảng cách an toàn.
Thực tế, Luật Giao thông đường bộ Việt Nam không có khái niệm chính thức về "đường hỗn hợp", nhưng nếu một đoạn đường không có biển báo phân làn hoặc vạch kẻ rõ ràng, thì mặc định mọi phương tiện đều được phép sử dụng làn đường đó, miễn là tuân thủ tốc độ, tín hiệu và khoảng cách an toàn.
>> Ôtô giành đường xe máy trên làn hỗn hợp
Trong một tình huống điển hình, một xe máy đi phía trước bị ngã ngay trong làn đường đang có ôtô phía sau. Nếu kịch bản tệ nhất xảy ra là ôtô không kịp xử lý và gây tai nạn, thì trách nhiệm pháp lý sẽ thuộc về người lái ôtô, vì không giữ khoảng cách an toàn với phương tiện phía trước. Khoảng cách an toàn không chỉ là quy định, mà là nguyên tắc sống còn trong giao thông. Việc dí sát đuôi xe máy, đặc biệt trong điều kiện đường hỗn hợp, không chỉ gây áp lực tâm lý cho người đi trước mà còn tăng nguy cơ tai nạn nghiêm trọng.
Thế nên, thay vì đổ lỗi cho xe máy "đi sai làn" trong đường hỗn hợp, các tài xế ôtô cần nhìn lại chính mình: Có giữ khoảng cách đúng quy định không? Có tạo áp lực không cần thiết bằng còi, ga, ánh mắt? Có hiểu rằng đường không phân làn là nơi mọi phương tiện đều có quyền di chuyển?
Giao thông an toàn không đến từ việc "giành làn", mà đến từ ý thức chia sẻ không gian và tôn trọng khoảng cách. Người đi sau luôn phải có trách nhiệm với người đi trước, đó là nguyên tắc cơ bản, không thể đảo ngược.
- Ai giành đường của ai?
- 'Tách riêng làn ôtô, xe máy đường Phạm Văn Đồng, Hà Nội'
- Ôtô - xe máy ẩu đả vì vũng nước
- Tôi phát bực vì thói quen lái ôtô 'như ăn cướp' của chồng
- Tài xế ôtô len lỏi qua ngõ nhỏ Hà Nội để tránh 60 giây đèn đỏ
- 'Ôtô đi thẳng hàng để xe máy bớt khổ'