Thận là hệ thống lọc của cơ thể, có chức năng loại bỏ chất thải, đưa các chất dinh dưỡng và chất điện giải quan trọng trở lại các mô, đồng thời kiểm soát sự cân bằng chất lỏng trong cơ thể. Bệnh thận có thể khiến người bệnh mất quá nhiều nước hoặc ngược lại. Đây là một trong những cách ảnh hưởng của bệnh thận đến cân nặng.

Khi thận hoạt động không bình thường, chúng không thể loại bỏ hết nước khỏi máu và các mô hay chuyển hóa lượng nước dư thừa thành nước tiểu. Lượng nước này tích tụ trong cơ thể mà không có nơi nào để thải ra. Một lít nước nặng khoảng một kg, vì vậy, chỉ cần thêm vài lít nước trong cơ thể cũng có thể khiến cân nặng tăng lên.

Khi thận mất khả năng lọc, các chất bình thường có lợi cho cơ thể cũng tích tụ và trở nên độc hại, bao gồm các chất có trong nhiều loại thực phẩm ăn hàng ngày như kali, natri và phốt pho. Quá nhiều hoặc quá ít các khoáng chất, chất điện giải này gây ra những thay đổi về huyết áp, nhịp tim và các quá trình quan trọng khác trong cơ thể. Sự thay đổi chất lỏng cũng có thể xảy ra khi nồng độ các chất điện giải này thay đổi, các chất điện giải vượt quá mức cho phép góp phần gây ứ nước hoặc mất nước.

Khi tổn thương thận tiến triển, cơ thể cuối cùng mất đi khả năng loại bỏ chất lỏng dư thừa qua nước tiểu, và những chất lỏng này tích tụ trong cơ thể, dẫn đến tăng cân do nước. Tăng chất lỏng thường gặp nhất ở giai đoạn cuối của bệnh thận.

Khi tăng cân do bệnh thận, việc thay đổi thói quen ăn uống không giúp thay đổi cân nặng nhiều. Chỉ khi chức năng thận được cải thiện hoặc lượng nước dư thừa được loại bỏ bằng các phương pháp điều trị như lọc máu, người bệnh mới có thể giảm được số cân đã tăng do tích nước.

Béo phì không trực tiếp gây ra bệnh thận, song góp phần gây ra các vấn đề khác làm tăng nguy cơ mắc bệnh thận. Các nguyên nhân hàng đầu gây bệnh bao gồm bệnh tiểu đường, huyết áp cao, đột biến hoặc tình trạng gene, nhiễm trùng, ngộ độc hoặc tiếp xúc với độc tố.

Lười vận động, chế độ ăn uống không cân bằng và các thói quen sinh hoạt không lành mạnh khác có thể làm tăng nguy cơ mắc cả huyết áp cao và tiểu đường type 2. Cả hai bệnh lý này đều dẫn đến nguy cơ mắc bệnh thận. Người bệnh nên kiểm soát tình trạng tiểu đường hoặc huyết áp cao giúp bảo vệ thận và theo thời gian, thận phục hồi ít nhất một phần chức năng ban đầu. Giảm cân đơn thuần có thể không ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng thận, nhưng vẫn cải thiện quá trình trao đổi chất và sức khỏe tổng thể.

Nếu bạn mắc bệnh tiểu đường, tăng huyết áp hoặc các vấn đề khác không được kiểm soát làm tăng nguy cơ mắc bệnh thận. Bác sĩ tư vấn cho người bệnh thay đổi về chế độ ăn uống và lối sống với mục tiêu ngăn ngừa tổn thương thêm.

Phương pháp điều trị bệnh thận mạn tính hay giai đoạn cuối phụ thuộc vào chức năng thận còn lại và mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Ở giai đoạn đầu, người bệnh thận có thể được kê đơn thuốc để kiểm soát lượng đường trong máu, huyết áp, giữ nước. Ở giai đoạn sau của bệnh, người bệnh có thể cần phải chạy thận nhân tạo để thay thế chức năng thận đã mất.

Lọc máu dù thực hiện theo phương pháp nào đều nhằm lọc độc tố khỏi máu và loại bỏ lượng dịch dư thừa. Ghép thận thường là lựa chọn tốt nhất, nhưng người bệnh có thể cần phải lọc máu trong một thời gian dài trước khi đủ điều kiện ghép thận hoặc tìm được quả thận phù hợp.

Anh Ngọc (Theo Healthline)