Giải đáp thắc mắc

* Vui lòng điền chính xác thông tin để nhận được tư vấn tốt nhất từ chuyên gia của Hệ thống TT Tiêm chủng VNVC.
Giới tính (*)
Thưa bác sĩ, quê tôi đang mùa mưa, muỗi vằn lây sốt xuất huyết sinh sôi nhanh và đốt khiến nhiều người nhập viện, tôi nghe nói đã có vaccine thì giờ tiêm phòng có kịp không, vaccine cần tiêm mấy mũi?
Bình An, 32 tuổi, Lạng Sơn
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Bệnh sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra, với 4 type huyết thanh gây bệnh gồm Den-1, Den-2, Den-3 và Den-4. Tại Việt Nam bệnh lưu hành quanh năm. Đặc biệt, do tác động của biến đổi khí hậu, sự phát triển của hệ thống giao thông, cơ sở hạ tầng, bệnh sốt xuất huyết ngày càng diễn biến phức tạp, mở rộng về địa lý và không còn theo mùa, khi xuất hiện cả trong mùa đông ở miền Bắc.

Sốt xuất huyết có thể dẫn đến biến chứng xuất huyết, sốc sốt xuất huyết, suy đa tạng, suy hô hấp và tử vong. Phụ nữ mang thai mắc sốt xuất huyết còn có nguy cơ sảy thai, sinh non.

Tính đến nay, cả nước đã có hơn 86.000 ca nhiễm sốt xuất huyết, ít nhất 17 người tử vong, bao gồm cả trẻ em và người lớn. Bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chủ yếu điều trị triệu chứng, chăm sóc giảm nhẹ. Cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe là phòng bệnh chủ động.

Vaccine sốt xuất huyết Qdenga chỉ định tiêm cho trẻ từ 4 tuổi trở lên và người lớn. Lịch tiêm gồm 2 mũi, cách nhau 3 tháng. Vaccine giúp giảm 80% nguy cơ mắc bệnh và tái mắc, giảm hơn 90% nguy cơ nhập viện. Hiệu quả của vaccine có thể kéo dài nhiều năm, đây cũng vacicne phòng bệnh sốt xuất huyết duy nhất hiện nay. Vì vậy, bạn nên sắp xếp đi tiêm ngừa sớm phòng nguy cơ nhiễm bệnh.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!

Ở khu vực em sinh sống đang có dịch cúm, mọi người bị lây nhau, ho và sốt rất nhiều. Em muốn tiêm ngừa để phòng bệnh cho mẹ đã 65 tuổi, xin hỏi bác sĩ ngoài vaccine cúm thì mẹ em có thể tiêm vaccine nào để phòng nhiễm trùng đường hô hấp và viêm phổi ạ?
Hoàng Hà, 40 tuổi, TP HCM
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm

Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Thời gian gần đây, một số bệnh viện tại TP HCM cũng ghi nhận gia tăng số ca cấp cứu do cúm biến chứng. Thời điểm tháng 9, tháng 10, thành phố vẫn mưa nhiều, thời tiết nắng nóng xen lẫn mưa rào khiến cơ thể mệt mỏi, nhất là ở người lớn tuổi, hệ miễn dịch suy giảm.

Trong đó, virus cúm có thể gây nhiễm trùng đường hô hấp, nguy cơ biến chứng gây viêm tai giữa, viêm phế quản, viêm phổi, viêm cơ tim, viêm màng não, suy hô hấp, thậm chí tử vong. Người trên 60 tuổi còn có nguy cơ mắc bệnh do phế cầu khuẩn cao. Các thể bệnh nguy hiểm do phế cầu có thể kể đến như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết... Người cao tuổi mắc bệnh do phế cầu xâm lấn có tỷ lệ tử vong lên đến 40%. Người trên 50 tuổi có nguy cơ nhập viện do viêm phổi phế cầu cao gấp 6 lần người dưới 50 tuổi.

Bên cạnh đó, nhiễm virus hợp bào hô hấp RSV ở người cao tuổi thường dẫn đến nằm viện kéo dài, điều trị hồi sức tích cực, tăng nguy cơ tử vong từ 12 - 18%. Virus này cũng có thể làm trầm trọng tình trạng các bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, hen suyên, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim...

Ngoài ra, người cao tuổi khi mắc bệnh zona thần kinh cũng có nguy cơ biến chứng viêm phổi và có thể phải gánh chịu những cơn đau dây thần kinh kéo dài. Hay vi khuẩn não mô cầu cũng là tác nhân có thể gây viêm phổi cho người cao tuổi.

Tiêm vaccine là biện pháp phòng ngừa chủ động và hiệu quả. Hiện Việt Nam đang lưu hành nhiều loại vaccine phòng các bệnh cúm, phế cầu, RSV, zona thần kinh, não mô cầu. Bạn có thể đưa mẹ mình đến trung tâm tiêm chủng gần nhất để được bác sĩ tư vấn lịch tiêm phù hợp.

Cùng với đó, để giữ sức khỏe tốt, phòng nhiễm bệnh đường hô hấp, người cao tuổi cần giữ ấm cơ thể, ăn uống đảm bảo dinh dưỡng, ngủ đủ giấc, thể dục thể thao vừa sức, đều đặn.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!

Thưa bác sĩ, tôi nghe nói VNVC đã tiêm miễn phí vaccine uốn ván cho người dân vùng bão lũ, xin hỏi điều kiện để được tiêm là gì ạ?
Thành Đạt, 34 tuổi, Lào Cai
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Hệ thống Tiêm chủng VNVC bắt đầu thực hiện chương trình tiêm miễn phí vaccine và huyết thanh uốn ván cho người dân vùng bão lũ tại các tỉnh như: Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa, Tuyên Quang, Lào Cai từ ngày 3/10. Đây là những địa phương bị ảnh hưởng nặng do bão số 10 có tên là Bualoi. Chưa kể, cơn bão số 11 nối tiếp sau đó khiến cho cuộc sống của người dân có thể tiếp tục bị ảnh hưởng.

Trong bối cảnh ngập lụt sau bão lũ, người dân có nguy cơ bị thương trong quá trình dọn dẹp, vệ sinh nhà cửa, sân vườn. Lực lượng chức năng, những người làm thiện nguyện cũng có nguy cơ bị thương trong lúc làm nhiệm vụ, giúp đỡ người dân.

Điều kiện để hưởng quyền lợi tiêm ngừa miễn phí là người dân đang sinh sống trên địa bàn các tỉnh nói trên, có vết thương hở. VNVC không giới hạn số lượng vaccine, huyết thanh uốn ván cho đến khi có thông báo mới. Song, chương trình không áp dụng đối với trường hợp tiêm phòng chủ động.

Khi bị thương, mọi người nên rửa vết thương dưới vòi nước sạch và dung dịch oxy già sát khuẩn, sau đó rửa lại bằng xà phòng, không tự ý băng bó, đắp lá lên vết thương. Sau đó đến trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất để được bác sĩ xem xét tình trạng vết thương và tư vấn tiêm vaccine phòng uốn ván và huyết thanh ngừa độc tố uốn ván nếu cần.

Người chưa tiêm ngừa hoặc không rõ lịch sử chủng ngừa khi có vết thương hở cần tiêm ba mũi vaccine cơ bản. Người đã tiêm ngừa chủ động chỉ cần tiêm một mũi vaccine mà không cần tiêm thêm huyết thanh, kể cả khi vết thương bẩn, sâu và rộng. Vaccine được khuyến cáo tiêm nhắc một mũi sau mỗi 10 hoặc khi có vết thương nguy cơ cao.

Hiện nay, tại hơn 240 trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc luôn sẵn có các vaccine có thành phần ngừa uốn ván cho trẻ em và người lớn. Trong đó có uốn ván mũi đơn và uốn ván mũi phối hợp như 6 trong 1; 5 trong 1; 4 trong 1 phòng các bệnh uốn ván - bạch hầu - ho gà - bại liệt; 3 trong 1 phòng các bệnh uốn ván - bạch hầu - ho gà; 2 trong 1 phòng uốn ván - bạch hầu. Tùy vào độ tuổi và lịch sử chủng ngừa, bác sĩ sẽ tư vấn lịch tiêm phù hợp.

Bệnh uốn ván nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có nguy cơ biến chứng gây suy hô hấp, rối loạn thần kinh thực vật dẫn đến tử vong. Tỷ lệ tử vong lên tới 90%.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!"

Chào bác sĩ. Mẹ em vừa phải đi cấp cứu do mắc cúm dù đã tiêm vaccine cách đây hai năm. Có phải vaccine không có hiệu quả không và làm sao để phòng bệnh hiệu quả ạ?
Kim Anh, 17 tuổi, TP HCM
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm

Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Cúm là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus cúm gây ra, chủ yếu là do các chủng cúm A và B.

Cúm thường có các triệu chứng điển hình như: sốt cao, đau họng, ho, sổ mũi, mệt mỏi, kiệt sức... Trường hợp nặng, bệnh cúm có thể biến chứng dẫn đến viêm tai giữa, viêm phế quản, viêm tiểu phế quản, viêm phổi, viêm cơ tim, viêm não, suy hô hấp, thậm chí tử vong.

Bệnh cúm đã có vaccine phòng ngừa. Hiện Việt Nam đang lưu hành nhiều loại vaccine cúm dành cho trẻ em và người lớn như: loại của Hàn Quốc, Pháp và Hà Lan tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn, còn loại của Việt Nam tiêm cho người lớn từ 18 đến 60 tuổi.

Với trẻ em từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi và chưa từng tiêm vaccine cúm trước đó, các bé cần tiêm hai mũi, mỗi mũi cách nhau tối thiểu 4 tuần, tiêm nhắc lại một mũi hằng năm. Trẻ từ 9 tuổi và người lớn tiêm một mũi, sau đó tiêm nhắc lại hằng năm.

Virus cúm thường thay đổi liên tục cấu trúc kháng nguyên. Công thức sản xuất vaccine cúm cũng phải cập nhật để phù hợp với các chủng virus cúm đang lưu hành, vì vậy, nên tiêm nhắc lại vaccine cúm hằng năm theo khuyến cáo của WHO, đồng thời củng cố kháng thể miễn dịch giảm dần theo thời gian từ lần tiêm trước.

Tại Việt Nam, bệnh cúm lưu hành quanh năm, rất dễ lây qua đường hô hấp khi hít phải giọt bắn có chưa virus khi tiếp xúc người bệnh, hoặc vô tình chạm vào bề mặt tiếp xúc bị nhiễm virus. Mẹ của bạn đã tiêm vaccine từ hai năm trước nên vẫn có nguy cơ cao nhiễm và gặp biến chứng do cúm.

Để phòng bệnh, gia đình nên tuân thủ đúng phác đồ, bao gồm lịch tiêm mới và tiêm nhắc hằng năm. Người lớn chỉ cần tiêm 1 mũi và nhắc lại 1 mũi hằng năm. Bên cạnh đó, mọi người cần bổ sung dinh dưỡng đa dạng, phù hợp với thể trạng, độ tuổi của từng người, thể dục thể thao để tăng cường hệ miễn dịch; giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống, học tập, làm việc luôn sạch sẽ, rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang khi tới nơi đông người...

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!

Chào bác sĩ. Em vừa thấy VNVC thông báo có vaccine mới phòng virus RSV. Xin bác sĩ cho biết virus này nguy hiểm như thế nào và vaccine mới này có tiêm cho trẻ 13 tháng tuổi được không ạ?
Thùy Dung, 34 tuổi, Hà Nội
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Virus hợp bào hô hấp (RSV) là virus ác tính phổ biến gây viêm tai giữa, viêm phổi, viêm phế quản, viêm tiểu phế quản nặng, suy hô hấp cấp khiến trẻ dưới 2 tuổi và người cao tuổi phải nhập viện, thậm chí tử vong. WHO ước tính mỗi năm, khoảng 3,6 triệu ca nhập viện liên quan đến RSV và khoảng 100.000 ca tử vong do RSV ở trẻ em dưới 5 tuổi trên toàn thế giới, trong số trẻ tử vong, gần 50% dưới 6 tháng tuổi. Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu đối với RSV.

Bệnh lây lan qua đường hô hấp do hít phải giọt bắn có chứa virus từ người bệnh hoặc tiếp xúc các giọt bắn chứa virus trên các bề mặt như mặt bàn, ghế, tay nắm cửa, sàn nhà, thành giường...

Vaccine Abrysvo phòng RSV của Tập đoàn Pfizer vừa được Hệ thống Tiêm chủng VNVC ra mắt ngày 27/9. Đây là vaccine ứng dụng công nghệ protein tái tổ hợp nhắm vào hai phân nhóm phổ biến và nguy hiểm nhất là RSV-A và RSV-B. Vaccine được chỉ định tiêm một mũi duy nhất cho thai phụ từ tuần 24-36 của thai kỳ, giúp truyền kháng thể thụ động, bảo vệ bé trong 6 tháng đầu đời; đối với người lớn từ 60 tuổi trở lên, vaccine giúp phòng bệnh viêm phổi, suy hô hấp.

Các dữ liệu lâm sàng cho thấy, tiêm vaccine RSV trong thai kỳ giúp giảm 81,8% nguy cơ trẻ mắc nhiễm trùng hô hấp dưới nặng phải chăm sóc y tế trong 90 ngày đầu đời và duy trì hiệu lực bảo vệ 69,4% đến 6 tháng tuổi. Với người cao tuổi, vaccine cho thấy hiệu lực giảm tới 88,9% nguy cơ mắc nhiễm trùng hô hấp dưới do RSV trong năm đầu tiên sau tiêm và duy trì bảo vệ kéo dài so với nhóm không tiêm. Vaccine này không chỉ định tiêm cho trẻ em.

Để phòng bệnh cho trẻ, các phụ huynh nên giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ khi tiếp xúc hoặc chăm sóc trẻ, không thơm hôn trẻ, thường xuyên vệ sinh, lau chùi nhà cửa sạch sẽ, thoáng mát, bổ sung dinh dưỡng cho trẻ phù hợp với lứa tuổi... Đồng thời, cha mẹ nên cho trẻ tiêm ngừa đầy đủ các vaccine để phòng bệnh nguy hiểm khác cũng lây qua đường hô hấp như: ho gà, bạch hầu, phế cầu, sởi, não mô cầu, thủy đậu...

Hiện nay, Hệ thống Tiêm chủng VNVC vẫn đang nỗ lực để tiếp tục đưa về thêm các loại vaccine và kháng thể đơn dòng phòng RSV từ các tập đoàn vaccine và dược phẩm hàng đầu thế giới, mong muốn mở rộng cơ hội bảo vệ cho trẻ nhỏ và người trưởng thành.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!

Bác sĩ ơi, con trai em năm nay 16 tuổi, mới "khoe" có người yêu. Em không cấm cản, chỉ khuyên con nên giữ gìn cho bạn. Xin bác sĩ cho lời khuyên em nên tiêm vaccine gì để phòng bệnh cho con ạ?
Thanh Thảo, 42 tuổi, TP HCM
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Tuổi 16 học trò với "tình yêu gà bông" sẽ là những kỷ niệm đẹp trong đời mỗi người. Tuy nhiên, hiện nay tình trạng các em quan hệ tình dục sớm cũng là một mối lo ngại đối với phụ huynh bởi nguy cơ lây nhiễm các bệnh xã hội lây qua đường tình dục.

Như thống kê mới đây của Bệnh viện Da liễu TP HCM, nhóm 15-25 tuổi chiếm 25% dân số có hoạt động tình dục, song, hơn 50% số ca nhiễm bệnh tình dục mới ghi nhận thuộc nhóm này.

Hiện Việt Nam ó vaccine phòng các bệnh lây qua đường tình dục như HPV, viêm gan B. Trong đó HPV gây bệnh ở cả hai giới nam và nữ như: sùi mào gà, ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ, ung thư âm đạo, ung thư hậu môn, ung thư hầu họng. Viêm gan B có thể tiến triển thành viêm gan B mạn tính, tăng nguy cơ xơ gan, ung thư gan.

Bên cạnh đó, thanh thiếu niên cũng là nhóm tuổi thường xuyên tiếp xúc nơi đông người như tại trường học, ký túc xá, liên hoan tập thể, thích đi du lịch... là môi trường thuận lợi cho các mầm bệnh lây qua đường hô hấp lây lan. Phụ huynh nên rà soát lịch sử tiêm chủng, tiêm mới hoặc bổ sung các loại vaccine phòng bệnh lây qua đường hô hấp để bảo vệ con em mình. Ví dụ: cúm, phế cầu, sởi, bạch hầu, ho gà, não mô cầu, thủy đậu...

Ngoài ra, các bệnh lây qua trung gian là vết đốt của muỗi cũng có nguy cơ tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề như sốt xuất huyết, viêm não Nhật Bản cũng đã có vaccine phòng bệnh.

Cha mẹ nên đưa con đến trung tâm tiêm chủng gần nhất để được bác sĩ tư vấn lịch tiêm phù hợp theo lứa tuổi và lịch sử chủng ngừa.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!

Chào bác sĩ, Việt Nam vừa có vaccine phòng 4 bệnh, gồm sởi, thủy đậu, quai bị, rubella trong một mũi tiêm mới. Vaccine này do nước nào sản xuất, hiệu quả phòng bệnh thế nào, tôi 28 tuổi đang có kế hoạch mang thai có tiêm được không? Sau tiêm, tôi nên chờ bao lâu mới nên có thai là tốt nhất?
Nguyễn Thị Linh, 28 tuổi, TP HCM
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Vaccine 4 trong 1 MMRV, giúp ngừa bốn bệnh gồm sởi, quai bị, rubella và thủy đậu vừa được đưa về Việt Nam và triển khai tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi đến người lớn, ngày 18/9. Vaccine này do Tập đoàn dược phẩm MSD (Mỹ) sản xuất, bổ sung thành phần tá dược và chất đệm nhằm ổn định kháng nguyên trong vaccine nên đảm bảo an toàn và khả năng sinh miễn dịch.

Vaccine MMRV chỉ định tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi (có thể tiêm sớm từ 9 tháng như trong trường hợp có dịch bệnh) và người lớn. Lịch tiêm vaccine gồm hai mũi cách nhau ba tháng, tối thiểu một tháng. Phụ nữ cần hoàn thành lịch tiêm ít nhất một tháng trước khi mang thai. Các thử nghiệm lâm sàng cho thấy vaccine đạt hiệu quả phòng bệnh đến 99% sau hai liều tiêm, tương đương tiêm riêng lẻ từng loại ngừa sởi, quai bị, rubella và thủy đậu.

Bạn đang có kế hoạch mang thai, sinh con thì nên tiêm vaccine này. Lý do là, thủy đậu, sởi, quai bị, rubella là các bệnh truyền nhiễm dễ lây lan qua đường hô hấp và có khả năng tạo thành dịch. Phụ nữ mang thai, hệ miễn dịch suy giảm mẹ bầu suy giảm nên thuộc nhóm dễ mắc và gặp biến chứng như viêm phổi, suy hô hấp, tăng nguy cơ sảy thai, dị tật bẩm sinh, thai lưu hoặc sảy thai...

Do vaccine không tiêm cho phụ nữ có thai, bạn cần chủng ngừa trước khi mang thai ít nhất một tháng.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Chào bác sĩ, đợt này TP HCM ngày nào cũng có nắng và mưa, có khi đi bên này cầu Sài Gòn trời nắng, sang bên kia cầu lại mưa nên tôi cứ thấy uể oải, nhảy mũi liên tục. Có phải thời tiết thất thường dễ khiến cơ thể người nhiễm cúm không bác sĩ? Tôi hơn 20 tuổi thì nên làm gì để ...
Diệu Ái, 20 tuổi, TP HCM
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Cúm là bệnh hô hấp phổ biến trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam. Bệnh do virus cúm gây ra. Khi giao mùa, thời tiết thay đổi từ nắng sang mưa, nóng sang lạnh hoặc ngược lại là điều kiện thuận lợi cho các loại virus gây bệnh hô hấp trong đó có cúm phát triển. Trong khi đó, điều kiện thời tiết thất thường dễ khiến cơ thể mệt mỏi, miễn dịch kém hơn, hay đang ở thời tiết nắng nóng chuyển sang lạnh, mưa dễ khiến cơ thể chưa thích nghi kịp, trong khi hệ miễn dịch kém đi tạo điều kiện cho virus cúm xâm nhập và gây bệnh.

Để phòng bệnh cúm, bạn nên ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc, mang khẩu trang khi ra đường, đến nơi đông người. Bệnh cúm cũng có vaccine phòng ngừa hiệu quả. Bạn lo lắng tới việc mắc cúm thì tốt nhất nên phòng ngừa bằng vaccine. Vaccine cúm có hiệu quả phòng bệnh đến 90% và ngăn biến chứng như viêm phổi, viêm cơ tim, suy hô hấp...

Hiện Việt Nam đang lưu hành bốn loại vaccine, giúp ngừa 4 chủng virus cúm gồm A/H1N1, A/H3N2, B/Victoria và B/Yamagata. Trong đó, loại của Pháp, Hà Lan và Hàn Quốc tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn. Loại của Việt Nam tiêm cho người từ 18 đến 60 tuổi. Trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi cần tiêm hai mũi cách nhau tối thiểu một tháng nếu chưa từng tiêm phòng cúm trước đó. Trẻ từ chín tuổi và người lớn tiêm một mũi và tiêm nhắc lại hàng năm.

Bên cạnh cúm, thời tiết nắng mưa thất thường, hay giai đoạn chuyển mùa cũng tạo điều kiện các mầm bệnh dễ lây qua đường hô hấp phát triển như thủy đậu, sởi, não mô cầu, phế cầu… Các bệnh này Việt Nam đã có vaccine phòng ngừa, bạn nên tiêm phòng ngừa càng sớm càng tốt.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Chào bác sĩ, thời tiết đang chuyển từ nóng sang lạnh khiến tôi thường bị ho, sổ mũi, hắt hơi rất khó chịu và bất tiện. Tôi muốn tiêm vaccine cúm, phế cầu cùng lúc để phòng bệnh thì có được không và cần lưu ý những gì? Tôi năm nay 63 tuổi.
Trần Thị Hường, 63 tuổi, Quảng Trị
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bác!

Vaccine cúm giúp cơ thể chống lại các chủng virus cúm lưu hành, nguy cơ gây viêm phổi, viêm tai giữa, viêm não... Còn vaccine phế cầu giúp phòng các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn phế cầu gây ra như viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa và nhiễm trùng huyết...

Theo thông tin kê toa của nhà sản xuất hai vaccine trên, hai vaccine hoàn toàn có thể tiêm cùng lúc trong cùng một buổi tiêm. Việc tiêm cúm và phế cầu cùng lúc sẽ giúp tăng cường khả năng đối phó với các mầm bệnh truyền nhiễm, giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng hô hấp, nhập viện, tử vong và duy trì sức khỏe tốt hơn.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng phản ứng miễn dịch của cơ thể khi tiếp nhận cả hai loại vaccine này cùng lúc không bị giảm sút. Người tiêm không gặp tình trạng gây quá tải hệ miễn dịch hoặc tăng phản ứng sau tiêm.

Vì vậy, bác hoàn toàn có thể tiêm cúm và phế cầu trong một buổi tiêm. Trước tiêm, bác sẽ được khám sàng lọc kỹ. Bác sĩ sẽ đánh giá tình hình sức khỏe của bác, tiền sử bệnh lý và dị ứng để quyết định mũi tiêm phù hợp. Bác cũng nên chuẩn bị kỹ các thông tin, chia sẻ kỹ với bác sĩ về các bệnh đang mắc, cũng như các phản ứng sau khi tiêm các vaccine trước đó. Hai loại vaccine sẽ được tiêm ở các vị trí chi khác nhau.

Với vaccine cúm hiện Việt Nam lưu hành bốn loại vaccine, giúp ngừa 4 chủng virus cúm gồm A/H1N1, A/H3N2, B/Victoria và B/Yamagata. Trong đó, loại của Pháp, Hà Lan và Hàn Quốc tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn. Loại của Việt Nam tiêm cho người từ 18 đến 60 tuổi. Trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi cần tiêm hai mũi cách nhau tối thiểu một tháng nếu chưa từng tiêm phòng cúm trước đó. Trẻ từ chín tuổi và người lớn tiêm một mũi và tiêm nhắc lại hàng năm.

Còn phế cầu Việt Nam hiện đang lưu hành 5 loại vaccine phòng bệnh do phế cầu khuẩn như phế cầu 10, phế cầu 13, phế cầu 15, phế cầu 20 và phế cầu 23. Tùy độ tuổi, mỗi loại có số mũi tiêm khác nhau. Trường hợp bác chưa từng chủng ngừa phế cầu, bác sĩ sẽ chỉ định tiêm các loại vaccine phế cầu phù hợp.

Cảm ơn câu hỏi của bác.

Chúc bác và gia đình nhiều sức khỏe!

Thưa bác sĩ, con tôi 6 tuổi, tôi muốn tiêm vaccine thủy đậu cho con thì có loại vaccine nào ạ? Phác đồ tiêm ra sao?
Lê Ngọc Minh Thu, 35 tuổi, Đồng Nai
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Bệnh thủy đậu hay còn gọi là trái rạ do virus Varicella zoster (VZV) gây ra. Theo thống kê, khoảng 90% người chưa có miễn dịch với thủy đậu có nguy cơ nhiễm bệnh khi tiếp xúc với nguồn lây.

Thủy đậu ở trẻ em là bệnh truyền nhiễm cấp tính, thường biểu hiện bằng sốt, phát ban, mụn nước và phỏng rộp, gây ngứa ngáy, khó chịu. Tuy nhiên, ở một số người, biểu hiện của bệnh không điển hình, có thể chỉ sốt nên dễ bị nhầm lẫn với các bệnh do siêu vi thông thường khác. Nếu không điều trị kịp thời, thủy đậu có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, nhiễm trùng huyết, viêm não, suy đa tạng và tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Vaccine là cách phòng bệnh hiệu quả. Hiện Việt Nam có ba loại vaccine phòng ngừa thủy đậu gồm Varilrix (Bỉ) tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn, vaccine Varivax (Mỹ) và Varicella (Hàn Quốc) tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn. Lịch tiêm gồm hai mũi cách nhau một đến ba tháng tùy theo độ tuổi. Hai mũi giúp phòng bệnh lên đến 98%. Con bạn 6 tuổi, nên tiêm phòng sớm để tạo kháng thể phòng bệnh.

Ngoài thủy đậu, trẻ nhỏ cũng dễ nhiễm các tác nhân virus, vi khuẩn khác như cúm, não mô cầu, phế cầu, ho gà, bạch hầu... Bạn nên rà soát lại lịch sử tiêm chủng và bổ sung các mũi còn thiếu để phòng bệnh.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Nam giới tiêm vaccine HPV có thể phòng được bệnh nào, thưa bác sĩ? Tôi 40 tuổi thì tiêm còn hiệu quả không và nên tiêm loại nào, lịch tiêm ra sao? Cảm ơn bác sĩ!
Hoàng Quốc, 40 tuổi, Hà Nội
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm

Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

HPV là virus gây mụn cóc sinh dục và các loại ung thư nguy hiểm cho cả nam và nữ. Các bệnh ở nam giới gồm sùi mào gà, ung thư hậu môn, hầu họng và dương vật. Những người có ít nhất một bạn tình khác giới, khả năng nhiễm HPV trung bình trong suốt cuộc đời là 91% ở nam giới và gần 85% ở nữ giới. Tuy nhiên, khả năng đào thải virus của nam giới kém hơn nữ 26%. Tiêm vaccine là biện pháp phòng bệnh do virus HPV gây ra hiệu quả.

Hiện Việt Nam có hai loại vaccine phòng HPV gồm Gardasil và Gardasil 9. Trong đó, loại Gardasil tiêm cho nữ giới từ 9-26 tuổi. Còn vaccine Gardasil 9 giúp phòng 9 chủng HPV gồm 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58, sử dụng cho cả nữ và nam giới 9-45 tuổi, không phân biệt đã từng quan hệ tình dục hay chưa. Vaccine hiệu quả phòng ngừa ung thư hậu môn, vòm họng, các tổn thương tiền ung thư hoặc loạn sản hậu môn, các tổn thương bộ phận sinh dục ngoài bao gồm cả mụn cóc sinh dục gây ra bởi 9 chủng HPV cho nam giới.

Bạn năm nay 40 tuổi, sẽ tiêm vaccine Gardasil 9. Lịch tiêm của bạn gồm ba mũi trong vòng 6 tháng.

Việc tiêm vaccine không có nghĩa là loại bỏ 100% nguy cơ mắc các bệnh do HPV. Bạn vẫn cần thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng bệnh như: quan hệ tình dục an toàn, quan hệ một vợ một chồng, hạn chế các chất kích thích, sinh hoạt lành mạnh, duy trì khám sức khỏe định kỳ....

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Chào bác sĩ. Em tên Vân, năm nay em 35 tuổi. Cho em hỏi em có cần tiêm vaccine HPV không ạ?
vanthichcachua, 35 tuổi, Q6, Tp Hồ Chí Minh
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

HPV (Human Papillomavirus) là virus gây u nhú ở người, lây chủ yếu qua đường tình dục bao gồm qua đường truyền thống, hậu môn và miệng. Virus cũng có thể lây lan khi tiếp xúc với vật dụng dính chất tiết chứa virus. Virus HPV có hơn 200 chủng khác nhau, trong đó hơn 40 chủng gây bệnh ở cơ quan sinh dục. Nhiều người nhiễm virus không có triệu chứng và có thể tự đào thải. Tuy nhiên, virus rất dễ tái nhiễm và có khoảng 20% không tự đào thải được virus gây ra những biến đổi tế bào dẫn đến sùi mào gà, ung thư cổ tử cung, ung thư vùng hầu họng, hậu môn, âm hộ, âm đạo...

Khoảng 85% nữ và 91% nam giới có quan hệ tình dục sẽ nhiễm HPV ít nhất một lần trong đời. Tiêm vaccine là biện pháp phòng bệnh do virus HPV gây ra hiệu quả.

Việt Nam hiện lưu hành hai loại vaccine gồm Gardasil và Gardasil 9. Trong đó, vaccine Gardasil phòng được 4 type 6, 11, 16, 18 chỉ định tiêm cho nữ giới tuổi 9-26. Còn vaccine Gardasil 9 phòng ngừa 9 type 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58, chỉ định tiêm cho nam và nữ từ 9-45 tuổi, hiệu quả bảo vệ đến trên 90%. Người 15-45 tuổi tiêm ba mũi trong vòng 6 tháng.

Vaccine không phân biệt đã từng quan hệ tình dục, sinh con hay chưa. Do đó, bạn 35 tuổi vẫn có thể tiêm được và nên tiêm càng sớm càng tốt khi còn trong độ tuổi chỉ định.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Con gái tôi mới vào lớp 1, tiếp xúc nhiều bạn bè nên tôi lo bé sẽ nhiễm não mô cầu. Trẻ 6 tuổi có thể tiêm não mô cầu được chưa, nên tiêm loại nào, thưa bác sĩ?
Nga Nguyễn, 45 tuổi, Hà Nội
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Bệnh não mô cầu xâm lấn có thể dẫn đến viêm màng não, nhiễm trùng máu, viêm phổi, viêm màng ngoài tim... Người bệnh có nguy cơ tử vong trong vòng 24 giờ, tỷ lệ tử vong lên tới 50%. Những người sống sót có thể gặp di chứng nặng nề như cụt chi, liệt, điếc, chậm phát triển về tâm thần, thể chất...

Vi khuẩn não mô cầu lây qua đường hô hấp khi người khỏe mạnh hít phải các giọt bắn có chứa mầm bệnh từ người bệnh hoặc người mang vi khuẩn không biểu hiện triệu chứng hay còn gọi là người lành mang trùng. Trong cộng đồng, người mang vi khuẩn không triệu chứng chiếm từ 5-25%, cao hơn trong các vụ dịch là nguồn lây khó kiểm soát.

Ở môi trường học đường, nhà trẻ, ký túc xá tiếp xúc gần, dùng chung vật dụng sẽ làm tăng nguy cơ lây lan các bệnh truyền nhiễm. Trẻ em, đặc biệt trẻ trong độ tuổi mầm non, tiểu học có hệ thống miễn dịch chưa hoàn thiện, chưa tự nhân thức và chăm sóc được cho bản thân. Nhiều trẻ còn hay quên rửa tay, dễ chia sẻ đồ dùng cá nhân, ăn uống hoặc chơi đùa sát nhau, khiến nguy cơ lây lan bệnh càng cao.

Con gái bạn đã 6 tuổi, có thể tiêm phòng não mô cầu. Hiện Việt Nam có nhiều loại vaccine phòng 5 nhóm huyết thanh gây não mô cầu nguy cơ tử vong cao, bao gồm:

- Bexsero (Italy): loại thế hệ mới giúp phòng nhóm B, tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi và người lớn đến 50 tuổi

- VA-Mengoc BC (Cuba): giúp phòng hai nhóm B và C, tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn đến 45 tuổi

- Menactra (Mỹ): giúp phòng 4 nhóm A, C, Y, W-135, tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi đến người lớn 55 tuổi

- MenQuadfi (Mỹ): vaccine cộng hợp với giải độc tố uốn ván sản xuất theo công nghệ mới phòng 4 nhóm A, C, Y, W-135, tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn (không giới hạn độ tuổi trên)

- Nimenrix: vaccine cộng hợp với giải độc tố uốn ván sản xuất theo công nghệ tiên tiến, phòng nhóm A, C, Y, W-135, tiêm cho trẻ từ 6 tuần tuổi và người lớn (không giới hạn độ tuổi trên).

Các vaccine không có tác dụng phòng ngừa chéo, vì vậy mỗi người cần tiêm đủ vaccine có thành phần ngừa 5 nhóm huyết thanh gây bệnh kể trên. Bạn có thể dẫn con đến trung tâm tiêm chủng gần nhất để được tư vấn theo đúng độ tuổi và lịch sử chủng ngừa. Cùng với đó, bạn cần hướng dẫn con thực hiện tốt khâu vệ sinh cá nhân, đeo khẩu trang khi tiếp xúc nơi đông người, thường xuyên rửa tay với xà phòng, vệ sinh răng miệng, súc họng bằng nước sát khuẩn...

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Con gái tôi vừa tròn 10 tuổi nên tôi muốn đưa con tiêm phòng HPV. Xin bác sĩ cho biết vaccine có làm trẻ dậy thì sớm hay tò mò giới tính không? Có những loại vaccine HPV nào con tôi có thể tiêm ạ?
Ngọc Thư, 35 tuổi, Đà Nẵng
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

HPV là virus gây ra nhiều bệnh lây truyền qua đường tình dục và các loại ung thư nguy hiểm ở cả nam và nữ, bao gồm sùi mào gà, ung thư cổ tử cung, âm đạo, âm hộ, hầu họng... Tiêm vaccine là biện pháp chủ động, an toàn và hiệu quả để phòng ngừa virus HPV.

Mũi tiêm ngừa HPV đã được chứng minh hiệu quả, dung nạp tốt ở trẻ vị thành niên và thanh thiếu niên, giúp phòng nhiễm virus trước khi bắt đầu có quan hệ tình dục lần đầu tiên. Vaccine đã trải qua nhiều năm thử nghiệm trước khi được FDA (Mỹ) cấp phép. Tiếp đó, vaccine được giám sát tính an toàn bởi CDC (Mỹ), FDA và nhiều nước trên toàn cầu. Nhiều nghiên cứu cho thấy vaccine HPV không làm mãn kinh sớm, chậm kinh, gây vô sinh hay ảnh hưởng quá trình dậy thì của trẻ.

Hiện Việt Nam có hai loại vaccine HPV là Gardasil và Gardasil 9. Mỗi loại có phác đồ tiêm chủng riêng. Trong đó, Gardasil phòng 4 type HPV gồm 6, 11, 16, 18 chỉ định tiêm cho bé gái và phụ nữ tuổi 9-26. Theo thông tin kê toa mới của nhà sản xuất, vaccine Gardasil có chỉ định tiêm chỉ cần 2 mũi thay vì 3 mũi nếu tiêm 2 mũi cách nhau từ 6 đến 12 tháng cho trẻ từ 9 tuổi đến dưới 14 tuổi. Người từ tròn 14 tuổi trở lên có lịch tiêm 3 mũi. Mũi hai cách mũi một hai tháng, mũi ba cách mũi một 6 tháng.

Còn Gardasil 9 phòng 9 type 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58, chỉ định cho nam và nữ tuổi 9-45, hiệu quả bảo vệ hơn 90%. Người 9 tuổi đến dưới 15 tuổi tiêm lần đầu tiên cần hai mũi. Mũi thứ hai cách mũi một từ 6 đến 12 tháng. Với người từ tròn 15 tuổi đến 45 tuổi cần tiêm 3 mũi với mũi 1 tiêm lần đầu tiên trong độ tuổi, mũi hai cách mũi một ít nhất hai tháng, mũi ba cách mũi hai tối thiểu 4 tháng.

Con bạn 10 tuổi có thể chọn tiêm 2 mũi vaccine Gardasil hoặc vaccine Gardasil 9.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Tôi đi ăn bị chó cắn, rách da và rướm máu. Chủ quán nói chó đã được tiêm phòng dại đầy đủ, chỉ nuôi nhốt trong quán. Vậy tôi có cần tiêm phòng dại không?
Bảo Khang, 30 tuổi, Cần Thơ
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Dại là bệnh nhiễm virus cấp tính của hệ thống thần kinh trung ương, do động vật nhiễm virus dại lây sang người bởi chất tiết, thông thường từ nước bọt. Bệnh dại chưa có phương pháp điều trị, khi khởi phát triệu chứng, gần 100% người và động vật tử vong. Mỗi năm, thế giới có khoảng 59.000 người tử vong vì bệnh dại.

Việc tiêm vaccine dại cho chó, mèo giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh dại ở vật nuôi. Hiệu quả miễn dịch sau tiêm phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm đáp ứng của từng cá thể, chất lượng vaccine, kỹ thuật tiêm, thời điểm tiêm, sự tuân thủ phác đồ và việc nhắc lại định kỳ hàng năm. Không đảm bảo 100% vật nuôi đã tiêm phòng sẽ không mắc bệnh.

Do đó, trường hợp bạn bị chó cắn rách da, rướm máu, dù chó đã tiêm phòng vẫn có thể lây truyền virus dại. Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu bệnh dại, tiêm vaccine là cách phòng ngừa hiệu quả nhất.

Hiện Việt Nam có hai loại ngừa dại gồm Verorab (Pháp) và Abhayrab (Ấn Độ). Người bị động vật cắn, cào tiêm với phác đồ 5 mũi, vào các ngày 0-3-7-14-28, đường tiêm ở bắp tay, bắp chân; hoặc 8 mũi vào ngày 0-3-7-28, với đường tiêm trong da. Bạn nên đến cơ sở tiêm chủng để được bác sĩ chỉ định tiêm ngừa phù hợp.

Trong thời gian tiêm, bạn nên theo dõi con vật, nếu chúng còn sống 10 ngày sau khi cắn, cào, bác sĩ có thể căn cứ vào tình trạng vết thương để chỉ định dừng tiêm. Vaccine lúc này vẫn có hiệu quả phòng bệnh. Ở những lần bị động vật cắn, cào sau, bạn chỉ cần tiêm thêm 2 mũi và không cần dùng huyết thanh kháng dại.

Khi bị động vật cắn, cào, liếm, trước hết bạn cần rửa sạch vết thương bằng nước sạch và xà phòng dưới vòi nước trong ít nhất 15 phút. Sau đó, tiếp tục sát trùng bằng cồn 45-70% hoặc cồn iốt để giảm thiểu lượng virus dại tại vị trí vết cắn. Ngoài ra, bạn không nên khâu hoặc băng kín vết thương vì điều này có thể làm virus dại thâm nhập vào cơ thể nhanh hơn, gây nhiễm trùng nặng.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

vaccine

Bạn đã được chuyển sang trang đăng ký của VNVC, đối tác VnExpress