Rối loạn tiền đình

Triệu chứng

• Rối loạn tiền đình ngoại biên: Thường gặp ở 90-95% bệnh nhân. Người bệnh có thể xuất hiện tình trạng chóng mặt nặng và kéo dài, không thể đi đứng hay thay đổi từ nằm sang ngồi. Ngoài ra, người bệnh còn bị nôn ói nhiều và kéo dài, ù tai, giảm thính lực, nặng đầu, khó tập trung, rối loạn vận mạch khiến da tái xanh, giảm nhịp tim, vã mồ hôi, nghiêm trọng hơn là té ngã gây chấn thương do không kiểm soát được thăng bằng.
• Rối loạn tiền đình trung ương: Người bệnh đi đứng khó khăn, khi thay đổi tư thế bị choáng váng, chóng mặt, thỉnh thoảng kèm theo nôn ói. Tình trạng này là do có sự tổn thương nhân tiền đình, tổn thương đường liên hệ của các nhân dây tiền đình ở thân não, tiểu não mà nguyên nhân có thể là do tai biến mạch máu não, bệnh lý viêm, u não...

Nguyên nhân

• Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính.
• Viêm thần kinh tiền đình, viêm tiền đình.
• Bệnh Ménière, viêm mê nhĩ, rò ngoại dịch, u dây thần kinh 8.
• Dị vật ống tai ngoài, viêm tai giữa cấp.
• Rối loạn chuyển hóa như suy giáp, tiểu đường, tăng ure huyết.

Nguyên nhân gây ra hội chứng tiền đình trung ương thường gặp nhất là migraine, nhiễm trùng não, xuất huyết não, nhồi máu não, chấn thương, u não, xơ cứng rải rác. Ngoài ra một số nguyên nhân khác gây rối loạn tiền đình như tuổi tác, mất máu quá nhiều do chấn thương, căng thẳng, dùng quá nhiều chất kích thích như rượu, bia...

Đối tượng nguy cơ

Thông thường, đây là bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi. Tuy nhiên, bệnh ngày càng trẻ hóa, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, phổ biến hơn ở người trưởng thành làm việc căng thẳng.

Phụ nữ mang thai thường bị ốm nghén dẫn đến chán ăn, nhất là trong 3 tháng đầu. Cơ thể không được cung cấp đủ dinh dưỡng khiến thai phụ chóng mặt, choáng váng. Yếu tố tâm sinh lý thay đổi, lo lắng, mệt mỏi cũng ảnh hưởng không nhỏ đến bộ phận tiền đình, dễ dẫn tới hội chứng rối loạn tiền đình khi đang mang thai. Việc điều trị khi đang mang thai bắt buộc phải theo chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng phụ hoặc biến chứng nguy hiểm.

Nếu không điều trị sớm, bệnh có thể gây ra những biến chứng ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe và cuộc sống của người bệnh như dễ trầm cảm, dễ bị té ngã, đột quỵ, tai biến..

Chẩn đoán

Rối loạn tiền đình có thể được chẩn đoán ban đầu dựa vào các dấu hiệu sau:

• Chóng mặt: Cảm giác xung quanh quay tròn và thường kèm theo các triệu chứng rối loạn thần kinh thực vật như buồn nôn, vã mồ hôi, cảm giác sợ ngã.
• Mất thăng bằng: Mức độ có thể rất mạnh khiến bệnh nhân không thể đứng được thường gặp trong giai đoạn đầu của hội chứng tiền đình ngoại biên hoặc có thể ở mức độ vừa phải được phát hiện thông qua các nghiệm pháp khám như dấu hiệu Romberg, bước đi hình sao.
• Rung giật nhãn cầu: Là một vận động tự động của cả hai nhãn cầu, đặc trưng bởi sự xuất hiện liên tục có nhịp, khá đều đặn và sự liên tục thay đổi hướng của sự chuyển động xen kẽ nhau.

Dựa vào tình trạng bệnh, bác sĩ yêu cầu kiểm tra cận lâm sàng để củng cố cơ sở chẩn đoán bệnh.

Điều trị

• Điều trị nguyên nhân gây ra rối loạn tiền đình, điều trị chóng mặt và nôn, phục hồi chức năng tiền đình.
• Phục hồi chức năng: Các bài tập rèn luyện não bộ, kích thích sự vận động, nhạy bén của hệ thống tiền đình có hiệu quả rất lớn trong phục hồi chức năng cho bộ phận đầu, cơ thể, thị giác.
• Tập luyện ở mức độ phù hợp với tình trạng sức khỏe sẽ giúp người bệnh tăng cường sức khỏe, hỗ trợ phục hồi hệ thống tiền đình.
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Cải thiện sức khỏe đáng kể cho người bệnh và hạn chế các triệu chứng.
• Sử dụng thuốc kê toa: Tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý của mỗi người, bác sĩ sẽ đưa ra phương án phù hợp về thời gian, liều lượng dùng thuốc.
• Phẫu thuật: Khi thuốc và các liệu pháp khác không mang lại hiệu quả điều trị, người bệnh cần được phẫu thuật nhằm phục hồi chức năng của tai trong.

Phòng bệnh

Người bệnh rối loạn tiền đình có thể phòng tránh bằng những cách:

• Luyện tập thể dục đều đặn và hợp lý.
• Giảm căng thẳng lo lắng.
• Tránh đọc sách báo khi ngồi ô tô nên ngồi hoặc nằm ngay xuống khi thấy chóng mặt.
• Uống đủ nước mỗi ngày.
• Hạn chế sử dụng chất kích thích như bia, rượu, thuốc lá...
• Đối với những người bị rối loạn tiền đình, cần thận trọng khi hoạt động vùng đầu cổ.
• Không nên quay cổ đột ngột hoặc thay đổi tư thế đứng lên ngồi xuống quá nhanh.

Khi có dấu hiệu của bệnh, nên đi khám chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.

Chăm sóc

Bệnh nhân mắc chứng rối loạn thị giác và tiền đình cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời, chính xác dựa trên các triệu chứng bệnh để giảm bớt đau khổ cho người bệnh.
Người chăm sóc cần sự nhạy cảm, linh hoạt và hy sinh rất nhiều để mang lại tình thương yêu và hồi phục cho người bệnh.
Loại bỏ chẩn đoán có thể sai về đột quỵ tiền đình/TIA, viêm dây thần kinh tiền đình, chóng mặt tư thế kịch phát lành tính. Đồng thời giảm việc sử dụng lãng phí các phương pháp chẩn đoán tiên tiến và nhập viện do đột quỵ.