Khi dậy thì trẻ thay đổi kích thước cơ thể và phát triển khả năng sinh sản. Sự thay đổi của hormone cũng ảnh hưởng đến cảm xúc, suy nghĩ. Ở bé trai và gái quá trình này có những điểm tương đồng, khác biệt, theo Medical News Today.

Thay đổi nội tiết tố

Nhiều thay đổi xảy ra trong tuổi dậy thì có liên quan đến nồng độ hormone (nội tiết tố). Một số hormone chính liên quan đến quá trình này ở cả hai giới bao gồm:

Testosterone: Đây là hormone sinh dục chính ở nam giới, làm phát sinh các đặc điểm của nam giới, chẳng hạn như giọng nói trầm hơn, mọc râu, sự phát triển cơ bắp. Testosterone cũng đóng một vai trò trong sự phát triển của nữ giới.

Dihydrotestosterone: Còn gọi là DHT, tìm thấy chủ yếu ở tuyến tiền liệt của nam giới. Hormone này mạnh hơn testosterone, số lượng tăng lên ở tuổi dậy thì. Với phụ nữ, DHT cũng hình thành nhưng với hàm lượng nhỏ hơn nhiều so với nam giới.

Estrogen: Đây là một loại hormone sinh dục chính ở nữ giới, thúc đẩy sự phát triển của tử cung và mô vú.

Hocmone tăng trưởng: Tăng lên trong tuổi dậy thì dẫn đến phát triển vượt bậc trong xương, cơ, cùng với đó là sự gia tăng nhanh chóng về chiều cao. Việc tăng chiều cao chậm hơn có thể báo hiệu sự thiếu hụt hormone.

Estradiol: Hormone sản xuất trong nang buồng trứng, ngoài ra cũng được sản xuất từ những mô khác như tinh hoàn. Ở nữ, nồng độ estradiol tăng sớm hơn và duy trì cao hơn sau tuổi dậy thì.

Vóc dáng cơ thể

Thông thường, các bé gái bắt đầu quá trình dậy thì ở độ 8-13 tuổi. Biểu hiện cơ thể bắt đầu có vóc dáng thiếu nữ. Trong vài năm trước khi hành kinh, các em tăng chiều cao nhanh, hông nở, mô mỡ dưới da dày lên khiến cơ thể mềm mại, nữ tính.

Hai buồng trứng bắt đầu chức năng tiết hormone sinh dục nữ và phóng noãn (rụng trứng). Niêm mạc tử cung bắt đầu tăng trưởng, tự thải theo chu kỳ cùng với một lượng máu ra theo mà người gọi là chu kỳ kinh nguyệt. Thời gian này, ngực bé gái bắt đầu phát triển, cơ thể bắt đầu xuất hiện lông mu xung quanh cơ quan sinh dục, mọc lông nách.

Đối với các bé trai, dậy thì bắt đầu vào khoảng 11-13 tuổi và kéo dài trong vài năm. Dấu hiệu của quá trình này là sự phát triển của tinh hoàn. Lông bắt đầu mọc ở ngực, vùng mu. Một số trẻ bắt đầu mọc râu, giọng nói trầm hơn. Khi dậy thì, chiều cao bé trai tăng lên đáng kể, vai nở, bụng và mông thon lại, cơ bắp to lên, dần dần toát lên dáng vóc của một chàng trai.

Cả bé trai và bé gái đều có thể mọc mụn trứng cá bởi sự phát triển của tuyến chất nhờn bên dưới da. Bã nhờn nếu không thoát mà nằm lại ở lỗ chân lông, dần dần tích lại hình thành mụn.

Khi dậy thì, các tuyến mồ hôi tăng cường hoạt động, chất tiết ra thay đổi khiến cơ thể các bé có mùi riêng biệt, rõ nhất là mùi ở nách, cơ quan sinh dục.

Cảm xúc

Trong tuổi dậy thì, cảm xúc của các bé có thể trở nên mạnh mẽ và dữ dội. Tâm trạng thay đổi thường xuyên, nhanh chóng và ngẫu nhiên. Các bé thường cảm thấy bối rối, sợ hãi, tức giận, nhạy cảm hơn bình thường.

Lê Nguyễn