Sau khi chuyển một phôi thụ tinh ống nghiệm vào tử cung đầu năm nay, chị Tư mang song thai cùng trứng, chung bánh nhau, hai buồng ối. Kết quả sàng lọc ba tháng đầu chưa ghi nhận bất thường, người mẹ được dự phòng tiền sản giật do thuộc nhóm nguy cơ cao. Đến tuần 16, chị bị rỉ máu dọa sảy thai, được đặt thuốc giữ thai. Lo lắng song thai nhiều nguy cơ, chị Tư đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM khám, phát hiện một thai có thận đôi, thai còn lại chưa ghi nhận bất thường.

ThS.BS Hà Tố Nguyên, Giám đốc Trung tâm Y học bào thai, cho biết thận đôi hay còn gọi là hệ niệu đôi là một trong những bất thường bẩm sinh hay gặp nhất của đường niệu. Bình thường, mỗi thận có một niệu quản dẫn lưu nước tiểu từ một bể thận đến bàng quang. Trong hệ niệu đôi, một thận có hai bể thận và một hoặc hai niệu quản dẫn nước tiểu từ cùng một quả thận xuống bàng quang. Phần lớn trường hợp thận đôi là đơn độc, ít khi kèm theo các bất thường cấu trúc khác hay các bất thường nhiễm sắc thể hoặc hội chứng di truyền.

Thận đôi thường kèm theo thoát vị nang niệu, niệu quản dưới cắm sai chỗ nên có thể gây biến chứng giãn đài bể thận và giãn niệu quản. Bác sĩ Nguyên đánh giá với ca song thai này, thai nhi có thận đôi nhưng chưa ghi nhận dị tật cơ quan khác, sàng lọc ba tháng đầu cho thấy nguy cơ bất thường di truyền thấp nên trước sinh chỉ cần siêu âm theo dõi định kỳ để phát hiện các biến chứng của bệnh lý này.

Chị Tư mang song thai chung một bánh nhau nên có nguy cơ cao xảy ra các biến chứng nguy hiểm, nhất là hội chứng truyền máu song thai. Hội chứng này xảy ra khi có sự thông nối không cân bằng giữa các mạch máu của hai thai ở bánh nhau chung, khiến một thai (thai cho) truyền máu liên tục cho thai còn lại (thai nhận), gây mất cân bằng lưu lượng máu, có thể dẫn đến thai nhận bị quá tải tuần hoàn với nguy cơ suy tim, đa ối, thai cho thiếu máu, thiểu ối... Thai phụ cần khám và siêu âm định kỳ mỗi hai tuần.

Thai phụ còn mắc đái tháo đường thai kỳ được bác sĩ hướng dẫn theo dõi đường huyết tại nhà, tư vấn chế độ dinh dưỡng và vận động phù hợp để phòng nguy cơ sinh non, thai to, trẻ suy hô hấp, hạ đường huyết sau sinh, còn mẹ có thể bị băng huyết, tổn thương các cơ quan lân cận...

Đến tuần thai 36, thai phụ chưa kiểm soát ổn định tình trạng đái tháo đường, bác sĩ đánh giá cặp song thai đủ tháng sớm, chủ động sinh mổ để giảm rủi ro. Đôi song sinh chào đời, mỗi bé nặng khoảng 3 kg, bé có thận đôi được siêu âm và xét nghiệm máu đánh giá chức năng hệ niệu chưa ghi nhận bất thường.

Theo bác sĩ Nguyên, trẻ có thận đôi sau sinh có thể bị biến chứng trào ngược bàng quang niệu quản và nhiễm trùng đường tiểu. Trong hệ niệu đôi, niệu quản dưới cắm vào bàng quang ở vị trí bình thường nhưng theo chiều vuông góc với bàng quang nên xảy ra trào ngược nước tiểu từ bàng quang vào niệu quản và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường niệu. Điều trị phẫu thuật trong các trường hợp trào ngược nặng, bác sĩ sẽ đặt một van mới để ngăn sự trào ngược này. Do đó, trẻ cần theo dõi, tái khám sức khỏe định kỳ với bác sĩ chuyên khoa Nhi mỗi 6-12 tháng để kịp thời phát hiện, điều trị các biến chứng trên.

Song thai chung bánh nhau, hai buồng ối là một thai kỳ có nhiều nguy cơ và biến chứng hơn so với song thai hai bánh nhau và đơn thai. Do vậy, thai phụ cần đi khám thai sớm, tuân thủ đúng lịch khám thai. Siêu âm 12 tuần giúp chẩn đoán chính xác số lượng bánh nhau trong song thai. Nếu song thai một bánh nhau, thai phụ cần khám thai, siêu âm mỗi hai tuần từ 16 tuần.

Nếu thai có diễn tiến bất thường như thai nhỏ, chậm tăng trưởng, chênh lệch cân nặng, chênh lệch lượng ối, một thai có bất thường cấu trúc... thai phụ cần được theo dõi tại trung tâm Y học bào thai để được chẩn đoán chính xác, xử trí và can thiệp kịp thời.

Ngọc Châu

* Tên người bệnh đã được thay đổi