Quỳnh từng 3 lần phẫu thuật u quái buồng trứng, bán tắc ruột, nang buồng trứng vào lúc 3, 10, 13 tuổi. Sau cuộc phẫu thuật gần nhất cách đây một năm, Quỳnh xuất hiện triệu chứng nôn 3-4 lần một ngày, đầy bụng, thỉnh thoảng tiêu lỏng. Kết quả nội soi dạ dày ở các cơ sở y tế ghi nhận viêm sung huyết thân hang vị. Quỳnh được điều trị trào ngược dạ dày thực quản, triệu chứng giảm song tái phát hai tuần nay, đến khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM.

BS.CKI Nguyễn Hữu Hiếu, khoa Nhi, ghi nhận Quỳnh ợ hơi kèm nôn sau ăn 3-5 phút bất kể đồ lỏng hay đặc. Đo áp lực nhu động thực quản độ phân giải cao, áp lực cơ thắt thực quản dưới bình thường, nhưng 70% nhịp nuốt của bệnh nhi không hiệu quả. Điều này có nghĩa là hầu hết cơn co bóp của thực quản quá yếu hoặc không hoạt động để đẩy thức ăn xuống dạ dày.

Theo bảng phân loại Chicago 4.0, Quỳnh thuộc nhóm nhu động thực quản không hiệu quả - Ineffective esophageal motility (IEM). Tình trạng này đặc trưng bởi giảm hoặc mất hiệu quả co bóp thực quản, dẫn đến suy giảm khả năng vận chuyển thức ăn. Bệnh có thể gây khó nuốt (nuốt nghẹn), đau ngực, trào ngược thức ăn.

Bác sĩ Hiếu cho biết không có nguyên nhân cơ học hay tổn thương sau phẫu thuật khiến Quỳnh bị rối loạn nhu động thực quản. Khởi phát triệu chứng sau mổ và stress gợi ý bệnh lý rối loạn điều hòa thần kinh - cơ thực quản trên nền trào ngược kéo dài. Điều này có thể gây tổn thương niêm mạc, suy giảm chức năng của cơ vận động thực quản. Quỳnh mắc bệnh mức độ nặng, gần như không thể ăn uống bình thường, sụt cân nghiêm trọng, nếu không điều trị nguy cơ gây biến chứng viêm thực quản mạn tính, viêm phổi hít, suy dinh dưỡng.

Hiện chưa có biện pháp điều trị đặc hiệu bệnh, các phương pháp hiện tại nhằm cải thiện triệu chứng. Bác sĩ tư vấn bệnh nhi uống thuốc chống trào ngược, thuốc tăng hoạt động cơ thực quản kết hợp bài tập nuốt để cải thiện chức năng nuốt. Bệnh nhi chia nhỏ bữa ăn, bổ sung vi chất, tập thể dục đều đặn kết hợp nghỉ ngơi thư giãn để giảm căng thẳng.

Nhu động là quá trình co bóp nhịp nhàng và phối hợp của các cơ dọc theo thực quản để đẩy thức ăn và chất lỏng từ họng xuống dạ dày. Rối loạn nhu động thực quản bao gồm nhiều bệnh lý khác nhau như co thắt tâm vị (Achalasia), co thắt thực quản lan tỏa (DES), và nhu động thực quản không hiệu quả (IEM). Nguyên nhân gây ra tình trạng này bao gồm bệnh xơ cứng bì, Parkinson, loạn dưỡng cơ, đa xơ cứng, nhược cơ, rối loạn chức năng tuyến giáp, ung thư, hẹp dạ dày, u trung thất...

Bác sĩ khuyến cáo phụ huynh đưa con đi khám khi có các dấu hiệu bất thường như khó nuốt, nghẹt thở khi ăn, ợ nóng, khàn tiếng hoặc ho, trào ngược thức ăn lên cổ họng, nôn ói, sụt cân.

Ngọc Châu

* Tên bệnh nhi đã được thay đổi