Trả lời:
Tất cả các loại bệnh viêm não đều do nguyên nhân là siêu vi gây ra. Viêm não Nhật Bản phát hiện đầu tiên ở Nhật Bản, các nhà khoa học nước này tìm ra virus gây bệnh. Bệnh không lây truyền trực tiếp từ người sang người, từ động vật sang người mà lây thông qua muỗi đốt.
Loài động vật mang mầm bệnh viêm não Nhật Bản thường là gia súc như lợn, trâu bò, ngựa, chim hoang dã. Muỗi sẽ bị nhiễm virus gây bệnh sau khi hút máu từ các loài động vật bị bệnh. Sau đó truyền sang người thông qua vết muỗi đốt. Vì vậy, đây là một bệnh có ổ dịch thiên nhiên ở khắp nơi.
Để phân biệt viêm màng não và viêm não sẽ không quá phức tạp đối với bác sĩ chuyên khoa. Bởi lẽ, viêm màng não là tổn thương màng bọc ở bên ngoài não, bệnh nhi ở giai đoạn đầu thường có biểu hiệu sốt, nhức đầu, cứng cổ, nôn ói, bỏ bú,... Với trẻ nhỏ, các dấu hiệu không điển hình, khó phát hiện hơn nên cần phải dựa vào một số dấu hiệu quan trọng như: sốt, nôn nhiều, thóp phồng, co giật, co cứng, cử động bất thường, li bì hoặc hôn mê. Những triệu chứng nặng sẽ dần xuất hiện ở thời gian sau, nếu tác nhân gây bệnh xâm nhập vào não thì bệnh nhân mới bắt đầu có những biểu hiện như hôn mê, co giật.
Đối với viêm não, viêm não Nhật Bản thì siêu vi sẽ tấn công trực tiếp vào não. Bệnh nhân viêm não sẽ có biểu hiện rối loạn tri giác sớm, như lừ đừ, hôn mê,... Đây là cách phân biệt triệu chứng viêm não Nhật Bản với viêm màng não do phế cầu khuẩn, não mô cầu,...
Đối với bệnh viêm não Nhật Bản, mặc dù tỷ lệ mắc chỉ dưới 1%, nhưng tỷ lệ tử vong lên đến 20-30%. Trong số 70% người có thể sống sót, có đến 50% người có nguy cơ mắc di chứng vĩnh viễn. Do vậy, tỷ lệ nguy hiểm đến tính mạng cao và nặng nề, nếu cộng dồn có thể lên đến 70-80%. Các di chứng cụ thể như: chậm phát triển tinh thần vận động, bại liệt, không nói được, rối loạn hành vi, đối với trẻ gần như chỉ có thể nằm một chỗ,... Đối với bệnh nhân có thể hồi phục, thời gian có thể tính bằng tháng hoặc bằng năm chứ không tính bằng tuần, ngày. Chi phí điều trị tốn kém.
Viêm não Nhật Bản là nguyên nhân hàng đầu gây nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương ở người lớn và trẻ em các nước châu Á. Hiện nay, bệnh có vaccine phòng bệnh. Do đó, biện pháp chủ động phòng bệnh hiệu quả nhất là tiêm ngừa vaccine đầy đủ, đúng lịch.
ThS.BS Lê Phan Kim Thoa
Trưởng khoa Nhi, BVĐK Tâm Anh TP HCM