Trả lời:

Lao màng phổi và lao phổi đều do nhiễm vi khuẩn lao (Mycobacterium tuberculosis) gây ra, nhưng là hai thể bệnh khác nhau về vị trí tổn thương. Lao phổi xảy ra khi vi khuẩn tấn công trực tiếp vào nhu mô phổi. Lao màng phổi là tình trạng vi khuẩn gây viêm tại lớp màng bao quanh phổi, gồm màng phổi thành và màng phổi tạng, gây tràn dịch màng phổi, có thể dính hai màng phổi.

Khoảng 80% số ca mắc lao bệnh xảy ra ở phổi, chỉ có 5-10% tỷ lệ mắc lao màng phổi. Tuy nhiên, nhiều trường hợp lao màng phổi là hậu quả của lao phổi, xảy ra khi vi khuẩn từ tổn thương nhu mô phổi lan vào khoang màng phổi, gây viêm và tràn dịch. Hai bệnh có thể xảy ra cùng lúc hoặc nối tiếp nhau, nhất là ở người có hệ miễn dịch yếu, với triệu chứng tương đồng như ho, sốt, mệt mỏi, đau tức ngực, khó thở...

Để xác định chính xác lao màng phổi, các bác sĩ khám lâm sàng, chụp X-quang, siêu âm, CT lồng ngực, chọc hút dịch màng phổi để xét nghiệm, sinh thiết màng phổi mù hoặc nội soi màng phổi sinh thiết tìm u hạt lao. Để chẩn đoán lao phổi, các bác sĩ xét nghiệm đờm tìm AFB (nhuộm soi và nuôi cấy), xét nghiệm Xpert MTB/RIF, MGIT trong đờm, nội soi phế quản, rửa phế quản, phế nang, sinh thiết.

Người bệnh mắc lao màng phổi như bạn nên tầm soát thêm lao phổi để tránh nguy cơ bỏ sót một ổ lao phổi đang hoạt động hoặc tiềm ẩn, làm giảm hiệu quả điều trị và tăng nguy cơ lây bệnh cho cộng đồng. Lao màng phổi đơn thuần là thể lao ngoài phổi, không tạo ra nguy cơ lây bệnh cho người khác qua đường hô hấp. Người mắc lao phổi sẽ phát tán vi khuẩn khi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, tạo nguy cơ lây nhiễm.

Điều trị cả hai bệnh đều cần dùng thuốc kháng lao theo phác đồ kéo dài trên 6 tháng, tùy thuộc vào tình trạng bệnh. Hai bệnh đều làm suy giảm chức năng hô hấp, có nguy cơ tái phát hoặc lan sang các cơ quan khác, nhưng sẽ có biến chứng khác nhau.

Với lao phổi, biến chứng thường gặp là tràn khí màng phổi, tổn thương giãn phế quản, xơ sẹo phổi. Ở lao màng phổi, biến chứng thường gặp là dày dính, vôi hóa, tràn dịch màng phổi, cần được hút dịch màng phổi và tập các bài thở phục hồi chức năng để tránh màng phổi dày dính. Bạn phát hiện lao màng phổi, cần tuân thủ điều trị và lịch khám lại đầy đủ để theo dõi sát sao, phát hiện sớm mọi tổn thương liên quan.

Lao màng phổi và lao phổi có các biện pháp phòng ngừa chung gồm tiêm vaccine BCG cho trẻ sơ sinh, giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống thông thoáng, duy trì lối sống lành mạnh, nâng cao sức đề kháng bằng chế độ dinh dưỡng đầy đủ, luyện tập thường xuyên, tránh căng thẳng. Hạn chế tiếp xúc với người mắc bệnh lao phổi, cần biện pháp bảo hộ đầy đủ.

ThS.BS Phùng Thị Thơm
Khoa Hô hấp
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội