Ngày 8/10, ThS.BS Đặng Thành Đô, khoa Hô hấp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết hạt lạc bị mủn, làm tắc một phần phế quản kèm nhiều dịch mủ phía sau. Người bệnh có dấu hiệu nhiễm trùng, viêm mủ phế quản.

Nhánh phế quản ông Phương nhỏ hẹp, ngoằn nghèo gây khó khăn khi nội soi, nguy cơ chảy máu nếu đưa thiết bị nội soi đi sâu. Người bệnh có tiền sử xơ vữa động mạch, tăng huyết áp đang dùng thuốc chống ngưng tập tiểu cầu. Nếu bị chảy máu lúc can thiệp có thể không cầm được, khiến máu tràn vào khí quản và phổi, gây ngạt thở, suy hô hấp cấp. Bác sĩ chỉ định dùng thuốc chống đông máu trước khi nội soi gắp dị vật, hút dịch mủ và vệ sinh lòng phế quản. Sau thủ thuật, ông Phương bớt ho, sức khỏe ổn định, được xuất viện.

Khi nhai nuốt, nắp thanh quản có nhiệm vụ che khí quản để thức ăn đi xuống thực quản. Nếu phản xạ này không kịp (ăn vội, cười nói khi ăn, người già phản xạ kém, trẻ nhỏ chưa hoàn thiện) khiến dị vật rơi vào khí quản, phế quản và lọt vào đường thở. Người cao tuổi là nhóm dễ hóc dị vật hơn so với người trẻ. Nguyên nhân do vấn đề răng miệng kém (răng rụng, răng giả lỏng lẻo hoặc không có răng) làm nhai kém, dễ nuốt trọn miếng thức ăn to. Bệnh thần kinh, tai biến mạch máu não, Parkinson, sa sút trí tuệ... cũng ảnh hưởng tới khả năng nhai nuốt ở người cao tuổi.

Dị vật ở người già thường phát hiện muộn hơn vì bệnh nhân hoặc gia đình nghĩ là ho thông thường, đến khi viêm phổi hoặc suy hô hấp mới đi khám. Như trường hợp ông Phương, khi nhập viện ông không nhớ từng bị nghẹn hay hóc thức ăn.

Nhiều trường hợp dị vật hữu cơ như hạt lạc, hạt na, ngô... khó phát hiện trên phim chụp CT hay X-quang. Khác với các dị vật kim loại hay xương có độ cản quang cao, dễ hiện rõ trên hình ảnh, các loại hạt có cấu tạo gần giống mô mềm, dễ ẩn trong lòng phế quản. Bác sĩ Đô lưu ý kiểm tra phim chụp không phát hiện dị vật, không nên chủ quan và cần kiểm tra thêm với nội soi phế quản để xác định dị vật, xử trí kịp thời.

Bác sĩ Đô khuyến cáo người cao tuổi và trẻ nhỏ nên ăn chậm, nhai kỹ. Khi có biểu hiện ho kéo dài, khò khè, viêm phổi tái phát nhiều lần mà không rõ nguyên nhân, cần đi khám để loại trừ khả năng dị vật đường thở.

Khuê Lâm