BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết đây là ca đặc biệt bởi người mẹ gặp tai biến sau sinh, bé sinh cực non tháng cực nhẹ cân, tình huống hai mẹ con rất nguy hiểm.

Đây là lần mang thai thứ ba của chị Hoa 38 tuổi (ở Lâm Đồng), sau hai lần sinh non ở 33 và 35 tuần. Người mẹ bị đái tháo đường thai kỳ và bệnh nền hen phế quản, viêm gan B mạn tính. Lần này bác sĩ bệnh viện địa phương cũng chẩn đoán chị nguy cơ cao sinh non. Xét nghiệm NIPT ở tuần 10 thai kỳ và chọc ối sau đó cho thấy bé mắc hội chứng Turner (bất thường nhiễm sắc thể giới tính ảnh hưởng đến nữ giới).

Ở tuần thai 19, chị đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, siêu âm hình thái học thai nhi ghi nhận nếp gấp da gáy dày, tồn tại tĩnh mạch rốn phải. Bác sĩ Trung tâm Y học bào thai tư vấn về hình thái và di truyền của thai, hiện tại không có chỉ định chấm dứt thai kỳ, cần theo dõi thêm và đánh giá sau sinh. Đến tuần thai 24, chị bị chảy máu âm đạo, rỉ ối, nhập viện địa phương ghi nhận cổ tử cung mở 4 cm. Sau 5 ngày nằm viện, vợ chồng chị chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM dưỡng thai.

"Thêm một ngày thai nhi sống trong bụng mẹ có thể tăng 2-3% cơ hội sống cho bé khi chào đời", bác sĩ Mỹ Nhi nói. Bác sĩ quyết định tiếp tục giữ thai, sử dụng kháng sinh, thuốc giảm gò, kiểm soát đái tháo đường thai kỳ cho thai phụ, đồng thời theo dõi sát biểu đồ tim thai, chỉ định tiêm đủ cho thai phụ hai mũi trưởng thành phổi, truyền magie sulfat để bảo vệ phổi và não thai nhi.

8 ngày sau, thai nhi có dấu hiệu nhiễm trùng ối. Nước ối là môi trường sống trực tiếp của thai nhi, nếu bị nhiễm khuẩn, thai có nguy cơ cao bị nhiễm trùng huyết, suy thai cấp, tổn thương phổi, não, thậm chí tử vong trong tử cung. Người mẹ cũng có nguy cơ nhiễm trùng nặng. Trước tình huống nguy hiểm cho cả mẹ và bé, bác sĩ hội chẩn với êkíp Trung tâm Sơ sinh, Trung tâm Tim mạch quyết định mổ khẩn lấy thai.

Bé gái chào đời mới 26 tuần thai, nặng 870 g, suy hô hấp nặng. Êkíp Sơ sinh túc trực ở phòng mổ áp dụng "phác đồ giờ vàng" hồi sức cho trẻ ngay sau sinh, hỗ trợ hô hấp, ủ ấm bằng túi giữ nhiệt chuyên dụng, chuyển bé về Đơn vị Hồi sức Sơ sinh (NICU) nuôi trong lồng ấp kết cấu thành kép, đa chức năng giữ ấm, ổn định thân nhiệt và hạn chế nhiễm khuẩn.

TS.BS Cam Ngọc Phượng, Giám đốc Trung tâm Sơ sinh, cho biết bé sinh cực non, nhiễm trùng sơ sinh, được điều trị kháng sinh. Êkíp bơm hai lần surfactant cho bé nhưng chức năng phổi vẫn không cải thiện đủ để duy trì nồng độ oxy máu an toàn. Bé được hỗ trợ thở máy rung tần số cao (HFO) không xâm lấn khoảng 4 ngày. HFO tạo dao động nhỏ, nhanh giúp phổi nở đều, cải thiện oxy hóa và thải CO₂ hiệu quả, giúp giảm tổn thương phổi của trẻ.

Vài ngày sau mổ lấy thai, chị Hoa đột ngột hạ huyết áp, chỉ số đường huyết tăng gấp ba lần bình thường. Đây là tình huống có thể dẫn đến suy đa cơ quan, đe dọa tính mạng. Bác sĩ truyền insulin liều cao, đổi phác đồ kháng sinh do sản phụ kháng thuốc nhưng vẫn không đáp ứng. Biến chứng đái tháo đường thai kỳ sau sinh khiến chị phải điều trị hồi sức tích cực (ICU). Ngày thứ 15 sau sinh, chị xuất viện, chồng thuê nhà trọ gần bệnh viện để tiện chăm vợ và thăm con. Vài ngày sau, chị có thể ngồi được xe lăn vào viện thăm con.

Bé được đội ngũ bác sĩ - điều dưỡng Sơ sinh của Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh chăm sóc theo chuẩn NICU quốc tế, nuôi ăn đường tĩnh mạch kết hợp đường tiêu hóa, sau đó chuyển sang ăn sữa hoàn toàn, khả năng dung nạp tốt. 20 ngày sau sinh, bé liên tiếp gặp nhiều biến chứng nguy hiểm của trẻ sinh cực non, xuất huyết não độ một, mắc bệnh phổi mạn, phải chuyển sang thở máy rung tần số cao không xâm lấn lần thứ hai. Nhờ phác đồ chuyên sâu được cá thể hóa và hệ thống máy thở, bé đáp ứng phác đồ điều trị mới, sau ba ngày quay lại thở máy thường, xuất huyết não không diễn tiến xấu.

Bác sĩ truyền máu hai lần cho bé để cải thiện khả năng vận chuyển oxy trong máu, áp dụng liệu pháp caffeine điều trị chứng ngưng thở ở trẻ sơ sinh non tháng. Bên cạnh đó, nhờ áp dụng mô hình Family-Centered Care (Nuôi trẻ sinh non gắn kết với gia đình), hàng ngày, bố mẹ vào viện da kề da ngay trong phòng NICU giúp bé điều hòa thân nhiệt, nhịp tim, nhịp thở, giảm đau đớn, tăng trưởng tốt hơn.

Theo bác sĩ Phượng, những chuyển biến tích cực này cho thấy khả năng xử trí biến chứng liên tục và sự phối hợp của đội ngũ đa chuyên khoa giúp tăng cơ hội sống cho trẻ sinh cực non. Bé dần cai máy thở, chuyển sang thở oxy, cân nặng tăng lên 3,2 kg, được tiêm phòng đầy đủ. Anh Cảnh ôm con gái trong ngày con xuất viện, xúc động nói: "Tôi đặt tên con là Tâm Anh để tri ân y bác sĩ đã cứu sống vợ con".

Xa nhà gần 4 tháng, chị Hoa chỉ được gặp hai đứa con 11 tuổi và 6 tuổi qua những cuộc gọi video. Nay mẹ trở về nhà, mang theo "món quà đặc biệt" là em gái út cho hai con trai.

 

 

Cứu sống mẹ sinh non tai biến, con nặng hơn nửa kg suy hô hấp

Sinh non xảy ra khi trẻ chào đời trước 37 tuần thai. Ngày 17/11 hàng năm được thế giới chọn làm "Ngày Thế giới vì trẻ sinh non" nhằm mục đích nâng cao nhận thức và sự quan tâm của cộng đồng với nhóm trẻ này. Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 103.500 trẻ sinh non, trong đó 17.000 em tử vong trong vòng 28 ngày đầu đời. Sinh non là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong trẻ dưới 5 tuổi, nhiều bé sống sót phải đối mặt với khuyết tật lâu dài.

Nhiều bệnh viện trong nước đã cứu sống thành công hàng chục nghìn trẻ sinh non nhờ áp dụng các kỹ thuật y học hiện đại, phương pháp ấp Kangaroo, ngân hàng sữa mẹ và chăm sóc tích cực. Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh triển khai "phác đồ giờ vàng" gồm những kỹ thuật cao cấp được thực hiện ngay trong 60 phút sau khi bé chào đời nhằm làm tăng hiệu quả chăm sóc, điều trị, giảm nguy cơ di chứng về sức khỏe cho trẻ. Đơn vị đã nuôi sống thành công hàng trăm trẻ sinh non, trong đó có bé sinh cực non ở tuần thai 24, chỉ 460-550 g kèm bệnh lý nặng.

Ngọc Châu