Bản thân tôi thành thạo hai ngoại ngữ nhưng ngoại trừ sử dụng trong trao đổi chuyên môn, tôi rất dị ứng việc trộn tiếng nước ngoài khi nói tiếng Việt. Việc chêm từ này với những người trẻ thì có vẻ rất bình thường nhưng về lâu dài sẽ có những vấn đề.
Ví dụ, khi từ "book vé" trở nên rất phổ biến, nó có thể sẽ được chấp nhận vào vốn từ từ tiếng Việt. Đây cũng là hiện tượng rất bình thường. Tuy nhiên, khi đó sẽ phát sinh vấn đề, từ "book" giờ sẽ được viết như thế nào?
Viết thành "búc" - theo âm đọc tiếng Việt, hay viết là "book" - theo tiếng Anh gốc. Nếu viết "búc" thì chắc sẽ mất "sang", còn nếu viết "book" thì làm hỏng chính tả tiếng Việt.
Vì vậy, việc chèn tiếng nếu chỉ nói với nhau trong cộng đồng nhỏ cho vui cho tiện thì không bàn. Nhưng nếu nó trở thành một từ phổ biến thì có thể sẽ làm hỏng chính tả tiếng Việt, với những từ bất quy tắc. Điều này cũng đã xảy ra với tiếng Anh khi nó du nhập rất nhiều từ vựng từ tiếng Pháp, tiếng La-tinh, và nhiều ngôn ngữ khác.
Một vấn đề khác, gần tương tự, nhưng xảy ra trong các chuyên ngành sâu. Đó là hiện tượng tiếng Việt hiện rất thiếu các thuật ngữ chuyên ngành sâu. Điều này dẫn đến các tài liệu chuyên ngành thường phải mượn thẳng từ tiếng Anh.
Một tài liệu chuyên ngành, ví dụ bên công nghệ thông tin, thường lẫn rất nhiều từ gốc tiếng Anh. Có lẽ, Việt Nam cần tổ chức các hội đồng ngôn ngữ để liên tục bổ sung các thuật ngữ mới cho tiếng Việt.
Tôi xin nhấn mạnh là đừng nhầm lẫn giữa vay mượn từ nước ngoài và chêm tiếng "làm sang". Việc vay mượn vốn từ nước ngoài là cực kỳ phổ biến ở bất kỳ ngôn ngữ nào.
Thực tế, ngôn ngữ đi vay mượn từ kỷ lục chính là tiếng Anh. Khi một ngôn ngữ không có vốn từ tương ứng để diễn đạt thì nó phải đi vay mượn từ ngôn ngữ khác. Các từ bạn lấy ví dụ chính là hiện tượng này. Khi vay mượn, vốn từ mượn đó cũng trải qua quá trình bản địa hóa (Việt hóa) để trở thành một bộ phận của từ vựng tiếng Việt.
>> Nói tiếng Việt xen tiếng Anh: 'Thích thể hiện' hay luyện tập ngoại ngữ?
Còn chuyện dùng chêm chữ lại khác. Về lâu dài, những từ bây giờ là chêm vào cho vui cũng có thể lại trở thành một bộ phận của tiếng Việt nếu nó được chấp nhận rộng rãi và trải qua Việt hóa. Nếu từ đó không được Việt hóa, chính tả tiếng Việt có thể sẽ lại bị biến dạng giống như chính tả tiếng Anh.
Chính tả tiếng Anh hiện nay rất bất quy tắc là vì nó trải qua quá trình vay mượn từ rất nhiều nguồn với nhiều loại chính tả khác nhau. Tiếng Anh ngày nay là ngôn ngữ thuộc họ Germanic (tiếng Đức cổ), với vốn từ vựng cơ bản là tiếng Đức cổ. Nó vay mượn vốn từ của tiếng Pháp, tiếng La-tinh, tiếng Hy Lạp, và của rất nhiều ngôn ngữ khác.
Nhiều bạn dẫn chứng những thuật ngữ ngành Công nghệ thông tin (CNTT) rất khó để Việt hoá. Tôi thấy phần ngôn ngữ tiếng Việt của các hệ điều hành hiện nay bao gồm:
(1) Chưa Việt hóa hoàn toàn, (2) các từ Việt hóa không ổn lắm, (3) nhiều khái niệm nếu Việt hóa sẽ rất dài và không phù hợp trên giao diện. Vì vậy dân chuyên ngành CNTT thực thụ sẽ thích sử dụng tiếng Anh để diễn đạt.
Ngoài ra, việc sử dụng tiếng Anh chuyên ngành CNTT có một lợi thế mà tiếng Việt không thể đạt được là khả năng tìm kiếm. Một thuật ngữ nếu chuyển sang tiếng Việt, khả năng tìm kiếm trên Internet sẽ rất khó vì (1) tài liệu chuyên nganh tiếng Việt rất ít, (2) tìm kiếm tiếng Việt thường cho kết quả không ổn, (3) cộng đồng tiếng Việt rất nhỏ.
Tuy nhiên, tôi muốn nhấn mạnh là, việc sử dụng thuật ngữ chuyên ngành này chỉ phục vụ giao tiếp giữa những người làm chuyên môn. Việc sử dụng ngôn ngữ pha trộn theo cách thể hiện bản thân thì không nên.
Chi Chi Kid
>>Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.