Mặc dù không phổ biến như ung thư gan, ung thư đại trực tràng, ung thư phổi... song cũng có hơn 184.600 trường hợp ung thư thanh quản được ghi nhận (theo số liệu của Globocan năm 2020).

Theo BS.CKII Trần Thị Thúy Hằng - Trưởng khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, tỷ lệ mắc ung thư thanh quản ngày càng gia tăng ở khu vực Đông Nam Á. Trong đó, nam giới mắc nhiều hơn nữ giới, có xu hướng phổ biến hơn ở nam giới sau tuổi 65. Hút thuốc lá và lạm dụng rượu bia góp phần gây ra khoảng 90% tỷ lệ tử vong vì ung thư thanh quản trên thế giới.

Đối với người mắc ung thư thanh quản, các phương pháp điều trị chính để giúp loại bỏ khối u và kéo dài sự sống cho người bệnh hiện nay chủ yếu là phẫu thuật kết hợp xạ trị hoặc xạ trị kết hợp hóa trị. Nếu phát hiện và điều trị ung thư thanh quản ở giai đoạn càng sớm thì cơ hội kéo dài sự sống càng cao và ngược lại.

Bác sĩ Hằng cho biết, ung thư thanh quản giai đoạn sớm có khả năng chữa khỏi cao với tỷ lệ 90-95% đối với ung thư tại dây thanh âm ở giai đoạn T1 và khoảng 80-90% đối với ung thư thượng thanh quản. Việc điều trị ung thư thanh quản cần dựa vào từng giai đoạn của ung thư.

Ung thư thanh quản giai đoạn T1

Phẫu thuật: ở giai đoạn này, việc điều trị chủ yếu là bằng phẫu thuật, có thể phẫu thuật với laser CO2. Phẫu thuật này được thực hiện dưới soi treo vi phẫu, thường không phải mở khí quản. Trong trường hợp khối u lan nhiều vào mép trước dây thanh, người bệnh có thể cần được phẫu thuật bằng phương pháp mở sụn giáp cắt dây thanh hoặc cắt thanh quản trán bên.

Phẫu thuật ở giai đoạn T1 này thường không nặng nề, nhất là khi được áp dụng phương tiện vi phẫu thuật thanh quản với laser CO2. Người bệnh vẫn giữ được chất lượng giọng khá tốt và tránh được các biến chứng do tia xạ.

Xạ trị: thường được chỉ định cho khối u T1b, lan rộng cả hai dây thanh. Liệu trình tia xạ phải mất 6 tuần, phương pháp này giúp bảo tồn thanh quản tốt hơn. Biến chứng sớm của xạ trị là nuốt đau, phù nề thanh quản. Biến chứng muộn là xơ thanh quản, hoại tử sụn hoặc suy giáp.

Ung thư thanh quản giai đoạn T2

Phẫu thuật cắt thanh quản bán phần trên nhẫn: phẫu thuật cắt thanh quản bán phần trên nhẫn cho các ung thư giai đoạn T2, một số T3. Phẫu thuật này giúp có thể lấy hết bệnh tích mà vẫn giữ được chức năng của thanh quản. Hiện nay, các trung tâm có hệ thống chẩn đoán hình ảnh, chẩn đoán giải phẫu bệnh lý tốt, có thể phẫu thuật bằng laser CO2 trong một số trường hợp khối u T2.

Xạ trị: thường được áp dụng trong các trường hợp chống chỉ định phẫu thuật hoặc bệnh nhân không đồng ý phẫu thuật.

Ung thư giai đoạn muộn T3, T4

Phẫu thuật: bác sĩ Hằng cho biết, việc điều trị ung thư thanh quản giai đoạn muộn T3, T4 chủ yếu hiện nay ở Việt Nam vẫn là cắt bỏ thanh quản toàn bộ kèm nạo vét hạch cổ, phối hợp với xạ trị sau mổ. Liều tia vào diện u là 60-70Gy, vào hạch cổ là 50Gy nếu hạch âm tính và 60-70Gy nếu hạch có di căn. Khó khăn nhất của phương pháp điều trị này là sẽ làm người bệnh bị mất thanh quản và không thể nói được. Tuy nhiên, với sự phát triển vấn đề phục hồi phát âm, người bệnh vẫn có thể lắp van phát âm khí thực quản, tập nói giọng thực quản hoặc sử dụng thanh quản điện để lấy lại giọng nói.

Hóa xạ trị: một xu hướng khác cho điều trị ung thư thanh quản giai đoạn muộn là vẫn bảo tồn thanh quản với hóa xạ trị đồng thời, thuốc hóa trị gồm Cisplatin và 5 FU.

Xạ trị: phương pháp này đơn thuần chỉ áp dụng cho những trường hợp ung thư lan rộng, không còn khả năng phẫu thuật, hoặc những trường hợp bị tái phát tại chỗ, di căn xa.

Hầu hết các phương pháp điều trị ung thư có thể gây ra các tác dụng phụ khác nhau ở mỗi người, có thể kể đến như: thiếu máu; chảy máu và bầm tím (giảm tiểu cầu); ăn không ngon, mất ngủ, ngủ không ngon giấc; táo bón, tiêu chảy; phù nề, phù bạch huyết; mệt mỏi, ói mửa....

Chăm sóc người bệnh sau điều trị

Bỏ hẳn thuốc lá: hút thuốc lá là một trong các nguyên nhân phổ biến dẫn đến ung thư thanh quản. Người sau điều trị ung thư thanh quản tiếp tục hút thuốc lá sẽ có nguy cơ tái phát và tử vong đến 90%. Do đó, các bác sĩ điều trị ung thư thanh quản khuyến cáo người bệnh cần bỏ thuốc lá vĩnh viễn.

Chế độ ăn uống: người bệnh cần có chế độ ăn uống khoa học, đáp ứng tốt với thể trạng hiện thời nhằm phục hồi tốt và ngăn ngừa các yếu tố độc hại làm ung thư tái phát hoặc tiến triển. Theo đó, người bệnh nên ăn các thực phẩm lành mạnh, cân bằng dinh dưỡng bao gồm rau xanh, trái cây, các loại củ, sữa và các chế phẩm từ sữa, các loại cá, trứng, đậu phụ...; hạn chế ăn thịt đỏ, thực phẩm đông lạnh, thực phẩm chế biến sẵn, đồ uống có cồn, các loại nước ngọt đóng chai, nước lạnh...

Chế độ vận động và nghỉ ngơi: người bệnh nên dành nhiều thời gian nghỉ ngơi nhằm giúp cơ thể phục hồi; tránh căng thẳng, lo lắng; đi ngủ sớm và đủ giấc mỗi ngày; vận động nhẹ nhàng như đi bộ, thiền, tập các động tác yoga đơn giản...

Bảo vệ và phục hồi vùng cổ họng: người bệnh luôn giữ ấm vùng cổ họng; kiên trì thực hiện các bài tập phục hồi chức năng đã được bác sĩ hướng dẫn.

Tái khám định kỳ: người bệnh cần tái khám định kỳ để bác sĩ theo dõi và sớm phát hiện các tình trạng bất lợi mới có thể xảy ra, chẳng hạn như sự phát triển trở lại của các tế bào ung thư để có thể can thiệp kịp thời.

Nguyên Phương