TS.BS Nguyễn Hoàng Long, chuyên khoa Y học bào thai, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7, cho biết tỷ lệ song thai tăng có thể do sự gia tăng ứng dụng của các phương pháp hỗ trợ sinh sản như thụ tinh ống nghiệm (IVF), tuổi mang thai của phụ nữ muộn. Song thai là thai kỳ nguy cơ cao, có nhiều biến chứng hơn so với thai kỳ đơn thai. Mẹ bầu cần khám, siêu âm định kỳ để bác sĩ theo dõi sát thai kỳ, sàng lọc bất thường thai nhi, biến chứng đặc trưng của song thai, từ đó có thể phát hiện sớm, chính xác, can thiệp phù hợp.

Quý một (11-13 tuần 6 ngày)

Giai đoạn này là một trong những mốc siêu âm quan trọng nhất của thai kỳ, bác sĩ xác định tuổi thai, số lượng bánh nhau, túi ối, phân loại song thai. Đây là yếu tố quan trọng để kiểm soát biến chứng tiềm ẩn. Trường hợp song thai một bánh nhau có nguy cơ cao mắc hội chứng truyền máu song thai, thiếu máu đa hồng cầu, song thai đảo ngược động mạch, thai chậm tăng trưởng trong tử cung nguy hiểm cho thai nhi.

11-13 tuần 6 ngày cũng là thời điểm siêu âm hình thái học quý một. Bác sĩ đo độ mờ da gáy, sàng lọc bất thường số lượng, cấu trúc nhiễm sắc thể (hội chứng Down, Edwards, Patau), bất thường nhiễm sắc thể giới tính (hội chứng Turner, Klinefelter) và các dị tật cấu trúc nặng ở thai nhi.

Quý hai (14-28 tuần)

Từ quý hai, tần suất khám thai và siêu âm tùy thuộc vào loại song thai. Đối với song thai một bánh nhau, mẹ bầu cần theo dõi hai tuần một lần, từ sau mốc 14 tuần, bởi thai kỳ này có nhiều biến chứng nguy hiểm. Trường hợp song thai hai nhau, hai ối, thai phụ có thể khám thai mỗi 4 tuần.

Ở giai đoạn này, bác sĩ siêu âm hình thái học chi tiết, phát hiện bất thường cấu trúc ở các cơ quan của thai nhi như mặt, chi, tim, hệ tiêu hóa, tiết niệu... Nguy cơ dị tật ở song thai cao hơn, khó phát hiện hơn so với thai đơn do sự hiện diện của hai thai nhi, đòi hỏi bác sĩ giàu kinh nghiệm, cần thêm thời gian để đánh giá đầy đủ toàn bộ giải phẫu của hai thai.

Bác sĩ kiểm tra sự tăng trưởng của thai nhi, mức độ chênh lệch tăng trưởng giữa hai thai, đo thể tích nước ối, các chỉ số Doppler để phát hiện sớm biến chứng của song thai, nhất là song thai một bánh nhau như hội chứng truyền máu song thai, thiếu máu đa hồng cầu, thai chậm tăng trưởng trong tử cung có chọn lọc, vì các biến chứng này thường xảy ra trong giai đoạn quý hai. Ngoài ra, bác sĩ còn đo chiều dài cổ tử cung sàng lọc nguy cơ sinh non.

Quý ba (sau 28 tuần)

Từ sau tuần thai 28, siêu âm kiểm tra sự tăng trưởng thai nhi, chỉ số Doppler, lượng nước ối... Theo dõi sức khỏe của mẹ và thai nhi để lên kế hoạch cuộc sinh. Ở giai đoạn này, bác sĩ có thể siêu âm hình thái hai thai ở quý ba để tầm soát dị tật xuất hiện muộn. Siêu âm quý ba thai kỳ có thể phát hiện, đánh giá vấn đề thai nhẹ cân, suy dinh dưỡng, giới hạn tăng trưởng trong tử cung. Giai đoạn này có khả năng xảy ra tình trạng thai to bất thường do mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ, siêu âm giúp bác sĩ có hướng xử trí phù hợp, bảo vệ sức khỏe mẹ và bé.

Siêu âm ở tuần 36 giúp định hướng thời điểm, phương pháp sinh đối với thai kỳ song thai. Bác sĩ kiểm tra vị trí, tư thế của từng thai nhi, vị trí bánh nhau và đánh giá khả năng sinh nở. Từ đó, bác sĩ lên kế hoạch sinh vào khoảng tuần thứ 36-37 đối với song thai một bánh nhau và khoảng tuần thứ 37-38 đối với song thai hai bánh nhau để giảm thiểu rủi ro.

Bác sĩ Long lưu ý các mốc siêu âm thai trên cần thiết với một thai kỳ song thai diễn tiến thuận lợi. Tùy trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định siêu âm thêm để theo dõi sát hơn, dự phòng nguy cơ, can thiệp bào thai ở thời điểm phù hợp.

Ngọc Châu