Trả lời:

Nước chanh có chứa axit citric, vốn là chất kháng khuẩn tự nhiên, rẻ tiền và an toàn khi sử dụng hằng ngày trong gia đình. Một số nghiên cứu cho thấy hoạt chất trong chanh có khả năng ức chế nhiều loại vi khuẩn như E. coli, Salmonella hay S. aureus.

Tuy nhiên, với bệnh dại, việc dùng chanh hoàn toàn không có tác dụng. Virus dại sau khi xâm nhập vào cơ thể qua vết cắn, cào của động vật có vú, máu nóng sẽ nhân lên trong mô dưới da hoặc cơ bắp, rồi di chuyển theo dây thần kinh tới tủy sống và não bộ. Vì vậy, chà xát hoặc nhỏ nước chanh vào vết thương không thể tiêu diệt virus, thậm chí còn gây bỏng rát, làm chết tế bào lành, khiến vết thương lâu lành và dễ nhiễm trùng hơn. Bệnh viện 19-8 từng tiếp nhận một phụ nữ 49 tuổi ở Hà Nội nhập viện sau khi bị mèo cắn, tự nặn máu và xát chanh vào vết thương. Kết quả là vết thương nhiễm trùng và có nguy cơ phơi nhiễm bệnh dại.

Virus dại tồn tại trong nước bọt của động vật có vú máu nóng, lây sang người qua vết cắn, cào hoặc liếm vào vết thương hở, niêm mạc mắt, miệng. Tại Việt Nam, phần lớn ca bệnh dại xuất phát từ chó và mèo, kể cả vật nuôi trong nhà. Khi bệnh đã khởi phát triệu chứng, tỷ lệ tử vong gần như 100% ở cả người và động vật.

Do đó, khi bị chó mèo cắn hoặc cào, việc cần làm ngay là rửa vết thương dưới vòi nước sạch chảy liên tục trong 15 phút với xà phòng, và sát khuẩn bằng cồn iốt hoặc dung dịch povidine. Sau đó, mọi người phải đến trung tâm tiêm chủng để được bác sĩ đánh giá và chỉ định tiêm vaccine.

Với người chưa từng tiêm phòng, phác đồ gồm 5 mũi tiêm bắp vào các ngày 0, 3, 7, 14 và 28, hoặc 8 mũi tiêm trong da theo lịch 0, 3, 7, 28. Trường hợp vết thương nặng, đặc biệt ở vùng đầu, mặt, cổ, bác sĩ có thể chỉ định tiêm thêm huyết thanh kháng dại.

Trong quá trình tiêm, cần theo dõi tình trạng con vật. Nếu sau 10 ngày vật nuôi vẫn khỏe mạnh, bác sĩ có thể cho ngừng tiêm, khi đó các mũi đã tiêm vẫn có tác dụng dự phòng. Nếu bị cắn lần sau, chỉ cần tiêm thêm hai mũi vào ngày 0 và 3 mà không cần huyết thanh, kể cả vết thương nặng.

Ngoài ra, mọi người có thể chủ động tiêm dự phòng trước phơi nhiễm với lịch ba mũi vào các ngày 0, 7, 21 hoặc 28, giúp tiết kiệm chi phí và thời gian, đặc biệt với người ở vùng xa khó tiếp cận y tế.

Mọi người không nặn máu, chà xát mạnh, không đắp lá hay dùng mẹo dân gian chưa được kiểm chứng, vì những cách này chỉ làm vết thương thêm nhiễm trùng và tăng nguy cơ mắc bệnh dại.

Bác sĩ Phạm Đình Đông
Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC