Trả lời:

Việt Nam hiện lưu hành 5 loại vaccine phế cầu phòng 10, 13, 15, 20 và 23 chủng vi khuẩn phế cầu gây ra các bệnh viêm tai giữa, viêm xoang, viêm phổi, viêm màng não và nhiễm trùng huyết.

Mới đây, Bộ Y tế mở rộng chỉ định tiêm vaccine phế cầu 20 cho trẻ từ 6 tuần tuổi, thay vì chỉ áp dụng cho người từ 18 tuổi trở lên như trước. Như vậy, hiện có 4 loại vaccine (phế cầu 10, phế cầu 13, phế cầu 15, phế cầu 20) dành cho trẻ từ 2 tháng tuổi, sớm nhất từ 6 tuần tuổi. Được sản xuất theo công nghệ cộng hợp tiên tiến, 4 loại vaccine này còn giúp giảm tình trạng người mang vi khuẩn không triệu chứng. Còn vaccine phế cầu 23 được chỉ định cho trẻ từ 2 tuổi và người lớn.

Theo khuyến cáo, trẻ 6 tuần tuổi có thể tiêm PCV10, PCV13 hoặc PCV20. Con bạn đang nằm trong độ tuổi có thể tiêm vaccine, bạn nên đưa bé đến cơ sở y tế để bác sĩ khám sàng lọc kỹ, đánh giá tình hình sức khỏe trước tiêm. Bạn nên cung cấp đầy đủ tình hình sức khỏe của con, như: có đang sử dụng thuốc gì không để bác sĩ đánh giá kỹ, quyết định mũi tiêm cho trẻ phù hợp.

Vi khuẩn phế cầu thường trú ở vùng hầu họng, bình thường không gây bệnh. Tuy nhiên, khi cơ thể suy giảm miễn dịch, mắc bệnh mạn tính hoặc niêm mạc đường hô hấp bị tổn thương, chúng có thể xâm nhập và gây bệnh nặng. Trẻ dưới 5 tuổi, người cao tuổi và người có bệnh nền là nhóm nguy cơ cao.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), phế cầu là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm phổi với tỷ lệ tử vong có thể lên tới 50%, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người già. Viêm màng não do phế cầu để lại nhiều di chứng vĩnh viễn như điếc, mù, liệt, suy giảm trí nhớ ở 30-50% trẻ sống sót. Viêm tai giữa do phế cầu ảnh hưởng tới 80% trẻ trước 10 tuổi, có thể gây thủng màng nhĩ và mất thính lực vĩnh viễn.

WHO và Bộ Y tế khẳng định tiêm vaccine phế cầu là biện pháp phòng bệnh hiệu quả, giúp hạn chế lây lan trong cộng đồng và giảm nguy cơ diễn tiến nặng. Ngoài tiêm chủng, phụ huynh cần giữ vệ sinh nơi ở, cho trẻ bú mẹ, ngủ đủ giấc, tránh hôn trẻ và hạn chế tiếp xúc với người có triệu chứng hô hấp.

Trong bối cảnh thời tiết chuyển lạnh, nhiều mầm bệnh hô hấp như cúm, hợp bào hô hấp RSV, sởi, thủy đậu, não mô cầu dễ phát triển. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện thuộc nhóm dễ mắc và biến chứng nặng. Bạn nên cho con tiêm vaccine đầy đủ, đúng lịch để phòng bệnh hiệu quả nhất.

Bác sĩ Nguyễn Văn Mác Toàn
Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC