Họ thảo luận với nhau về cụm dịch bí ẩn, gồm 41 trường hợp viêm phổi ở Vũ Hán, Trung Quốc.
"41 ca nghe có vẻ nhiều ở thời điểm đó", ông Barouch nói.
Căn bệnh khiến họ nhớ đến SARS, cũng do virus corona gây ra, xuất hiện ở Trung Quốc năm 2002 và đã lan sang 29 quốc gia, lây nhiễm hơn 8.000 người, khiến 773 bệnh nhân tử vong.
"Chúng tôi đã nghĩ mình nên điều chế một loại vaccine cho mầm bệnh đó", Jinyan Liu, một nhà khoa học tại trung tâm, nhớ lại.
Song, thiếu đi những thông tin sâu hơn về chủng virus, họ chẳng thể làm gì thêm.
Đến 9h41 tối đó, mọi thứ thay đổi. Tiến sĩ Kathryn Stephenson, giám đốc đơn vị thử nghiệm lâm sàng của trung tâm, gửi cho ông Barouch tập tin chứa toàn bộ chuỗi di truyền của nCoV được Trung Quốc công bố. Khi ấy, virus còn chưa có tên gọi chính thức.
Tiến sĩ Dan Barouch bên trong văn phòng tại Trung tâm Y tế Beth Israel Deaconess. Ảnh: NY Times
4 nhà khoa học bao gồm tiến sĩ Barouch, tiến sĩ Liu, Noe Mercado và Zhenfeng Li, trợ lý nghiên cứu của trung tâm, đã làm việc ngày đêm với một đoạn mã gene chưa ai từng thấy trước đây.
Đến cuối tuần, họ có cái nhìn cụ thể hơn về virus và cách ngăn ngừa. Trở lại phòng thí nghiệm, 4 người sẵn sàng phát triển vaccine với một tham vọng lớn.
Các nghiên cứu bắt đầu với cuốn sách Tiến sĩ Barouch đã viết trong 20 năm, về ý tưởng điều chế vaccine HIV/AIDS từ mầm bệnh khác.
Trước đây, các nhà khoa học từng bất hoạt một loại virus gây cảm lạnh nhẹ, có tên gọi Ad26, để nó chỉ xâm chiếm tế bào mà không thể nhân lên. Sau đó, họ đã thêm một gen từ các tế bào HIV bị nhiễm Ad26, tạo các protein trôi trong máu, kích thích phản ứng miễn dịch của cơ thể.
Đó chính là những gì nhóm của ông Barouch áp dụng ngăn ngừa nCoV. Ngay khi dịch bệnh mới khởi phát vào tháng 1, phòng thí nghiệm của Trung tâm Y tế Beth Israel Deaconess đã biết cách tạo vaccine cho một đợt bùng phát đột ngột. Những gì họ cần làm giờ đây là nhắm mục tiêu vào loại virus mới.
Ông Mercado và các đồng nghiệp đã nuôi cấy các bản sao của nCoV, tạo ra 10 biến thể để xem chủng nào gây ra phản ứng miễn dịch mạnh nhất. Trong khi đó, Kinda McMahan, trợ lý nghiên cứu tại trung tâm, tiến hành thử nghiệm tìm kháng thể với protein gai của virus trên động vật. Nhiệm vụ này chiếm phần lớn thời gian của cô. Có những ngày, cô không ăn trưa, chỉ làm việc cho đến tối.
Cuối tháng 2, xét nghiệm xác nhận các cá thể chuột được thí nghiệm sinh kháng thể với nCoV. McMahan gần như bật khóc: "Tôi bắt đầu cảm thấy đây là một cuộc chiến chúng ta có thể thắng được".
Ngay khi đó, hàng loạt bệnh nhân Covid-19 tuyệt vọng tràn ngập các bệnh viện ở Boston. Thành phố bắt đầu phong tỏa. Trong các phòng thí nghiệm trên con đường Blackfan Circle vắng vẻ, nhóm chuyên gia bắt đầu chuyển sang giai đoạn nghiên cứu trên khỉ.
Một buổi sáng tháng 3, khi đang tiến hành sao lưu dữ liệu, tim ông đập mạnh khi bắt gặp biểu đồ cho thấy vaccine đã hiệu quả. Mẫu thử ở mũi các con khỉ cho thấy một vài phiên bản chỉ bảo vệ phần nào cơ thể. Song số khác hoạt động tốt hơn nhiều.
Ông vội vã đi quanh phòng chia sẻ thông tin này. Giữa đại dịch, không có những chiếc ôm, những cái bắt tay chúc mừng. Nhóm nghiên cứu cũng chẳng thể choáng ngợp bởi cảm giác vinh quang quá lâu. Phát triển một loại vaccine đòi hỏi sự kiên nhẫn, tiểu tiết và khả năng chịu đựng thất bại cay đắng.
"Tôi có phấn khích, nhưng phải tính luôn tới các bước tiếp theo. Nhỡ nó không hiệu quả thì sao?", ông nhớ lại.
Các nhà nghiên cứu đăng tải kết quả thu được trên tạp chí Science: Không thể phát hiện virus ở 8 trên 25 cá thể khỉ đã tiêm thử vaccine.
Noe Mercado, nhà khoa học tại Trung tâm Nghiên cứu Vaccine, Trung tâm Y tế Beth Israel Deaconess. Ảnh: NY Times
Đến nay, Covid-19 đã lây lan hơn 14 triệu người, giết chết ít nhất 600.000 bệnh nhân. Hàng triệu người khác có nguy cơ tử vong thời gian tới. Hy vọng duy nhất là sự bảo vệ lâu dài cho cơ thể. Chiếc phao đưa cuộc sống sở lại bình thường chỉ có thể là vaccine.
6 tháng, các nhà khoa học ở Trung tâm Y tế Beth Israel Deaconess đã có bước tiến lớn. Janssen Pharmaceutica, một bộ phận của hãng dược Johnson & Johnson, đã hợp tác với nhóm nghiên cứu, nhằm tạo ra vaccine Covid-19 dựa trên mô hình mà tiến sĩ Barouch và các đồng nghiệp tiên phong sử dụng 10 năm trước.
Tuần tới, các thử nghiệm lâm sàng sẽ bắt đầu ở Bỉ. Nhóm của ông cũng dự kiến sớm tiến hành thử nghiệm khác tại Boston.
6 tháng trôi đi mù mờ với những tuần dài và đêm muộn, với các biện pháp an toàn nghiêm ngặt khi bước vào phòng thí nghiệm và nguồn cung vật tư, thiết bị hạn chế.
"Tất cả đều là thách thức lớn so với thời kỳ trước đại dịch", tiến sĩ Barouch cho biết.
Một số đơn vị trên thế giới điều chế vaccine từ mầm bệnh bất hoạt, số khác sử dụng đoạn protein và chuỗi DNA của virus. Tính đến tháng 7, hơn 135 loại vaccine đã tiến đến thử nghiệm trên người. Từ trước tới nay, chưa bao giờ có nhiều vaccine cho một dịch bệnh được phát triển với tốc độ nhanh chóng như vậy.
Thục Linh (Theo NY Times)