Mỗi giấc ngủ đêm trải qua các chu kỳ khác nhau, có thể kéo dài 90-120 phút, bao gồm 4 giai đoạn. Trong đó, REM là giấc ngủ chuyển động mắt nhanh (Rapid Eye Movement), N1, N2 và N3 là ba giai đoạn không chuyển động mắt nhanh (giấc ngủ không REM, còn gọi là NREM). Có nhiều loại rối loạn giấc ngủ, song nhìn chung người bị gián đoạn giấc ngủ thường cảm thấy mệt mỏi, uể oải, khó tập trung khi thức, buồn ngủ nhiều vào ban ngày.

Mất ngủ

Người mất ngủ thường khó ngủ, hay tỉnh giấc trong đêm hoặc thức dậy quá sớm mà không ngủ lại được. Mất ngủ có nhiều nguyên nhân như căng thẳng, lo âu, trầm cảm, thói quen ngủ không tốt, rối loạn nhịp sinh học (như lệch múi giờ) và sử dụng một số loại thuốc nhất định. Thông thường, người trưởng thành cần ngủ đủ 7-8 giờ mỗi đêm, mất ngủ khiến tổng thời lượng ngủ giảm, gây mệt mỏi, uể oải.

Ngáy

Ngáy là âm thanh phát ra do sự rung động của các mô mềm vùng họng khi thở trong lúc ngủ. Ngủ ngáy là một dạng rối loạn giấc ngủ bởi nó làm giấc ngủ bị ngắt quãng. Tình trạng này khiến người ngủ không ngủ liền mạch, giấc ngủ không sâu dẫn đến mệt mỏi, uể oải ban ngày, giảm tập trung và ghi nhớ. Tiếng ngáy to còn ảnh hưởng đến tâm lý, giảm chất lượng cuộc sống.

Ngưng thở khi ngủ

Chứng ngưng thở khi ngủ xảy ra khi đường thở trên bị tắc nghẽn hoàn toàn hoặc một phần, làm gián đoạn nhịp thở bình thường trong thời gian ngắn, khiến người ngủ tỉnh giấc. Nó có thể gây buồn ngủ nghiêm trọng vào ban ngày. Hội chứng ngưng thở khi ngủ (OSA) dẫn đến thiếu oxy toàn thân, lâu dần ảnh hưởng tiêu cực đến huyết áp, tăng nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

Chứng ngủ rũ

Chứng ngủ rũ là rối loạn thần kinh trung ương gây rối loạn chu kỳ ngủ - thức. Người bệnh thường bị buồn ngủ quá mức vào ban ngày, mất kiểm soát cơ bắp, ảo giác khi ngủ và tê liệt khi ngủ. Bệnh có thể do di truyền (bất thường gene ngăn sản xuất hypocretin điều chỉnh giấc ngủ). Một số yếu tố làm tăng nguy cơ như thay đổi nội tiết, căng thẳng, nhiễm trùng hoặc thay đổi đột ngột giờ giấc ngủ do lệch múi giờ.

Hội chứng chân không yên

Hội chứng chân không yên gây khó chịu ở chân, nặng hơn về đêm và thường kèm các cử động chân tay theo chu kỳ khi ngủ. Người bệnh cảm thấy thôi thúc phải cử động chân và bàn chân để giảm khó chịu tạm thời. Điều này có thể làm chậm quá trình đi vào giấc ngủ và gây ra những lần thức giấc ngắn trong đêm. Hội chứng chân không yên phổ biến ở người trung niên và người lớn tuổi.

Ác mộng và mộng du

Ác mộng là những giấc mơ đáng sợ xuất hiện trong giai đoạn ngủ REM. Chúng có thể do căng thẳng, lo lắng và một số loại thuốc gây ra. Ác mộng ban đêm có thể xảy ra ở nhiều độ tuổi, đôi khi không thể xác định nguyên nhân. Mộng du là rối loạn giấc ngủ khiến bạn đi lại, hành động trong vô thức khi đang ngủ. Người mộng du có thể thực hiện nhiều hoạt động khác nhau - một số hoạt động tiềm ẩn nguy hiểm như rời khỏi nhà, dùng dao kéo...

Anh Chi (Theo WebMD)