TS.BS Nguyễn Hoàng Long, Đơn vị Y học bào thai, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7, cho biết song thai hay đa thai có thể làm tăng biến chứng cho thai phụ và thai nhi. Những trường hợp này nên tuân thủ lịch khám thai để theo dõi chặt chẽ, can thiệp điều trị phù hợp, phòng ngừa biến chứng.

Sinh non

Do sự giãn nở của tử cung, số lượng, trọng lượng của đa thai, kích thước bánh nhau lớn hơn làm tăng tốc độ hoạt hóa của cơ tử cung có thể dẫn đến chuyển dạ sớm cao hơn đơn thai. Áp lực của thai, nước ối, nhau thai lên cổ tử cung cũng làm tăng nguy cơ sinh non. Các rủi ro khác của song thai như tiền sản giật, đái tháo đường thai kỳ, đa ối, các biến chứng của song thai một bánh nhau cũng làm tăng nguy cơ sinh non do bệnh lý trong song thai.

Trẻ sinh non thường nhẹ cân, có thể cần được hỗ trợ hô hấp, dinh dưỡng, điều hòa thân nhiệt, chống nhiễm trùng... do nhiều cơ quan chưa hoàn thiện, chưa đảm bảo chức năng khi ở môi trường bên ngoài tử cung của mẹ. Bác sĩ Long cho hay siêu âm đo chiều dài cổ tử cung cho mẹ bầu song thai hoặc đa thai ở tuần thai 18-24 để sàng lọc nguy cơ sinh non, từ đó có kế hoạch dự phòng phù hợp như khâu eo cổ tử cung, đặt thuốc.

Tiền sản giật

Bác sĩ Long dẫn nghiên cứu cho thấy tỷ lệ thai phụ mang song thai bị tiền sản giật khoảng 10%, cao gấp 3 lần so với đơn thai. Tiền sản giật thường xảy ra sau tuần thai 20 nhưng ở thai kỳ đa thai, có thể xuất hiện sớm hơn, mức độ nặng hơn. Thai nhi có nguy cơ chậm tăng trưởng, suy thai, sinh non, mất tim thai đột ngột... Thai phụ có khả năng xảy ra biến chứng sản giật, hội chứng HELLP (tăng men gan, giảm tiểu cầu, tan máu), suy đa tạng, tử vong.

Sàng lọc tiền sản giật được thực hiện định kỳ trong thai kỳ, quan trọng nhất là tuần 11-13. Mẹ bầu thuộc nhóm nguy cơ cao được dự phòng bằng thuốc aspirin, theo dõi sát trong thai kỳ.

Hội chứng truyền máu song thai

Hội chứng này xảy ra ở song thai một bánh nhau, hai buồng ối. Do sự mất cân bằng về nối thông của mạch máu giữa hai thai, máu được truyền từ thai cho đến thai nhận. Thai cho bị giảm thể tích máu, nguy cơ suy dinh dưỡng, suy đa tạng, thiếu ối, trong khi thai nhận quá tải, có biểu hiện đa ối, phù nề, suy tim. Những dấu hiệu này có thể xuất hiện từ tuần thai 16, chiếm khoảng 10% trong tổng số trường hợp song thai một bánh nhau. Hội chứng truyền máu song thai làm tăng nguy cơ thai ngừng phát triển. Nếu không điều trị phù hợp, khoảng 80% trường hợp có ít nhất một thai lưu. Khi một thai ngừng tim, có thể làm tổn thương não hoặc mất tim thai ở thai còn lại, theo bác sĩ Long.

Chẩn đoán sớm thông qua siêu âm thai định kỳ và ứng dụng phương pháp điều trị tiên tiến như phẫu thuật laser cắt mạch máu thông nối có thể cứu sống, giảm di chứng cho song thai.

Song thai đảo ngược động mạch

Tình trạng này thường xảy ra ở song thai chung bánh nhau, trong đó một thai không có tim hoặc tim chưa phát triển được bơm máu bởi thai còn lại thông qua mạch máu nối thông hai thai. Thai không tim thường kém phát triển, thiếu một số bộ phận cơ thể, còn thai bơm máu có nguy cơ suy tim, tổn thương não, sinh non.

Siêu âm ba tháng đầu thai kỳ giúp phát hiện song thai đảo ngược động mạch. Phương pháp điều trị tập trung theo dõi chức năng tim của thai bơm máu để can thiệp ở thời điểm phù hợp, ngăn chặn dòng máu đến thai không tim.

Thai chậm tăng trưởng có chọn lọc

Đây là tình trạng một trong hai thai phát triển chậm hơn so với thai còn lại do bánh nhau không chia đều dinh dưỡng. Thai chậm tăng trưởng có thể tử vong, thai còn lại nguy cơ thiếu máu hoặc ảnh hưởng bởi thai lưu, dẫn đến sinh non.

Thai phụ cần theo dõi chặt chẽ bằng siêu âm thai định kỳ, đo tim thai, đánh giá tuần hoàn máu thai nhi. Từ đó, bác sĩ có kế hoạch điều trị phù hợp bao gồm phẫu thuật laser cắt mạch máu thông nối hai thai, kẹp tắc rốn.

Hội chứng thiếu máu đa hồng cầu

Hội chứng này xảy ra do sự truyền máu chậm của hai thai thông qua nối thông có kích thước nhỏ. Tình trạng dẫn đến một thai thiếu máu, thai còn lại đa hồng cầu. Cả hai thai đều có nguy cơ suy chức năng tim, phù thai và thai ngừng phát triển. Những trường hợp này có khả năng phát hiện sớm từ tuần thai 16, có thể được theo dõi, can thiệp như laser, truyền máu.

Ngọc Châu