Trả lời:

Ung thư gan là một trong những loại ung thư có tỷ lệ mắc và tử vong cao tại Việt Nam. Bệnh thường diễn tiến âm thầm, đến khi phát hiện thường đã ở giai đoạn muộn. Nguyên nhân gây ung thư gan vẫn chưa được xác định, nhưng một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ gồm:

Giới tính: Tỷ lệ ung thư gan ở nam giới cao hơn nữ giới. Một phần có thể do ảnh hưởng của nội tiết tố. Nếu hormone estrogen có tác dụng bảo vệ cơ thể thì androgen lại làm tăng nguy cơ tổn thương gan. Nam giới hút thuốc, uống rượu bia thường xuyên dễ mắc bệnh hơn.

Tuổi tác: Nguy cơ ung thư gan tăng theo tuổi. Bệnh thường gặp nhất ở người trên 60 tuổi do thời gian tiếp xúc với tác nhân gây tổn thương gan dài.

Viêm gan virus mạn tính: Nhiễm viêm gan B (HBV) hoặc viêm gan C (HCV) mạn tính là yếu tố nguy cơ lớn nhất. Hai loại virus này có thể lây qua đường máu, quan hệ tình dục, mẹ truyền sang con. Người mang virus mạn tính không được điều trị và theo dõi có nguy cơ cao tiến triển thành xơ gan và ung thư gan.

Xơ gan: Phần lớn trường hợp ung thư gan phát triển trên nền xơ gan, bất kể nguyên nhân nào (HBV, HCV, rượu, gan nhiễm mỡ...). Xơ gan gây tổn thương mạn tính, tạo sẹo, làm tăng nguy cơ hình thành tế bào ác tính.

Rượu bia và béo phì: Uống nhiều rượu bia dễ dẫn đến viêm gan, gan nhiễm mỡ và xơ gan, từ đó làm tăng nguy cơ ung thư. Béo phì cũng là yếu tố quan trọng, gây bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, có thể tiến triển thành viêm gan mạn, xơ gan, ung thư gan.

Một số tình trạng như tiểu đường type 2, bệnh chuyển hóa (ví dụ thừa sắt, rối loạn mỡ máu), xơ gan ứ mật nguyên phát... cũng góp phần làm tăng nguy cơ ung thư gan.

Vợ bạn được chẩn đoán viêm gan mạn tính nên theo dõi định kỳ để bác sĩ kiểm tra, đánh giá, điều trị theo chỉ định. Thay đổi lối sống cũng giúp kiểm soát nguy cơ tiến triển xơ gan.

Hiện chưa có cách ngăn ngừa tuyệt đối ung thư gan. Tuy nhiên, có thể giảm nguy cơ mắc viêm gan B bằng cách tiêm vaccine, phòng tránh lây nhiễm HBV và HCV (quan hệ tình dục an toàn, không dùng chung kim tiêm). Người mắc các bệnh mạn tính như HBV, HCV, tiểu đường, gan nhiễm mỡ... cần điều trị và kiểm soát tốt bệnh nền. Hạn chế rượu bia, duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục đều đặn. Người thuộc nhóm nguy cơ cao (nhiễm HBV/HCV, xơ gan...) cần tầm soát định kỳ bằng siêu âm gan và xét nghiệm AFP mỗi 6 tháng để phát hiện sớm ung thư.

BS.CKI Hoàng Đình Thành
Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM