Những thông tin về diễn biến và phòng bệnh sẽ được các bác sĩ chia sẻ trong chương trình tư vấn trực tuyến "Phòng bệnh viêm màng não gia tăng vào cuối năm", trên VnExpress vào lúc 10h, thứ tư, ngày 14/12.
Tham gia chương trình có Bác sĩ Trương Hữu Khanh - Phó Chủ tịch Liên chi hội Truyền nhiễm TP HCM; BS.CKI Bạch Thị Chính - Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC; ThS.BS Ngô Thị Kim Phượng - Quản lý Y khoa khu vực miền Trung - Tây Nguyên, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC.
Ghi nhận của VnExpress, tại các bệnh viện nhi TP HCM , trong vài tuần trở lại đây lượng trẻ nhập viện điều trị viêm màng não có xu hướng gia tăng. Tại Bệnh viện Nhi đồng 2, hiện có khoảng 20-30 bệnh nhi điều trị nội trú bệnh này, tăng gấp 2 lần so với tháng 10. Trong đó, có 3 trường hợp trẻ dưới 9 tháng tuổi bị viêm màng não mủ biến chứng nặng. Các bác sĩ phải phối hợp với khoa Ngoại thần kinh để hội chẩn và phẫu thuật khoan sọ, bơm rửa, dẫn lưu mủ dưới màng cứng ra ngoài.
Trẻ bị viêm màng não điều trị tại bệnh viện. Ảnh: Lê Phương
Khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP HCM, hiện cũng đang điều trị cho 20-30 trẻ bị viêm màng não, trong khi vài tuần trước đó chỉ khoảng 10-15 ca bệnh. Nhiều trẻ phải thở oxy, thời gian điều trị lâu hơn do trẻ nhập viện khi bệnh trở nặng.
Theo Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Nguyên trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng I, TP HCM, bệnh viêm màng não là tình trạng nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương do các vi khuẩn não mô cầu, phế cầu, E.coli, Hib... gây ra. Vi khuẩn hoặc siêu vi sau khi tấn công cơ thể sẽ vào máu, xâm nhập lớp màng mỏng bao bọc xung quanh não và dịch não tủy gây bệnh.
Bệnh viêm màng não diễn ra quanh năm và có xu hướng gia tăng trong thời điểm giao mùa. Chuyển đổi thời tiết khiến độ ẩm tăng cao, nhiều ẩm mốc, khí hậu thay đổi thất thường làm sức đề kháng giảm. Trẻ em, người lớn tuổi có hệ miễn dịch yếu dễ mắc bệnh. Trạng thái thời tiết này cũng tạo điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn gây bệnh phát triển mạnh, làm tăng khả năng bệnh chồng bệnh.
Bác sĩ Khanh cho biết, viêm màng não có triệu chứng ban đầu gồm sốt, mệt mỏi. Ở trẻ nhũ nhi (dưới 1 tuổi) trẻ có thêm dấu hiệu quấy khóc nhiều, thóp phồng. Ở trẻ lớn, bên cạnh sốt, các triệu chứng có thể là đau đầu, nôn ói, cứng gáy. Tuy nhiên nhiều phụ huynh thường chỉ nhận biết triệu chứng điển hình nhất là sốt và chủ quan rằng con chỉ bị viêm hô hấp thông thường, mắc bệnh vặt do thời tiết nên tự mua thuốc hạ sốt điều trị tại nhà, không đưa trẻ đi khám.
"Ngay cả khi được phát hiện sớm và điều trị tích cực thì viêm màng não vẫn để lại tỷ lệ tử vong hoặc di chứng nặng như điếc, mù, liệt, động kinh, chậm phát triển trí tuệ... rất cao. Đặc biệt viêm màng não do não mô cầu có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm cho trẻ và tử vong trong 1 ngày", bác sĩ Khanh cảnh báo.
Hầu hết các tác nhân gây viêm màng não có thể phòng ngừa bằng vaccine. Ngoài vi khuẩn E.coli chưa có vaccine phòng ngừa, phụ huynh nên chủ động cho trẻ tiêm phòng vi khuẩn não mô cầu, vi khuẩn phế cầu, vi khuẩn Hib... "Tùy theo từng loại tác nhân, trẻ nhũ nhi từ 2 tháng tuổi trở lên đã có thể tiêm ngừa để tăng cường miễn dịch, bảo vệ sức khỏe", BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC, cho hay.
Trẻ tiêm vaccine phòng bệnh tại Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC. Ảnh: Nguyên An
Các vaccine kết hợp 5 trong 1 (Pentaxim - Pháp), 6 trong 1 (Infanrix Hexa - Bỉ, hoặc Hexaxim - Pháp) phòng ngừa được vi khuẩn Hib cho trẻ từ 2 tháng tuổi với lịch tiêm 4 mũi: mũi 1, 2, 3 khi trẻ 2, 3, 4 tháng tuổi hoặc 2, 4, 6 tháng tuổi; mũi 4 khi trẻ 16-18 tháng tuổi. Vaccine Quimi-Hib (Cu-Ba) được chỉ định tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi đến dưới 12 tháng tuổi. Để phòng viêm màng não và các bệnh do phế cầu khuẩn, trẻ từ 2 tháng tuổi đến 5 tuổi có thể tiêm vaccine Synflorix (Bỉ); hoặc trẻ từ 6 tuần tuổi có thể tiêm vaccine Prevenar13 (Mỹ) phòng ngừa đến 13 chủng vi khuẩn phế cầu.
Đối với phòng ngừa vi khuẩn não mô cầu, trẻ nhỏ từ 6 tháng tuổi cần tiêm vaccine VA-Mengoc-BC (Cu-Ba) phòng vi khuẩn não mô cầu B+C. Trẻ từ 9 tháng tuổi cần tiêm vaccine Menatra (Mỹ) phòng vi khuẩn não mô cầu các chủng A, C, Y, W135.
Người lớn có thể tiêm vaccine phòng phế cầu khuẩn Prevenar13, vaccine phòng viêm màng não do não mô cầu B+C và A, C, Y, W135.
Bác sĩ Chính khuyến cáo thêm, để phòng các bệnh lúc giao mùa, ngoài vaccine, mọi người nên tuân thủ các biện pháp vệ sinh cá nhân, đeo khẩu trang nơi đông người, chủ động thăm khám sớm khi có các triệu chứng đường hô hấp.
Anh Chi