ThS.BS Kiều Lệ Biên, Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết trong 6 tháng cuối năm 2022 đã tiếp nhận hơn 11.500 phụ nữ khám phụ khoa, trong đó khoảng 30% khám sàng lọc ung thư cổ tử cung; 3,4 % số này được chẩn đoán tiền ung thư và ung thư cổ tử cung sau khi soi cổ tử cung và sinh thiết chẩn đoán. Trong đó, 16,1% xét nghiệm dương tính HPV.

Theo bác sĩ Biên, ung thư cổ tử cung thường chẩn đoán ở phụ nữ 35-50 tuổi. Chính vì vậy tiền ung thư có thể xuất hiện sớm hơn độ tuổi này. Tại trung tâm ghi nhận số phụ nữ mắc ung thư cổ tử cung hoặc tiền cổ tử cung trẻ tuổi hơn. 30-40% người mắc dưới 40 tuổi, phát hiện ở giai đoạn tiền ung thư từ mức độ 1,2,3 đến ung thư tại chỗ, giai đoạn xâm lấn, một số ít người trẻ, chưa sinh con nhưng phát hiện và điều trị muộn.

Ví dụ Hoàng Thu (30 tuổi, Đắk Nông), dương tính virus HPV type 16, bị tổn thương tiền ung thư mức độ 3. Thu cho biết cơ thể không có triệu chứng, chỉ phát hiện bệnh khi đi khám định kỳ để chuẩn bị mang thai lần 2. Chị đã chấp thuận điều trị bằng cách khoét chóp cổ tử cung để cắt bỏ tổn thương, ngăn chặn nguy cơ tiến triển thành ung thư.

Kiều Ninh (27 tuổi, TP HCM), cũng phát hiện tiền ung thư cổ tử cung khi khám tầm soát định kỳ. Trước đó, Ninh chưa tiêm vaccine HPV hoặc khám phụ khoa.

Theo thống kê của Globocan năm 2018, Việt Nam có khoảng 4.000 ca mắc mới ung thư cổ tử cung mỗi năm, trong đó hơn 2.000 ca tử vong, tỷ lệ mắc mới ung thư cổ tử cung ở Việt Nam năm 2020 là 6,6 trên 100.000 phụ nữ, chiếm 2,3 % tỷ lệ ung thư chung. Tỷ lệ tử vong là 3,4 trên 100.000 người. Ung thư cổ tử cung là bệnh lý ác tính, thường gặp đứng hàng thứ 4 ở phụ nữ và thứ 2 ở phụ nữ độ tuổi sinh sản sau ung thư vú.

Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu do nhiễm HPV. Nhiều nghiên cứu chỉ ra 99% ca mắc dương tính HPV. Trong đó, chủng HPV 16, 18 gây ra >70% trường hợp ung thư cổ tử cung . Vấn đề dậy thì sớm, trẻ vị thành niên bước vào đời sống tình dục sớm hơn so với trước đây cũng liên quan tới tỷ lệ mắc ung thư tăng ở phụ nữ trẻ.

Các yếu tố nguy cơ như quan hệ tình dục sớm, có nhiều bạn tình, bạn tình nhiễm HPV, suy giảm miễn dịch, nhiễm Chlamydia, hút thuốc lá chủ động và thụ động, sinh nhiều con (từ 3 con), điều kiện kinh tế kém,... cũng làm tăng nguy cơ mắc ung thư này.

"Đa số người bệnh ung thư cổ tử cung bỏ qua việc tầm soát, dự phòng bệnh bằng vaccine vì không có biểu hiện gì. Nhiều người phải cắt tử cung để điều trị triệt để hoặc phải kết hợp điều trị đa mô thức do phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn", bác sĩ Biên nói.

Ung thư cổ tử cung giai đoạn sớm và tiền ung thư không có triệu chứng rõ ràng, khiến người bệnh chủ quan. Đôi khi bệnh nhân bị ra máu âm đạo bất thường sau giao hợp, giữa kỳ kinh hoặc sau mãn kinh, tiết dịch âm đạo bất thường, giao hợp đau, đau vùng chậu, sưng phù chi dưới... thì tổn thương thường rõ ràng và có thể đã lan rộng.

Phương pháp điều trị hiện nay tuỳ thuộc vào giai đoạn ung thư, loại ung thư, kích thước bướu, tuổi người bệnh, tổng trạng và mong muốn của người bệnh có bảo tồn khả năng sinh sản hay không, gồm khoét chóp, cắt đoạn cổ tử cung hoặc điều trị đa mô thức: phẫu thuật cắt tử cung ; hóa trị, xạ trị,.... Do đó, việc phòng ngừa và phát hiện sớm, điều trị bệnh ung thư cổ tử cung rất quan trọng.

Bác sĩ Biên khuyến cáo chị em nên tiêm chủng vaccine ngừa HPV sớm kết hợp tầm soát, khám phụ khoa định kỳ 6 tháng, người phụ nên bắt đầu tầm soát từ 21 tuổi trở lên khi đã có quan hệ tình dục và mong muốn sàng lọc. Phòng bệnh và phát hiện trong thời gian sớm nhất giúp điều trị đúng cách, sẽ giảm áp lực tâm lý và bảo tồn khả năng sinh sản.

Theo BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC, hiện có 2 loại vaccine ngừa HPV là Gardasil (ngừa 4 chủng 6, 11, 16, 18; Gardasil 9 (ngừa 9 chủng 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58). Hai vaccine hiệu quả giảm nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung 70-90%. Vaccine ngừa HPV còn giúp phòng ngừa các bệnh khác do HPV như ung thư âm đạo/ âm hộ (ở nữ), dương vật (ở nam), hầu họng, hậu môn (ở cả nam và nữ)

Vaccine Gardasil 4 tiêm cho nữ và Gardasil 9 tiêm được cho nam, nữ từ 9-26 tuổi, dù đã quan hệ tình dục. Những người trên 26 tuổi muốn tiêm ngừa vaccine HPV, cần tham vấn với bác sĩ. Cả hai loại vaccine này đều tiêm 3 mũi trong 6 tháng.

Chi Lê