Trả lời:

Đái tháo đường là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh thận mạn tính, chiếm tỷ lệ cao nhất trong các trường hợp suy thận giai đoạn cuối phải điều trị thay thế thận như lọc máu chu kỳ, lọc màng bụng, ghép thận.

Cơ chế chính gây bệnh là tổn thương vi mạch tại cầu thận do tình trạng tăng đường huyết kéo dài. Glucose máu cao dẫn đến dày màng đáy cầu thận, tăng sinh tế bào trung mô và xơ hóa cầu thận, làm giảm khả năng lọc chọn lọc của màng lọc. Hậu quả là albumin niệu xuất hiện, phản ánh giai đoạn sớm của bệnh thận do đái tháo đường.

Khi đường huyết không được kiểm soát, quá trình xơ hóa cầu thận tiến triển dần, dẫn đến giảm mức lọc cầu thận (eGFR), tăng albumin niệu, rồi chuyển sang bệnh thận mạn tính (CKD) và cuối cùng là suy thận giai đoạn cuối (ESKD).

Người mắc bệnh thận do đái tháo đường thường không có triệu chứng trong giai đoạn đầu. Khi tổn thương tiến triển, các biểu hiện có thể xuất hiện như mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, ngứa da, sưng phù tay chân, tiểu ít hoặc tiểu đêm nhiều, huyết áp tăng cao. Những dấu hiệu này thường đến chậm nên nhiều bệnh nhân chỉ phát hiện khi chức năng thận đã giảm đáng kể.

Anh nên tầm soát định kỳ để phòng ngừa biến chứng thận do đái tháo đường. Người bệnh nên theo dõi huyết áp, đường máu, cân nặng định kỳ và tầm soát chỉ số microalbumin niệu và mức lọc cầu thận ít nhất mỗi 3-6 tháng một lần. Anh không tự ý ngừng hoặc thay đổi thuốc hạ đường huyết, thuốc huyết áp khi chưa có chỉ định. Duy trì chế độ ăn lành mạnh, ngủ đủ giấc, kiểm tra sức khỏe định kỳ chính là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ thận và kéo dài tuổi thọ.

Khi đã mắc bệnh thận do đái tháo đường, việc điều trị chủ yếu tập trung làm chậm tiến triển và bảo tồn phần chức năng thận còn lại. Bác sĩ thường chỉ định thuốc kiểm soát đường huyết, huyết áp, kết hợp với chế độ ăn hạn chế muối, đường và đạm tránh lạm dụng thuốc, thực phẩm gây độc thận. Người bệnh nên duy trì cân nặng hợp lý, tập luyện đều đặn, tránh hút thuốc và uống rượu bia. Nếu người bệnh nặng, chức năng thận giảm dưới ngưỡng cho phép, bác sĩ chỉ định điều trị thay thế thận bằng các phương pháp lọc máu, lọc màng bụng hoặc ghép thận.

ThS.BS.CKII Hà Tuấn Hùng
Khoa Nội thận - Lọc máu
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội