Trả lời:
Có người uống "trăm ly không say", trong khi người khác chỉ nhấp môi đã đỏ mặt. Hiện tượng này không chỉ do tửu lượng mà còn phụ thuộc lớn vào khả năng chuyển hóa cồn của cơ thể mỗi người.
Gan đảm nhiệm việc chuyển hóa khoảng 90% lượng cồn nạp vào, 10% còn lại được bài tiết qua mồ hôi, nước tiểu và hơi thở. Quá trình này được thực hiện bởi hai enzyme chính là ADH (alcohol dehydrogenase) và ALDH2 (acetaldehyde dehydrogenase 2).
Khi vào cơ thể, ethanol, thành phần chính gây say trong rượu bia, được enzyme ADH chuyển hóa thành acetaldehyde, một chất độc thần kinh. Ngay sau đó, ALDH2 tiếp tục "giải độc" bằng cách biến acetaldehyde thành acid acetic không gây hại. Chất này cuối cùng được phân giải thành nước và CO2 rồi thải ra ngoài.
Vấn đề phát sinh khi một trong hai enzyme trên hoạt động không hiệu quả. Nếu ADH hoạt động quá mạnh, acetaldehyde sẽ sinh ra ồ ạt khiến cơ thể không xử lý kịp, gây cảm giác nôn nao, mệt mỏi. Nguy hiểm hơn, khi ALDH2 hoạt động yếu hoặc bị thiếu hụt, acetaldehyde sẽ tích tụ trong máu, gây ra các triệu chứng say điển hình như đỏ mặt, nhức đầu, choáng váng và buồn nôn.
Sự khác biệt trong hoạt động của hai enzyme này tạo ra "ngưỡng chịu đựng" rượu bia khác nhau ở mỗi người. Người có men ALDH2 hoạt động tốt sẽ phân giải độc tố nhanh và ít say hơn. Ngược lại, người có men này yếu có thể "gục ngã" chỉ sau vài ly.
Ở người trưởng thành khỏe mạnh, gan có thể xử lý trung bình một đơn vị cồn mỗi giờ. Điều này có nghĩa nếu bạn uống 5 đơn vị, cơ thể cần ít nhất 5 giờ để đào thải hoàn toàn. Tuy nhiên, đây chỉ là con số tham khảo vì tốc độ hấp thụ và đào thải cồn còn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác như cân nặng, tuổi tác, sức khỏe gan và lượng thức ăn trong dạ dày.
Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng
Hội Y học dưới nước và Oxy cao áp Việt Nam