Bà Nguyễn Thị Lan (70 tuổi) được bác sĩ chỉ định tiêm vaccine dại và cả uốn ván để phòng các bệnh lây qua vết thương hở do bị một con chuột hoang chạy vào nhà cắn chảy máu.
Bà Lan cho biết nhà mình xây đã lâu, nhiều chỗ xuống cấp, lại trong ngõ nhỏ, rất hay có chuột. Gần đây, khi đang mở cửa để chuẩn bị ra ngoài, một con chuột hoang chạy từ ngoài vào đụng phải và cắn vào gót chân bà. Vết cắn nhỏ nhưng sâu, chảy nhiều máu.
Sau khi sơ cứu cầm máu, bà Lan được con gái đưa đến Trung tâm tiêm chủng VNVC Lê Đại Hành (quận 11, TP HCM) để tiêm ngừa dại. Tại đây, bác sĩ xác định bà Lan bị con vật không rõ nguồn gốc cắn, không rõ lịch sử tiêm uốn ván nên chỉ định tiêm ngừa dại, kết hợp uốn ván để phòng nguy cơ các bệnh lây qua vết thương hở.
Bà Lan tiêm ngừa cả vaccine dại và uốn ván sau khi bị chuột cắn. Ảnh: Nhật Linh
Cùng ngày, anh Nguyễn Tuấn Phước (36 tuổi, ngụ quận 11) cũng đến đây tiêm ngừa vì bị chuột hamster nuôi làm cảnh cắn phải tay khi cho ăn. Vết thương nhỏ, sâu, chảy máu và đã được anh Phước vệ sinh bằng cồn 70 độ khi ở nhà. Qua khám sàng lọc, anh được bác sĩ chỉ định tiêm dại kèm uốn ván.
Anh Phước cho biết, do chuột nuôi chưa từng được tiêm ngừa khiến anh lo lắng và quyết định đi tiêm vaccine cho yên tâm.
Lý giải vì sao bị động vật cắn phải tiêm cả vaccine dại lẫn vaccine uốn ván, BS Bùi Thanh Phong, Quản lý Y khoa VNVC cho biết virus dại có thể lây truyền từ các động vật có vú máu nóng như chó, mèo, chuột, dơi... Vi khuẩn uốn ván tồn tại ở môi trường bên ngoài như đất, bụi bẩn, cống rãnh, phân người, phân súc vật... có thể lây nhiễm qua mọi loại vết thương hở. Loài chuột thường chui rúc ở nơi cống rãnh bẩn nên có khả năng lây uốn ván cao. Cả hai bệnh dại và uốn ván đều ảnh hưởng đến hệ thần kinh, khó điều trị và tỷ lệ tử vong cao, nhất là bệnh dại.
Uốn ván từng là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhóm đầu tại Việt Nam. Nhờ tiêm chủng, Việt Nam đã thành công thanh toán uốn ván sơ sinh vào năm 2005 và duy trì số ca mắc uốn ván ở mức an toàn với tỷ lệ 0,04/100.000 dân. Tuy nhiên, gần đây, cả nước ghi nhận một số ca uốn ván phải điều trị ở các bệnh viện. Trong đó, có không ít ca mắc uốn ván do vết thương từ động vật gây ra.
Nha bào uốn ván phát triển trong môi trường yếm khí. Ảnh: European CDC
Để bảo vệ khỏi nguy cơ bệnh uốn ván, mọi người khi có vết thương hở do động vật cắn hoặc xảy ra trong quá trình sinh hoạt, lao động nên đến cơ sở y tế để được bác sĩ xem xét, chỉ định tiêm vaccine ngừa uốn ván và huyết thanh kháng uốn ván càng sớm càng tốt. Thông thường, các vết thương do động vật cắn ở mức độ 3 (bị cắn nhiều vết hoặc cắn xuyên da hoặc vết liếm trên da hở) sẽ được tư vấn tiêm thêm vaccine uốn ván. Mặt khác, nếu người này chưa tiêm hoặc chưa tiêm đầy đủ vaccine uốn ván cũng được tư vấn tiêm thêm kết hợp cùng vaccine dại.
Ngoài ra, mọi người có thể chủ động tiêm vaccine dự phòng bệnh uốn ván trước khi có vết thương. Lịch tiêm dự phòng gồm 3 liều vaccine cơ bản, 2 liều đầu cách nhau ít nhất 1 tháng và tiêm nhắc lại 1 liều sau liều thứ hai từ 6 đến 12 tháng. Sau khoảng thời gian từ 5 - 10 năm nên tiêm nhắc lại để bảo vệ cơ thể bởi vaccine uốn ván không tạo ra miễn dịch bền vững suốt đời. Nếu tiêm dự phòng uốn ván đầy đủ thì khi có vết thương lớn có nguy cơ bị uốn ván thì mọi người chỉ cần tiêm nhắc lại một liều vaccine không cần phải tiêm Globulin miễn dịch uốn ván (TIG) hoặc huyết thanh kháng uốn ván (SAT) như khi chưa tiêm đầy đủ hoặc chưa tiêm nhắc lại trong vòng 5-10 năm.
Trung tâm tiêm chủng VNVC đang có đầy đủ huyết thanh và vaccine ngừa uốn ván, vaccine phòng dại, vaccine phối hợp phòng uốn ván - ho gà - bạch hầu. Trẻ em, người lớn đều sẽ được khám sàng lọc miễn phí trước khi bác sĩ đưa ra chỉ định tiêm phù hợp. VNVC cũng hỗ trợ nhắc lịch tiêm miễn phí qua điện thoại, giúp khách hàng tiêm đúng và đủ lịch với hiệu quả bảo vệ tối ưu.
Yên Chi