ThS.BS Đinh Thị Hiền Lê, Bác sĩ cao cấp khoa Phụ sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho biết, ung thư buồng trứng là tình trạng một hoặc cả hai buồng trứng xuất hiện các tế bào bất thường, phát triển thành những khối u ác tính xâm lấn và tấn công phá hủy các mô, cơ quan bộ phận trong cơ thể. Thậm chí, các khối u này có thể di căn đến nhiều cơ quan khác, gây ung thư tại các cơ quan đó. Khoảng 90% ca ung thư buồng trứng được bắt đầu từ lớp ngoài của buồng trứng, gọi là ung thư biểu mô buồng trứng.

Bác sĩ Hiền Lê chia sẻ thêm, tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 1.200 ca mắc mới ung thư buồng trứng. Hầu hết các trường hợp mắc bệnh ở độ tuổi mãn kinh, tuy nhiên vẫn ghi nhận nhiều trường hợp bệnh lý xuất hiện ở độ tuổi trẻ hơn.

Các khối u phát triển bên trong buồng trứng có rất nhiều loại. Một số khối u là ác tính, một số là lành tính. Các khối u lành tính không phải là ung thư, bệnh nhân được điều trị bằng cách phẫu thuật bóc khối u, cắt bỏ một phần hoặc một bên buồng trứng chứa khối u.

Dấu hiệu

Thông thường, các triệu chứng ban đầu của ung thư buồng trứng rất nghèo nàn, có thể nhầm lẫn với triệu chứng của nhiều bệnh lý khác. Vì thế, nhiều người còn gọi ung thư buồng trứng là "kẻ giết người thầm lặng".

Các bác sĩ khuyến cáo chị em phụ nữ cần khám phụ khoa định kỳ để được các bác sĩ thăm khám và chẩn đoán chính xác ngay khi có những thay đổi lạ thường và dai dẳng sau:

- Cảm thấy đầy bụng hoặc đau bụng vùng khung chậu;

- Ăn uống không ngon miệng;

- Sút cân không rõ lý do;

- Rối loạn đường tiêu hóa như buồn nôn, nôn, táo bón;

- Ợ nóng;

- Đau lưng;

- Đi tiểu thường xuyên;

- Hay mệt mỏi và cáu gắt;

- Chu kỳ kinh nguyệt bất thường, chảy máu âm đạo sau bất thường sau mãn kinh;

- Đau rát khi quan hệ tình dục.

Đặc biệt, những dấu hiệu như sút cân, rối loạn tiêu hóa, bụng căng tức, bí đại tiểu tiện thường xuất hiện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn.

Những triệu chứng kể trên cũng có thể là do các bệnh lý khác gây ra. Bệnh nhân cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám, kết hợp thực hiện thêm nhiều xét nghiệm cận lâm sàng khác để xác định chính xác căn nguyên của những triệu chứng lạ thường và dai dẳng, có biện pháp can thiệp điều trị kịp thời, phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm của bệnh lý.

Nguyên nhân

Bác sĩ Hiền Lê cho biết, hiện nay vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác dẫn đến ung thư buồng trứng. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy sự liên quan giữa bệnh và các yếu tố nguy cơ sau:

- Tiền sử gia đình: Những người có quan hệ huyết thống bậc một như mẹ, chị em gái ruột mắc bệnh ung thư buồng trứng, bệnh ung thư vú, ung thư đại trực tràng cũng sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư buồng trứng 2-4 lần.

- Tiền sử bệnh lý ở bệnh nhân: Bệnh nhân có tiền sử mắc ung thư vú, ung thư đại trực tràng cũng sẽ có nguy cơ bị ung thư buồng trứng.

- Độ tuổi: Ung thư buồng trứng thường gặp ở phụ nữ trên 50 tuổi, tăng cao ở những người trên 60 tuổi.

- Phụ nữ đã qua thời kỳ mãn kinh và sinh đẻ ít: Nghiên cứu cho thấy, phụ nữ đã từng mang thai và sinh con thì nguy cơ thấp hơn nhiều so với phụ nữ chưa từng sinh con, đặc biệt, sinh càng nhiều con thì nguy cơ mắc bệnh càng thấp.

- Sử dụng các loại thuốc kích thích phóng noãn: Việc này có thể làm tăng nhẹ nguy cơ mắc ung thư buồng trứng ở phụ nữ.

- Sử dụng bột Talcum: là một khoáng chất tạo nên từ các thành phần magie, silic và oxy. Khoáng chất này có nhiều trong mỹ phẩm, đặc biệt là phấn rôm nhằm giữ cho da khô thoáng, ngăn ngừa tình trạng phát ban. Tuy nhiên, nếu cơ quan sinh dục ở phụ nữ tiếp xúc nhiều với loại khoáng chất này có nguy cơ hình thành các khối u trong buồng trứng.

- Điều trị hormone thay thế: việc điều trị hormone thay thế ở phụ nữ sau mãn kinh có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

- Viêm nhiễm phụ khoa gây tổn thương phần phụ, tạo điều kiện cho tế bào ung thư phát triển.

- Ung thư buồng trứng có thể là ung thư thứ phát của ung thư vòi trứng. Các tế bào ung thư của vòi trứng rơi vào bề mặt buồng trứng phát triển thành ung thư buồng trứng.

Tuy không phổ biến nhưng trẻ gái chưa dậy thì cũng có thể bị ung thư buồng trứng (u tế bào mầm).

Các giai đoạn ung thư buồng trứng

Việc phân chia các giai đoạn ung thư buồng trứng được thực hiện dựa trên nhiều yếu tố. Một nghiên cứu của Liên đoàn Phụ khoa và Sản khoa Quốc tế và Ủy ban Hỗn hợp về Ung thư tại Mỹ đã công bố 3 yếu tố cần thiết để xác định giai đoạn của ung thư buồng trứng, gồm:

- Kích thước của khối u: Việc đánh giá kích thước khối u là rất quan trọng, bên cạnh đó đánh giá khối u đã lan rộng ra ngoài buồng trứng và ống dẫn trứng hay chưa.

- Hạch bạch huyết: Đánh giá hạch vùng đã có di căn của các tế bào ung thư hay chưa.

- Di căn: Kiểm tra các khối u đã di căn đến các cơ quan bộ phận khác trong cơ thể như gan, phổi, xương... hay chưa.

Giai đoạn một

Ở giai đoạn một, khối u có mặt ở một hoặc cả hai buồng trứng, ống dẫn trứng, chưa lan đến các hạch bạch huyết và các khu trú khác trong cơ thể. Tuy nhiên, một số ít trường hợp có thể bắt gặp khối u phát triển ở bề mặt buồng trứng, hoặc các tế bào ung thư bong ra và xuất hiện ở dịch ổ bụng và vùng chậu.

Giai đoạn hai

Bước sang giai đoạn hai, ung thư buồng trứng đã bắt đầu lan sang các cơ quan khác ở vùng chậu như bàng quang, tử cung, đại trực tràng, chưa lan đến các hạch bạch huyết và khu vực ngoài vùng chậu.

Giai đoạn ba

Ở giai đoạn ba, ung thư đã hiện diện ở một hoặc cả hai buồng trứng, ống dẫn trứng hoặc phúc mạc, có di căn phúc mạc ngoài tiểu khung và/hoặc di căn hạch sau phúc mạc.

Giai đoạn bốn

Khi đến giai đoạn bốn, các tế bào ung thư đã hiện diện ở dịch xung quanh phổi, gan, xương, lá lách, ruột và các hạch bạch huyết xa hơn.

Bác sĩ Hiền Lê chia sẻ thêm, giống như đại đa số các bệnh lý khác, ung thư buồng trứng nếu được phát hiện sớm, can thiệp điều trị ngay từ giai đoạn một thì cơ hội bệnh nhân sống trên 5 năm kể từ lúc phát hiện bệnh lên đến 95%. Nếu phát hiện ở giai đoạn muộn hơn, tỷ lệ sống trên 5 năm này sẽ càng thấp hơn cụ thể là: ở giai đoạn 2, tỷ lệ sống trên 5 năm còn khoảng 70%; giai đoạn 3 là 39%; ở giai đoạn 4, khối u đã di căn nên tiên lượng điều trị khó, tỷ lệ sống trên 5 năm rất thấp.

Mặc dù tỷ lệ sống trên 5 năm này sẽ còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác như tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, độ tuổi mắc bệnh, tiền sử bệnh tật, khả năng đáp ứng điều trị... nhưng việc phát hiện và điều trị bệnh ở giai đoạn càng sớm thì mang lại hiệu quả và cơ hội sống càng cao. Do đó, bác sĩ Hiền Lê khuyến cáo chị em không được chủ quan, lơ là các triệu chứng bất thường mà cơ thể gặp phải. Cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh lý.

Chẩn đoán

Ngay khi cơ thể xuất hiện những triệu chứng bất thường và dai dẳng, chị em phụ nữ hãy đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và chỉ định các kỹ thuật chẩn đoán cận lâm sàng cần thiết để có kết quả chính xác như xét nghiệm CA 125 trong máu, siêu âm, khám vùng chậu, chụp MRI/chụp CT, chụp X-quang ngực, sinh thiết.

Bác sĩ Hiền Lê cho biết, mặc dù là căn bệnh có tính chất nguy hiểm đối với nữ giới nhưng ung thư buồng trứng có tỷ lệ chữa khỏi cao trên 90% nếu được phát hiện sớm, can thiệp điều trị hiệu quả ngay từ giai đoạn đầu. Việc điều trị ở bệnh nhân trẻ tuổi cũng được tiên lượng cao hơn do sức khỏe và khả năng đáp ứng với các phương pháp điều trị cũng tốt hơn. Do đó, để phát hiện ung thư buồng trứng, phụ nữ cần khám phụ khoa định kỳ, thực hiện siêu âm với các bác sĩ chuyên khoa phụ sản để sớm phát hiện những bất thường nếu có.

Bệnh nhân có thể tái phát ung thư buồng trứng trong 2 năm đầu sau điều trị. Do đó, việc áp dụng những biện pháp phòng ngừa bệnh tái phát đóng vai trò quan trọng để duy trì cơ thể khỏe mạnh, hạn chế nguy cơ tái mắc bệnh.

Phương pháp điều trị

Sau khi có kết quả chẩn đoán ung thư buồng trứng, tùy vào giai đoạn của ung thư cũng như sức khỏe bệnh nhân, mức độ đáp ứng với các phương pháp điều trị và mong muốn của bệnh nhân... mà bác sĩ sẽ tư vấn và chỉ định phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, liệu pháp điều trị đích, điều trị miễn dịch, điều trị bảo tồn khả năng sinh sản.

Thanh Thúy