Tôi vốn thích đọc truyện ma, từ các tác giả Việt Nam như Người khăn trắng, những truyện ma quái đường rừng Kho vàng Sầm Sơn, Thần hổ của Tchya Đái Đức Tuấn... đến những truyện cùng thể loại của các tác giả nước ngoài, như những truyện của Stephen King.
Tôi đọc khá nhiều, "đô" nặng lên từng ngày. Tôi than với một người bạn là hình như mấy năm gần đây, dòng truyện kinh dị thụt lùi, không xuất hiện tác giả nào đáng đọc, chỉ "lên gân" chứ không còn ma quái, mộng mị như thời trước nữa.
Bạn tôi gợi ý: "Sao không thử nhờ ChatGPT viết cho mà đọc".
Tôi mày mò tìm hiểu, sau đây là một truyện mà "trí tuệ nhân tạo" viết theo yêu cầu của tôi":
Prompt: "Hãy viết một câu chuyện ma về một chiếc rương cổ, một người nhặt được chiếc rương bỏ ngoài bãi rác và gặp nhiều chuyện ma quái. Câu chuyện phải có yếu tố bất ngờ, twist plot và kết thúc mở".
"Chiếc rương không đáy
Tối hôm đó, trời mưa lâm thâm. Hùng chạy xe về khu trọ sau ca làm thêm ở quán nhậu, băng qua con đường cắt ngang bãi rác bỏ hoang cuối hẻm. Một vật gì đó lấp lánh dưới ánh đèn xe khiến anh dừng lại.
Đó là một chiếc rương gỗ cũ kỹ, phủ đầy bùn đất nhưng vẫn hiện rõ những hoa văn chạm khắc cầu kỳ và ổ khóa bằng đồng xanh rỉ. Không hiểu vì sao, Hùng không thể rời mắt khỏi nó.
Anh khiêng chiếc rương lên xe, dù nó nặng bất thường với kích thước nhỏ như cái rương đựng quần áo cũ. Mang về phòng, anh lau sạch rồi đặt nó dưới chân giường.
Ổ khóa đã bung từ lúc nào, nắp rương hơi mở hé. Tối hôm đó, anh mơ thấy một người đàn ông mặc áo dài lụa, tóc búi cao như trong phim cổ trang, đứng bên chiếc rương ấy. Ông ta không nói gì, chỉ nhìn anh rồi quay lưng bước vào bóng tối.
Hùng tỉnh dậy, mồ hôi ướt lưng, nhưng không thấy sợ. Chỉ có chiếc rương vẫn nằm yên dưới chân giường, hé mở thêm một chút. Từ hôm đó, cuộc sống Hùng thay đổi.
Anh nhặt được ví rơi, trúng số nhỏ, được thăng chức. Nhưng kèm theo đó là những điều kỳ lạ: gương phòng tắm mờ đi không lý do, tiếng gõ ba hồi mỗi đêm vào lúc 3 giờ sáng, bóng người lướt qua khóe mắt nhưng quay lại thì không có gì.
Rồi đến một buổi sáng, Hùng tỉnh dậy thấy chiếc rương đã mở toang. Bên trong không có gì ngoài một lớp vải nhung đen, nhưng sâu hút như không có đáy. Anh lấy điện thoại soi đèn vào trong - ánh sáng biến mất như rơi vào khoảng không.
Lúc anh rút tay ra, có cảm giác như có ai đó nắm lấy ngón tay mình trong tích tắc. Hùng bắt đầu mất ngủ, sút cân, hay thì thầm một mình. Bạn bè xa lánh vì anh hay nói đến "người trong rương".
Một người bạn thân can đảm đến tìm, chỉ thấy căn phòng trống rỗng. Chiếc rương vẫn ở đó, hé mở. Không ai tìm thấy Hùng. Một tuần sau, có người thuê mới đến ở trọ.
Chiếc rương vẫn nằm đó, không ai để ý vì nó trông quá cũ kỹ và bình thường. Tối đầu tiên, người thuê mới nghe tiếng gõ ba hồi. Tò mò, anh mở rương ra. Trống rỗng.
Nhưng dưới đáy có một tờ giấy cũ gấp làm tư, viết bằng mực nâu đã nhòe: "Muốn giàu, muốn biết, muốn trốn chạy - cứ mở".
Người mới chỉ nhún vai, cười khẩy, rồi đóng rương lại. Chiếc rương vẫn nằm đó, chờ ai đó đủ tò mò để mở tiếp. Mỗi người mở rương đều tưởng mình là người đầu tiên. Nhưng thực ra, Hùng chỉ là một trong số đó".
Thật sự, tôi cười bò cả ba ngày, mỗi lần đọc lại những truyện ma mà ChatGPT viết. Tôi thay đổi những phong cách văn học khác cũng thế.
Trong khi đó, một số người lại lo lắng rằng ChatGPT cướp việc, thậm chí có người đi chợ bằng ChatGPT.
Tôi nghĩ là không bao giờ ChatGPT nói riêng, AI nói chung có thể thay thế được con người. Lấy ngay đề tài truyện ma làm ví dụ, một tác giả viết được hay, như Tchya - là sự tổng hòa của nhiều yếu tố: tư duy, kinh nghiệm, vốn sống... những yếu tố này mang tính cá nhân. Tác giả đặt nhiều tâm tư, "thổi hồn" vào tác phẩm.
Những tác phẩm này, tự nó có một sợi dây kết nối giữa người viết - người đọc - điều này, theo tôi - AI vô hồn không bao giờ có thể làm được.
Thanh Tuấn