Trẻ tiếp xúc với người mắc zona thần kinh sẽ không lây bệnh này, song có thể lây nhiễm bệnh thủy đậu. Do người mắc zona thường có các tổn thương các bóng nước kèm ngứa, đau, nóng rát. Các bóng nước này chứa virus thủy đậu, lây cho trẻ thông qua tiếp xúc trực tiếp dịch tiết hoặc hít phải các hạt virus phát ra từ mụn nước. Thời gian ủ bệnh sau khi phơi nhiễm thường kéo dài từ 10-21 ngày. Vì vậy, không nên cho con tiếp xúc với người nhà đang mắc zona để tránh lây nhiễm thủy đậu.

Ngoài lây thủy đậu từ người mắc zona thần kinh, trẻ cũng có thể lây bệnh này từ người mắc thủy đậu trực tiếp qua các giọt bắn đường hô hấp, hoặc gián tiếp qua các vật dụng chứa virus. Theo thống kê, khoảng 90% người chưa có miễn dịch với thủy đậu đều có thể mắc bệnh.

Thủy đậu ở trẻ em là bệnh truyền nhiễm cấp tính, thường có biểu hiện sốt, phát ban, mụn nước, phồng rộp gây ngứa ngáy, khó chịu, quấy khóc. Trong một số trường hợp, thủy đậu có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, nhiễm trùng huyết, viêm não, suy đa tạng, thậm chí tử vong nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời. Cách phòng ngừa hiệu quả là tiêm vaccine. Nếu trẻ chưa tiêm thì nên tiêm càng sớm càng tốt.

Hiện Việt Nam có ba loại vaccine phòng ngừa thủy đậu gồm Varilrix (Bỉ) tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn, vaccine Varivax (Mỹ) và Varicella (Hàn Quốc) tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn. Lịch tiêm gồm hai mũi cách nhau một đến ba tháng tùy theo độ tuổi. Hai mũi giúp phòng bệnh lên đến 98%.

Ngoài phòng ngừa thủy đậu, người lớn trong gia đình cũng nên chủ động phòng ngừa bệnh zona. Lý do, thủy đậu và zona thần kinh đều do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra. Một người sau khi khỏi thủy đậu, virus VZV sẽ "ngủ đông" ở các hạch thần kinh cảm giác cột sống. Khi gặp điều kiện thuận lợi như lớn tuổi, hệ miễn dịch suy giảm, mắc bệnh nền... virus VZV sẽ kích hoạt gây bệnh zona. Hiện Việt Nam có vaccine zona thần kinh, do hãng dược GSK (Bỉ) sản xuất. Hiệu quả ngăn bệnh đến 97% ở người từ 50 tuổi, từ 70-87% ở người từ 18 tuổi bị suy giảm miễn dịch do bệnh lý đồng thời giảm các biến chứng hơn 90%.

Ngoài ra, mọi người cũng nên cho trẻ ăn đủ chất dinh dưỡng, lau dọn nhà cửa, làm sạch, khử khuẩn bề mặt và đồ chơi thường xuyên. Khi con không may mắc bệnh, cần cách ly trẻ tại nhà ở phòng riêng, thoáng khí, có ánh nắng mặt trời cho đến khi các nốt phỏng nước khô vảy; cho trẻ mặc quần áo vải mềm, dễ thấm mồ hôi, đảm bảo vệ sinh da để tránh bị nhiễm trùng. Trẻ cũng cần được ăn đủ chất dinh dưỡng, ưu tiên món dễ tiêu, bù nước, tránh làm vỡ các nốt thủy đậu để hạn chế bội nhiễm và gây sẹo.

Khi trẻ có các dấu hiệu như khó chịu, lừ đừ, mệt mỏi, co giật, hôn mê hoặc xuất huyết trên nốt phồng rạ nên đưa đến các cơ sở y tế sớm để được theo dõi và điều trị.

Bác sĩ Phạm Đình Đông

(Quản lý Vùng 7, Y khoa Miền Bắc - Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC)