Trả lời:
Virus gây bệnh đậu mùa khỉ có họ hàng với virus bệnh đậu mùa, bệnh được thế giới thanh toán từ năm 1980. Hiện đậu mùa khỉ bùng phát ở nhiều quốc gia với diễn biến phức tạp, Việt Nam đã ghi nhận ca bệnh thứ 5 hôm 1/10.
Thủy đậu và đậu mùa khỉ đều gây tổn thương da từ dát đến sẩn, mụn nước, mụn mủ, đóng mài, bong mài. Căn nguyên gây bệnh thủy đậu là virus varicella zoster, khác với virus gây bệnh đậu mùa khỉ, do đó vaccine ngừa thủy đậu không có tác dụng phòng đậu mùa khỉ.
Tuy nhiên, mọi người khó phân biệt triệu chứng bệnh hai bệnh nên tiêm vaccine ngừa thủy đậu là cách gián tiếp để giảm nhầm lẫn, chậm trễ chẩn đoán, điều trị, nguy cơ biến chứng và tử vong cao.
Về cách phân biệt 2 bệnh, triệu chứng bên ngoài của thủy đậu và đậu mùa khỉ giống nhau, song vẫn có điểm khác biệt gồm:
Phát ban dạng phỏng nước:
Mụn nước, mụn mủ của đậu mùa khỉ diễn tiến chậm, xu hướng ly tâm, gặp nhiều trên mặt, lòng bàn tay, lòng bàn chân, cơ quan sinh dục, hậu môn, có thể gặp ở niêm mạc mắt, miệng, để lại sẹo. Tổn thương đậu mùa khỉ thường lớn hơn thủy đậu. Bệnh nhân sốt và nổi hạch toàn thân.
Nốt ban dạng phỏng nước của thủy đậu (bên trái) và đậu mùa khỉ (bên phải). Ảnh: KMPH
Ở thủy đậu, các nốt ban dạng phỏng nước cũng nổi trên da nhưng diễn tiến nhanh, xuất hiện đầu tiên trên mặt và thân, nhanh chóng lan ra khắp cơ thể, thường ít để lại sẹo. Tổn thương do thủy đậu gây ra nhỏ hơn đậu mùa khỉ. Bệnh có thể gây sốt và mệt mỏi.
Sau khi khỏi ban, đậu mùa khỉ để lại sẹo nhiều, còn thủy đậu ít khi để lại sẹo, chỉ để lại sẹo lõm nông trong trường hợp bội nhiễm.
Thời gian ủ bệnh: Đậu mùa khỉ ủ bệnh khoảng 6 đến 13 ngày (có thể 5 đến 21 ngày), còn thủy đậu 10 đến 21 ngày (trung bình 14 đến 17 ngày).
Để phòng cả hai bệnh, người dân cần tuân thủ các biện pháp như tránh tiếp xúc với nguồn lây bệnh, vệ sinh sạch sẽ, đeo khẩu trang,... Với đậu mùa khỉ, mọi người hạn chế tiếp xúc da kề da với người bị phát ban, trong đó có bạn tình; tránh dùng chung đồ dùng, vật dụng chăm sóc cá nhân, quần áo, khăn trải giường và khăn tắm với người mắc bệnh; rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước hoặc nước rửa tay chứa cồn.
Bác sĩ Phạm Hồng Thuyết
Quản lý Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC