Tôi vốn là người yêu vận động và tin rằng chỉ cần chăm tập thể dục thì cơ thể sẽ luôn khỏe mạnh. Nhưng chính niềm tin đó đã khiến tôi phải trả giá đắt, khi tự ý tập Yoga để chữa đau lưng mà không biết rằng mình đang làm tổn thương cột sống nghiêm trọng hơn.
Khoảng hai năm trước, tôi bắt đầu cảm thấy đau lưng vùng thắt lưng, nhất là sau những giờ ngồi làm việc lâu. Ban đầu, tôi nghĩ đó chỉ là mỏi cơ thông thường do ngồi sai tư thế. Bạn bè khuyên tôi nên đến phòng gym, tập yoga cho giãn cơ, cải thiện cột sống. Tôi nghe theo, đến một trung tâm gần nhà vì nghĩ "tập cho khỏe, chứ có gì đâu mà lo". PT phòng gym (huấn luyện viên) rất tận tâm, chỉ tôi cách gập người, uốn lưng, nâng hông, làm các động tác như Rắn hổ mang, Bắc cầu... để "giúp kéo giãn đĩa đệm, giảm đau và làm thẳng cột sống".
Những buổi đầu tôi thấy khá ổn, cảm giác cơ thể dẻo dai hơn, cơn đau giảm nhẹ. Nhưng chỉ sau vài tuần, tình trạng trở nên tệ hại: cơn đau không chỉ ở thắt lưng mà còn lan xuống hông và chân, kèm cảm giác tê và co rút. Mỗi sáng thức dậy, việc cúi xuống đi giày cũng trở nên khó khăn. Lúc đó tôi mới nhận ra có điều gì đó không ổn.
Khi đến bệnh viện chụp MRI, bác sĩ thông báo tôi bị thoát vị đĩa đệm L4-L5 và trượt đốt sống L5/S1. Bác sĩ hỏi tôi có từng tập thể thao không? Khi nghe tôi kể lại quá trình tự tập, ông chỉ khẽ thở dài: "Chính những động tác gập và ưỡn cột sống đó đã khiến nhân nhầy đĩa đệm bị đẩy ra sau, chèn ép vào rễ thần kinh. Cái gọi là ‘kéo giãn’ trong trường hợp của em lại vô tình đẩy bệnh tiến xa hơn".
Tôi sốc vì từng tin rằng tập luyện luôn tốt, rằng yoga là "liều thuốc thần" cho mọi cơn đau lưng. Nhưng hóa ra, khi không hiểu rõ nguyên nhân đau và tập sai cách, việc vận động lại trở thành con dao hai lưỡi.
>> Tôi chấn thương bốn lần vì đánh Pickleball hùng hục để giảm cân
Trong quá trình điều trị, tôi mới hiểu rằng cột sống là cấu trúc rất phức tạp. Không phải ai đau lưng cũng giống nhau. Có người đau do cơ, có người do thoái hóa đốt sống, trượt đốt sống hay thoát vị đĩa đệm. Mỗi nguyên nhân lại cần những bài tập, tư thế và mức độ vận động hoàn toàn khác nhau. Chỉ cần tập sai một động tác, lực tác động lên cột sống có thể khiến tổn thương tăng nặng, thậm chí gây chèn ép thần kinh vĩnh viễn.
Bác sĩ điều trị cho tôi nói rằng, ông thường gặp nhiều bệnh nhân tương tự – những người tin vào các lời quảng cáo kiểu "đau lưng thì tập yoga cho giãn cơ", "pilates giúp ổn định cột sống"... Nhưng hầu hết họ không được đánh giá lâm sàng hay chẩn đoán hình ảnh trước khi tập. Các huấn luyện viên yoga hay pilates tuy có chuyên môn về vận động, nhưng không được đào tạo y khoa để hiểu bệnh lý, giải phẫu người hoặc chẩn đoán cận lâm sàng, nên rất dễ hướng dẫn sai cho người đang mang tổn thương cột sống.
Điều nguy hiểm hơn là nhiều người không phân biệt được giữa "đau cơ thông thường" và "đau do bệnh lý". Khi thấy đau, họ nghĩ tập thêm là sẽ khỏe. Nhưng trên thực tế, với người bị thoát vị, trượt đốt sống hay thoái hóa nặng, một số tư thế cúi, gập, ưỡn quá mức lại là chống chỉ định tuyệt đối.
Tôi mất gần nửa năm điều trị vật lý trị liệu và phục hồi chức năng để kiểm soát được cơn đau. Mỗi ngày đều phải tập dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa Cơ xương khớp. Tôi nhận ra, điều quan trọng nhất không phải là tập bao nhiêu, mà là tập đúng cho cơ thể của chính mình, dựa trên chẩn đoán và hướng dẫn y khoa, chứ không phải cảm tính.
Tôi không hạ thấp giá trị của yoga hay pilates, vì thực tế, đây đều là những phương pháp rất tốt nếu được áp dụng đúng người, đúng bệnh và đúng hướng dẫn. Nhưng đừng bao giờ tự ý tập khi đang bị đau lưng mà chưa khám bác sĩ. Một động tác sai có thể làm bạn mất vài tháng, thậm chí vài năm phục hồi. Tôi là ví dụ sống cho điều đó. Và nếu có thể quay lại, tôi ước giá như mình đi khám sớm hơn, thay vì tin vào lời khuyên của PT rằng "tập cho giãn ra là hết đau".
- Tôi không nhận ra mình sau ba tháng chơi Pickleball hùng hục
- Vợ bắt tôi bỏ Pickleball vì 3 tháng không giảm được cân nào
- Pickleball giúp tôi 'đánh bay' bụng mỡ ở tuổi 42
- Tôi nghiện tập thể thao dù 5 năm trước từng xem như cực hình
- Tôi thay đổi 180 độ sau một năm chơi Pickleball
- Tôi là 'bà cô' nhưng chạy liên tục 10 km, hít đất trăm cái