Ông Sỹ đến Đơn vị Nội thận - Lọc máu, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7, trong tình trạng toàn thân phù nề, dư nước, tiểu ít, độ lọc cầu thận có lúc chỉ còn 8.8 ml/phút/1.73 m2, chỉ số creatinin vượt ngưỡng 900 µmol/L. BS.CKII Hồ Tấn Thông chẩn đoán ông bị tổn thương thận cấp trên nền bệnh thận mạn do trước đó kết quả khám chức năng thận của ông Sỹ tại một bệnh viện khác vẫn ở giai đoạn 3B.
Tổn thương thận cấp gây giảm đột ngột chức năng thận, dẫn đến gia tăng ure, creatinin và các chất thải chuyển hóa khác. Bệnh có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm như tăng kali máu, toan chuyển hóa, giảm natri máu gây loạn nhịp tim, ngừng tim, phù và tăng huyết áp do ứ dịch, phù phổi cấp gây khó thở...
Với ông Sỹ, bác sĩ Thông cho rằng các chỉ số cảnh báo rất xấu song chẩn đoán hình ảnh cho thấy chức năng thận có thể cứu vãn được. Ông Sỹ được chỉ định lọc máu cấp cứu nhằm vượt qua giai đoạn tổn thương thận cấp.
Ba lần xét nghiệm máu trong các tuần sau đó ghi nhận các chỉ số của ông Sỹ vẫn vượt ngưỡng, hy vọng phục hồi thận ngày càng ít. Ông Sỹ chấp nhận chạy thận nhân tạo định kỳ, tuy nhiên bác sĩ cố gắng thuyết phục bệnh nhân "còn khả năng hồi phục chức năng thận".
Ông Sỹ phục hồi sau hai tháng chạy thận cấp cứu. Ảnh: Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7
Tình trạng tổn thương thận cấp thường không kèm theo thiếu máu như bệnh thận mạn, theo bác sĩ Thông. Ông Sỹ bị thiếu máu nên khó chẩn đoán phân biệt bệnh. Bác sĩ chỉ định ông chạy thận nhân tạo định kỳ ít lần trong tuần và rút ít nước hơn để thận có cơ hội làm việc rồi hồi phục, kết hợp dùng các thuốc điều trị phù hợp cứu thận.
"Mục tiêu then chốt là trong tối đa 3 tháng phải loại bỏ nguyên nhân gây tổn thương thận cấp, duy trì huyết động, điều chỉnh rối loạn điện giải - toan kiềm và hỗ trợ chức năng thận", bác sĩ Thông giải thích khi lựa chọn phác đồ điều trị trên. Kết quả thận của ông Sỹ phục hồi trở lại sau hai tháng điều trị đúng hướng, không cần chạy thận lọc máu nữa.
Ước tính có 8,7 triệu người Việt trưởng thành đang sống chung với bệnh thận mạn, tỷ lệ tử vong đứng thứ 8, theo số liệu Bộ Y tế. Bác sĩ Thông cho hay người bệnh thận mạn bị tổn thương thận cấp sẽ tăng nguy cơ tiến triển đến giai đoạn cuối nếu không điều trị kịp thời. Nhiều người không thường xuyên khám sức khỏe tổng thể, không rõ mức nền của độ lọc cầu thận, do đó khó phân biệt được mắc bệnh thận cấp hay bệnh thận mạn.
Như ông Sỹ, 10 năm trước đã phát hiện độ lọc cầu thận >60 mL/phút/1.73 m2 da song chức năng thận duy trì bình thường. Hai năm gần đây ông không khám nên không phát hiện chức năng thận diễn tiến xấu đi. Nếu người bệnh lọc máu lâu, một khi thận đã quen với máy chạy thận thì gần như không thể hồi phục, buộc phải chạy thận nhân tạo cả đời mới duy trì sự sống, theo bác sĩ Thông.
Để phòng bệnh, bác sĩ khuyên mọi người cần điều chỉnh lối sống lành mạnh, ăn nhạt, hạn chế muối, duy trì tập thể dục 30 phút mỗi ngày (ít nhất 5 ngày mỗi tuần), không hút thuốc lá, quản lý cân nặng. Cần thận trọng khi dùng các loại thuốc không kê đơn, thuốc không rõ nguồn gốc để tránh gây áp lực lên thận.
Hà Thanh
*Tên người bệnh đã thay đổi