Tăng khả năng phòng bệnh khi tiêm nhắc vaccine

Bác sĩ chuyên khoa I Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết, bạch hầu, uốn ván, ho gà là ba căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Người mắc bệnh có thể gặp biến chứng như suy hô hấp, viêm phổi, viêm não (đối với bệnh ho gà); viêm cơ tim và viêm thần kinh (đối với bệnh bạch hầu); co thắt thanh quản, thuyên tắc phổi, gãy xương (đối với bệnh uốn ván)... Nhưng kể từ khi các mũi tiêm ngừa bạch hầu, uốn ván, ho gà cho trẻ em dưới 2 tuổi được triển khai rộng rãi, tần suất mắc các căn bệnh đã giảm đáng kể.

Hiện nay, các tổ chức y tế trên thế giới khuyến cáo cần tiêm đúng lịch và đúng liều các vaccine ngừa bạch hầu, uốn ván, ho gà cho trẻ ngay từ năm đầu đời và không nên bỏ qua các mũi tiêm nhắc lại sau đó. Vì các vaccine này thường chỉ tạo hiệu quả bảo vệ cơ thể trong một giai đoạn nhất định, theo thời gian. Sự miễn dịch phòng bệnh đối với bạch hầu, uốn ván, ho gà sẽ suy giảm, nếu không được tiêm nhắc lại, sẽ có nguy cơ nhiễm bệnh.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và các khuyến cáo chủng ngừa của Anh, Canada, Mỹ, bên cạnh hoàn tất lịch chủng ngừa cơ bản và tiêm nhắc cho trẻ dưới 2 tuổi, các vaccine 3 thành phần phòng bạch hầu, uốn ván, ho gà cần được tiêm nhắc tại các cột mốc khác nhau trong đời như:

- Trẻ em từ 4 đến 7 tuổi

- Trẻ em và thanh thiếu niên từ 9 đến 15 tuổi

- Phụ nữ chuẩn bị mang thai

- Người lớn tuổi

- Người lớn có bệnh lý mãn tính đi kèm như các bệnh lý phổi, hen suyễn, tim mạch, bệnh thận...

Sở dĩ nên tiêm nhắc lại mũi 3 thành phần phòng bạch hầu, uốn ván, ho gà ở các cột mốc từ 4 đến 7 tuổi; từ 9 đến 15 tuổi; phụ nữ chuẩn bị mang thai và người già trên 50 tuổi mà không phải ở những cột mốc khác nhằm phát huy công dụng phòng bệnh. Các mũi tiêm nhắc lại giúp thiết lập "hàng rào" miễn dịch cộng đồng ngăn ngừa sự lây lan của bệnh. Cụ thể:

Trẻ từ 4 đến 7 tuổi; từ 9 đến 15 tuổi: Bác sĩ Bạch Thị Chính cho biết thêm, sự miễn dịch đối với bạch hầu, uốn ván, ho gà của cơ thể gần như suy giảm kể từ lần đầu được tiêm ngừa trong năm đầu đời. 2 nhóm tuổi này lại thường xuyên hoạt động trong môi trường học đường đông đúc, gặp gỡ nhiều người, chạy nhảy, vận động cũng nhiều hơn... nên nguy cơ mắc các bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà cũng có thể cao hơn.

Thanh thiếu niên 15 tuổi dù có sức khỏe tốt nhưng các kháng thể phòng bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà từ đợt chủng ngừa trước ở giai đoạn này đã không còn đủ mạnh để ngăn mầm bệnh tấn công. Ở độ tuổi này, các em bắt đầu bước vào môi trường năng động, từ đó việc bị trầy xước rất dễ xảy ra. Nếu không được chăm sóc đúng cách, những vết xước nhỏ này có thể trở thành nơi trú ngụ để vi khuẩn uốn ván phát triển gây co cứng cơ kèm đau, co giật toàn thân, gập người... Môi trường học đường đông đúc, liên tục tiếp xúc nhiều người, các em có nguy cơ tiếp xúc với các nguồn lây nhiễm ho gà, bạch hầu.

Người lớn tuổi: theo tuổi tác, hệ miễn dịch tự nhiên dần suy yếu, đồng thời kháng thể từ những mũi chủng ngừa trước đó cũng giảm dần nên người già dễ mắc các bệnh truyền nhiễm như ho gà, bạch hầu, uốn ván... Các triệu chứng bệnh có thể bị nhầm sang bệnh thông thường. Điều này khiến bệnh có thời gian phát triển, gây biến chứng nghiêm trọng và dễ lây lan tạo thành dịch, nhất là lây cho trẻ nhỏ từ 0 đến 3 tháng tuổi chưa được chủng ngừa đang sống chung nhà.

"Để phòng tránh 3 loại bệnh nguy hiểm này, người trưởng thành và người lớn tuổi cần lưu ý tiêm nhắc lại mũi 3 thành phần phòng bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà càng sớm càng tốt", bác sĩ Bạch Thị Chính nói.

Phụ nữ chuẩn bị mang thai: khi mang thai, hệ thống miễn dịch sẽ tự nhiên suy giảm, cơ thể dễ bị tấn công bởi những bệnh nguy hiểm và có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng xảy ra với thai nhi. Thực hiện biện pháp phòng ngừa trước mang thai sẽ giúp giảm thiểu rủi ro cho bản thân và em bé khi cơ thể không may bị tấn công bởi các bệnh nguy hiểm này.

Bác sĩ Bạch Thị Chính chia sẻ thêm, với khả năng giúp bảo vệ phòng bệnh, mũi tiêm nhắc lại 3 thành phần phòng bạch hầu, uốn ván, ho gà đã mang đến rất nhiều lợi ích như:

- Giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong cho các đối tượng tiêm chủng.

- Giảm nguy cơ lây nhiễm cho trẻ sơ sinh (từ 0 đến 3 tháng tuổi) chưa được chủng ngừa đầy đủ đang sống chung trong gia đình.

- Thiết lập nên hệ miễn dịch cộng đồng giúp phòng tránh dịch bệnh lây lan.

- Giảm các chi phí phát sinh khi mắc bệnh.

Vaccine phòng bạch hầu, uốn ván, ho gà

Các loại vaccine phòng bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà cho trẻ em từ 4 tuổi trở lên và người lớn như:

Vaccine phòng bạch hầu, uốn ván, ho gà của Canada

Vaccine kết hợp 3 thành phần giải độc tố uốn ván hấp phụ; giải độc tố bạch hầu liều thấp hấp phụ và ho gà vô bào. Vaccine này được chỉ định sử dụng làm mũi nhắc một liều duy nhất cho trẻ em từ 4 tuổi đến người lớn 64 tuổi phòng các bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà.

Vaccine này có thể dùng cùng lúc với vaccine bại liệt bất hoạt (IPV), có thể được xem là một liều nhắc lại của vaccine bạch hầu, uốn ván, ho gà vô bào (DTaP) ở trẻ em từ 4 đến 6 tuổi.

Những người đã mắc bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà vẫn cần phải tiêm chủng vì những bệnh này không phải lúc nào cũng tạo ra đáp ứng miễn dịch.

Những người nhiễm virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV), có triệu chứng hay không có triệu chứng.

Không có chỉ định dùng vaccine này cho trẻ em dưới 4 tuổi.

Lịch tiêm phòng: tiêm bắp một liều duy nhất 0,5 ml ở cơ delta cho tất cả các đối tượng từ 4 đến 64 tuổi.

Vaccine phòng bạch hầu, uốn ván, ho gà của Bỉ

Vaccine 3 trong 1 được chỉ định chủng ngừa nhắc lại cho người từ 4 tuổi trở lên tạo đáp ứng kháng thể chống 3 bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà. Vaccine này có thể được xem xét sử dụng cho phụ nữ mang thai ở giai đoạn 3 tháng cuối thai kỳ.

Vaccin này được chỉ định tiêm bắp với liều 0,5 ml. Không được tiêm dưới da hoặc tĩnh mạch. Ở trẻ lớn và người lớn, thường tiêm vào cơ delta còn trẻ nhỏ thường vào mặt trước - bên đùi.

Lịch tiêm phòng: trẻ từ 4 tuổi trở lên đến người lớn và người lớn sẽ tiêm một mũi. Chủng ngừa nhắc lại mỗi 10 năm 1 lần.

Ngọc An