Gan nhiễm mỡ độ một

Định nghĩa

Gan khỏe mạnh thường chứa một lượng nhỏ mỡ. Tuy nhiên, nếu lượng mỡ này đạt 5-10% trọng lượng gan gọi là gan nhiễm mỡ, dẫn đến viêm, tổn thương và suy giảm chức năng.

Hầu hết mọi người mắc bệnh gan nhiễm mỡ độ một thường không hay biết mà bệnh chỉ được phát hiện khi làm các xét nghiệm khám sức khỏe tổng quát hoặc định kỳ.

Lúc này người bệnh cần kiểm soát chỉ số để ngăn ngừa tích tụ mỡ ngày càng nhiều dẫn đến các giai đoạn nghiêm trọng hơn.

Triệu chứng

Bệnh gan nhiễm mỡ nhẹ thường không gây ra triệu chứng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi hoặc khó chịu ở phía trên bên phải bụng. Nếu không được điều trị, bệnh có thể dẫn đến xơ gan - giai đoạn nặng nhất của bệnh gan nhiễm mỡ, còn được gọi là độ 4.

Xem thêm 6 triệu chứng ban đầu gan nhiễm mỡ

Nguyên nhân

Bệnh gan nhiễm mỡ không liên quan đến rượu, gọi là bệnh gan nhiễm mỡ liên quan đến rối loạn chức năng chuyển hóa (MASLD) hoặc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD).

Một số nghiên cứu cho thấy tình trạng sức khỏe, gene, chế độ ăn uống và hệ tiêu hóa có thể đóng vai trò nhất định.

Các tình trạng sức khỏe có thể dẫn đến MASLD bao gồm:

• Thừa cân hoặc béo phì.
• Tiểu đường type 2 hoặc kháng insulin.
• Mức độ mỡ máu bất thường.
• Tiếp xúc với độc tố.
• Các bệnh lý di truyền ít gặp như bệnh Wilson.
• Mắc hội chứng chuyển hóa hoặc bất kỳ đặc điểm nào sau đây của hội chứng chuyển hóa:

• Vòng eo lớn (hơn 100 cm ở nam và 89 cm ở nữ).
• Huyết áp cao (huyết áp tâm thu 130 mmHg trở lên hoặc huyết áp tâm trương 85 mmHg trở lên).
• Đường huyết cao (mức đường huyết lúc đói 100 mg/dL trở lên).
• Triglyceride cao (150 mg/dL trở lên).
• Giảm cholesterol lipoprotein tỷ trọng cao (HDL) (dưới 40 mg/dL ở nam hoặc dưới 50 mg/dL ở nữ).

Các nguyên nhân khác gây bệnh gan nhiễm mỡ độ một bao gồm:

• Uống quá nhiều rượu.
• Suy dinh dưỡng hoặc sụt cân nhanh.
• Thuốc như thuốc điều trị HIV, corticosteroid hoặc một số phương pháp điều trị ung thư.

Nguy cơ

Một số yếu tố nguy cơ phổ biến nhất của MASLD bao gồm:

• Béo phì.
• Tiểu đường type 2.
• Một số loại nhiễm trùng.
• Kháng insulin.
• Có nồng độ chất béo cao trong máu bao gồm triglyceride.
• Hội chứng chuyển hóa.
• Biến chứng thai kỳ.
• Tác dụng phụ của thuốc như corticosteroid hoặc thuốc chống trầm cảm.

Uống rượu nhiều là yếu tố nguy cơ lớn nhất của AFLD. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, uống rượu nhiều là uống từ 8 đến 15 ly hoặc hơn mỗi tuần, tùy thuộc vào giới tính.

Biến chứng

Bệnh gan nhiễm mỡ nhẹ thường không gây ra biến chứng nếu được điều trị. Nếu tình trạng nghiêm trọng hơn, người bệnh có thể nhận thấy các biến chứng như:

• Bầm tím hoặc dễ chảy máu.
• Nước tiểu sẫm màu.
• Phân nhạt màu.
• Sưng ở bụng, bàn chân, chân, tay và cánh tay.
• Các cụm mạch máu dưới da.
• Ngực có kích thước bất thường ở nam giới.
• Lú lẫn.

Theo thời gian, bệnh gan nhiễm mỡ không được điều trị có thể tiến triển và gây ra sẹo gan và xơ gan không thể điều trị. Lúc này, ghép gan là phương pháp điều trị cuối cùng.

Phòng ngừa

• Uống ít hoặc tránh hoàn toàn uống rượu.
• Duy trì cân nặng vừa phải.
• Thực hiện chế độ ăn ít chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, hỗ trợ gan khỏe mạnh.
• Kiểm soát lượng cholesterol và đường huyết để giữ chỉ số trong phạm vi lành mạnh.
• Hoạt động thể chất ít nhất 30 phút như tập thể dục thường xuyên, mỗi ngày hoặc hầu hết các ngày.
• Chỉ dùng thực phẩm bổ sung khi bác sĩ khuyến nghị, vì một số loại có thể tương tác với một số loại thuốc hoặc dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.

Điều trị

Hiện tại chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh gan nhiễm mỡ. Thay vào đó, các bác sĩ khuyên nên thay đổi lối sống để giải quyết các yếu tố nguy cơ như béo phì và tiểu đường. Giảm ít nhất 3% đến 5% trọng lượng cơ thể có thể làm giảm mỡ trong gan.

Hiệp hội Nghiên cứu Bệnh gan Mỹ (AASLD) khuyến nghị người mắc bệnh gan nhiễm mỡ nên giảm lượng calo tiêu thụ hàng ngày từ 500 đến 1.000 calo. Áp dụng chế độ ăn hạn chế carbohydrate và chất béo bão hòa, nhiều chất xơ và chất béo không bão hòachẳng hạn chế độ ăn Địa Trung Hải. Những thay đổi trong ăn uống này còn mang lại nhiều lợi ích cho tim mạch.

Một số thay đổi lối sống cho người bị gan nhiễm mỡ có thể bao gồm:

• Giảm cân an toàn bằng cách cắt giảm calo.
• Duy trì cân nặng vừa phải.
• Tập thể dục thường xuyên.
• Không hút thuốc.
• Giảm lượng rượu tiêu thụ nếu có.

Xem thêm cách đảo ngược gan nhiễm mỡ trong 90 ngày

Bảo Bảo (Theo Healthline, Medical News Today)