Theo dự thảo sửa đổi Nghị định 16, siết chặt xử lý vi phạm trong lĩnh vực bất động sản, đang lấy ý kiến, Bộ Xây dựng đề xuất mức phạt cao hơn cho các sàn giao dịch và cá nhân môi giới không đáp ứng điều kiện hoạt động.
Cụ thể, sàn giao dịch bất động sản sẽ bị phạt từ 200-400 triệu đồng nếu hoạt động không có giấy phép, ký hợp đồng với môi giới không đủ điều kiện hành nghề theo quy định (quy định hiện hành là 50-100 triệu đồng). Những sàn đưa bất động sản chưa đủ điều kiện kinh doanh lên sàn có thể chịu mức phạt từ 400-600 triệu đồng (hiện hành là từ 100-200 triệu đồng). Ngoài ra, sàn vi phạm còn có thể bị đình chỉ hoạt động từ 3-6 tháng.
Với cá nhân môi giới, mức phạt từ 40-60 triệu đồng (quy định đang áp dụng là 40-60 triệu đồng) với hành vi hành nghề không đáp ứng điều kiện theo quy định hoặc trực tiếp tư vấn khi không có bằng cấp, chứng chỉ phù hợp. Ngoài ra, các vi phạm liên quan đào tạo, bồi dưỡng và cấp chứng chỉ hành nghề môi giới cũng sẽ chịu mức phạt từ 20-180 triệu đồng, tùy theo mức độ vi phạm.
Môi giới bất động sản tư vấn khách tại một dự án ở TP HCM. Ảnh: AGG
Như vậy, so với Nghị định 16, dự thảo sửa đổi đã tăng mạnh mức xử phạt đối với sàn giao dịch bất động sản từ 2-4 lần.
Dự thảo cũng đưa ra các biện pháp khắc phục hậu quả, bao gồm lưu trữ hồ sơ giao dịch, công khai quy trình hoạt động, gửi văn bản thông báo cơ quan quản lý, đảm bảo đủ cơ sở vật chất kỹ thuật, thực hiện chế độ báo cáo, thay thế người quản lý, niêm yết thông tin hoặc ký hợp đồng với cá nhân đủ điều kiện. Trường hợp vi phạm nghiêm trọng, sàn còn phải nộp lại số lợi bất hợp pháp đã thu.
Đề xuất này được đưa ra trong bối cảnh hoạt động môi giới bất động sản trên thị trường vẫn tồn tại nhiều bất cập. Khảo sát từ Viện Nghiên cứu bất động sản Việt Nam (VARS IRE) chỉ ra, gần 89% môi giới bất động sản hiện hành chưa có chứng chỉ hoặc chứng chỉ đã hết hạn; trong đó 51,8% chưa từng qua đào tạo chính quy, chỉ 11% có chứng chỉ hợp lệ.
Số liệu từ Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho thấy đến cuối năm 2024, chỉ khoảng 10% môi giới cả nước được cấp chứng chỉ hành nghề. Riêng tại TP HCM, có hơn 30.000 người hành nghề nhưng chỉ 3.200 người có chứng chỉ hợp pháp (10,6%); Hà Nội cũng chỉ đạt khoảng 12%.
Ngoài ra, tình trạng các tổ chức đào tạo môi giới bất động sản không đúng quy định, cấp chứng chỉ tràn lan gây ảnh hưởng đến hình ảnh nghề và quyền lợi của khách hàng.
Chuyên gia cho rằng, việc nâng mức phạt và bổ sung các biện pháp khắc phục hậu quả nhằm nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm và chuyên nghiệp trong hoạt động môi giới, đồng thời ngăn chặn các hành vi vi phạm phổ biến trên thị trường bất động sản.
Phương Uyên