BIRADS trên nhũ ảnh là cách các bác sĩ sử dụng một hệ thống tiêu chuẩn để mô tả các phát hiện và kết quả chụp nhũ ảnh (hệ thống dữ liệu và báo cáo hình ảnh vú hoặc BIRADS - Breast Imaging Reporting And Data System). BIRADS được Hiệp hội Điện quang Mỹ (ACR - American College of Radiology) đưa ra nhằm sắp xếp các kết quả thành các danh mục được đánh số từ 0 đến 6.

BIRADS 0: Kết quả khám vú BIRADS 0 là chưa đầy đủ, cần đánh giá hình ảnh bổ sung và so sánh với các lần chụp nhũ ảnh trước đó hoặc các xét nghiệm hình ảnh khác. Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Đỗ Thùy Giang (Trưởng khoa Ngoại Vú, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM) giải thích thêm, BIRADS 0 có nghĩa là bác sĩ X-quang có thể đã nhìn thấy một điểm bất thường có thể xảy ra, nhưng nó không rõ ràng. Bạn sẽ cần thêm các xét nghiệm khác là chụp nhũ ảnh bổ sung khu trú hoặc phóng đại hoặc siêu âm vú. Điều này cũng có thể gợi ý rằng bác sĩ X-quang muốn so sánh hình chụp quang tuyến vú mới của bạn với hình chụp cũ hơn để xem sang thương có những thay đổi theo thời gian hay không.

BIRADS 1: Âm tính. Đây là kết quả xét nghiệm bình thường. Vú của bạn trông giống nhau (đối xứng) không có khối u, sang thương xáo trộn cấu trúc hoặc vi vôi hóa (nốt vôi hóa có kích thước rất nhỏ) đáng ngờ. Trong trường hợp này, âm tính có nghĩa là không tìm thấy gì mới hoặc không có bất thường.

BIRADS 2: Sang thương lành tính. Đây cũng là kết quả xét nghiệm âm tính (không có dấu hiệu ung thư), như vôi hóa lành tính, khối u lành hoặc hạch bạch huyết ở vú. Những thay đổi trên vú trước đó như sẹo sinh thiết được ghi nhận để giúp những người khác xem hình chụp nhũ ảnh sẽ không hiểu sai kết quả lành tính trở thành sang thương đáng nghi ngờ.

BIRADS 3: Sang thương có thể lành tính, đề xuất theo dõi trong thời gian ngắn. Khả năng sang thương là ung thư rất thấp (không quá 2%). Nhưng vì nó không được chứng minh là lành tính, nên bạn nên cẩn thận hơn và kiểm tra xem sang thương có thay đổi theo thời gian hay không.

Bác sĩ Giang cho biết, bạn sẽ cần theo dõi bằng hình ảnh lặp lại sau 6 đến 12 tháng và thường xuyên sau đó cho đến khi kết quả ổn định (thường ít nhất là 2 năm). Cách này giúp tránh sinh thiết không cần thiết, nhưng nếu sang thương này thay đổi theo thời gian, nó vẫn cho phép chẩn đoán sớm.

BIRADS 4: Bất thường đáng nghi ngờ ác tính nên xem xét sinh thiết. Những sang thương này không chắc chắn giống ung thư nhưng có thể là ung thư, có nhiều mức độ nghi ngờ. Bác sĩ X-quang lo lắng nhiều nên đề nghị sinh thiết, tùy mức độ sang thương có nguy cơ ác tính khác nhau:

BIRADS 4A: Có khả năng mắc ung thư thấp (hơn 2% nhưng không quá 10%).

BIRADS 4B: Có khả năng mắc ung thư vừa phải (hơn 10% nhưng không quá 50%).

BIRADS 4C: Có khả năng mắc ung thư cao (hơn 50% nhưng dưới 95%), nhưng không cao bằng loại 5.

BIRADS 5: Gợi ý bệnh ác tính, cần thực hiện chẩn đoán sinh thiết. Kết quả trông giống như ung thư và có khả năng cao (ít nhất 95%) là ung thư và bắt buộc có sinh thiết chẩn đoán và điều trị thích hợp.

BIRADS 6: Bệnh ác tính đã được chứng minh bằng sinh thiết, cần thực hiện kế hoạch chẩn đoán và điều trị. Danh mục này chỉ được sử dụng cho các phát hiện trên chụp quang tuyến vú (hoặc siêu âm hoặc MRI) đã được chứng minh là ung thư bằng sinh thiết trước đó. Hình ảnh có thể được sử dụng theo cách này để xem ung thư đáp ứng với điều trị tốt như thế nào.

Theo bác sĩ Giang, khi nhận kết quả BIRADS trên nhũ ảnh, người bệnh cần lưu ý, có những tổn thương trong tuyến vú chỉ thấy đơn thuần trên một phương tiện hình ảnh hoặc siêu âm vú, hoặc nhũ ảnh, hoặc MRI vú. Bác sĩ phải đánh giá hình ảnh mô vú 2 bên dù có bệnh lý một bên vú (trên chụp nhũ ảnh hay siêu âm hay MRI vú) vì phần lớn mật độ mô vú không cân xứng trong cùng một vú hoặc hai bên). Hình ảnh học tuyến vú quan trọng trong tầm soát, chẩn đoán nhưng để xác định kết quả chính xác thì vẫn cần kết hợp khám thêm với bác sĩ khám lâm sàng và giải phẫu bệnh.

Đôi khi, BIRADS 5 trên hình ảnh nghĩ là ác tính nhưng thực tế là lành tính (gọi là dương tính giả) của hình ảnh. Đôi khi, BIRADS 0-1-2 trên hình ảnh nghĩa là sang thương lành tính hoặc không thấy bất thường nhưng thực tế là bệnh ác tính (gọi là âm tính giả) của hình ảnh.

Bác sĩ hình ảnh ghi nhận đánh giá chi tiết từng loại BIRADS trên từng sang thương trong từng mô vú riêng biệt, xác định rõ sang thương vị trí nào BIRADS mấy, thấy được trên thế nào... Kết quả hình ảnh theo phân loại BIRADS chỉ có giá trị tại thời điểm chẩn đoán, trong thời gian tầm soát. Sau thời gian này, bạn phải kiểm tra hình ảnh lại theo mục đích tầm soát hay chẩn đoán. Hình ảnh tuyến vú của lần kiểm tra trước đó rất có giá trị để theo dõi tiếp cho các lần khám sau đó, bạn nên giữ lại và mang theo đi tái khám, trong vòng 5 năm càng tốt.

Đức Nguyên