Theo Viện nghiên cứu Hán Nôm (Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam), ông Nguyễn Quang Hồng mất lúc 16h59 ngày 7/10. Lễ viếng giáo sư sẽ diễn ra vào 9h-10h ngày 9/10, lễ truy điệu được tổ chức lúc 10h-10h30 tại Nhà tang lễ Quốc gia. Ông được an táng cùng ngày tại Công viên Vĩnh Hằng, Hà Nội.
Chân dung giáo sư Nguyễn Quang Hồng. Ảnh: Viện nghiên cứu Hán Nôm
Giáo sư Nguyễn Quang Hồng sinh năm 1940 tại Trà Kiệu, Duy Xuyên, Quảng Nam (nay là Đà Nẵng). Ông dành cả đời gắn bó ngành ngôn ngữ học, là nhà khoa học đầu ngành trong lĩnh vực nghiên cứu Hán Nôm. Một số công trình khoa học nổi bật của ông là Văn khắc Hán Nôm Việt Nam, Âm tiết và loại hình ngôn ngữ, Di văn chùa Dâu.
Năm 2006, bộ Tự điển chữ Nôm do ông chủ biên được ra mắt. Tuy nhiên, giáo sư luôn trăn trở và chưa hoàn toàn yên tâm những gì có trong ấn phẩm. Ông tiếp tục dành nhiều năm nghiên cứu, biên soạn và giới thiệu bộ Tự điển chữ Nôm dẫn giải, xuất bản tháng 3/2016.
Công trình gồm hai tập, sưu tầm 9.450 chữ Nôm, dựa trên tư liệu từ 124 tác phẩm và văn bản khác nhau. ''Cuốn sách này không chỉ dành cho người nghiên cứu mà hướng tới số đông độc giả. Thậm chí anh không phải tra cứu gì, chỉ mở ra đôi ba dòng đọc giải trí cũng được'', ông từng nói. Theo Phó giáo sư, Tiến sĩ Trịnh Khắc Mạnh, bộ tự điển là niềm tự hào trong ngành nghiên cứu Hán - Nôm Việt Nam.
Sinh thời, ông Nguyễn Quang Hồng giữ nhiều vị trí như Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Chủ tịch Hội Ngôn ngữ học Việt Nam kiêm Tổng biên tập tạp chí Ngôn ngữ và Đời sống, ủy viên Hội đồng chức danh giáo sư Nhà nước kiêm Chủ tịch Hội đồng chức danh giáo sư ngành ngôn ngữ học, ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia.
Giáo sư được trao giải thưởng Balaban năm 2009 của Hội Bảo tồn di sản chữ Nôm tại Mỹ, giải Vàng - Sách hay năm 2007 của Hội Xuất bản sách Việt Nam (nay là giải Sách Quốc gia), giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ năm 2017, giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học và công nghệ năm 2022.
Phương Linh