Bà Vân cho biết đang chạy thận một tuần ba lần tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, hiện sức khỏe ổn định. Nhà bà có bốn chị em gái, trong đó hai người chị gái 85 và 75 tuổi của bà đều bị zona thần kinh. Khi vết mụn rộp đã lành, họ thường xuyên bị đau nhức kéo dài ở vùng cổ và liên sườn.
Khi đi chạy thận, bác sĩ giải thích người mắc bệnh nền suy thận mạn giai đoạn cuối khiến hệ miễn dịch suy giảm, dễ nguy cơ mắc zona thần kinh. Vì vậy, bà Vân chủ động rủ chị gái cùng đi tiêm vaccine tại VNVC.
"Ở tuổi chúng tôi bệnh nền nhiều, nguy cơ mắc bệnh cao nên chủ động tiêm ngừa phòng bệnh cho an toàn", bà Vân nói.
Người lớn tuổi tiêm vaccine ngừa zona thần kinh tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC để phòng bệnh chủ động. Ảnh: Hoàng Dương
Tương tự, bà Cao Thị Hoa, 85 tuổi, cũng ở TP HCM, được con gái đưa đi tiêm ngừa zona thần kinh tại VNVC. Bà Hoa có bệnh nền tiểu đường và cao huyết áp nhiều năm nay. Trước đó, bà đã tiêm nhiều loại vaccine để phòng bệnh như cúm, phế cầu, uốn ván, bạch hầu, ho gà...
Bà cho biết nhờ uống thuốc điều trị bệnh tiểu đường đều đặn theo đơn kê toa của bác sĩ, giữ tinh thần lạc quan và tiêm các vaccine phòng bệnh nên vẫn luôn khỏe mạnh, minh mẫn.
Bác sĩ Phan Nguyễn Trường Giang, Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết zona thần kinh do virus Varicella zoster (VZV) gây ra. Đây cũng là tác nhân gây thủy đậu. Sau khi khỏi bệnh, virus không được đào thải hoàn toàn mà nằm yên trong các hạch thần kinh. Chúng sẽ tái hoạt gây bệnh zona thần kinh khi gặp tình trạng suy giảm miễn dịch do tuổi tác, bệnh lý nền, dùng thuốc ức chế hệ miễn dịch, căng thẳng kéo dài...
Người mắc zona thần kinh vẫn có thể lây bệnh thủy đậu cho người khác khi tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mụn rộp. Còn thủy đậu lây lan khi tiếp xúc gần do hít phải các hạt virus hoặc chạm vào dịch tiết của các nốt phỏng.
Nhiều nghiên cứu cho thấy người bệnh đái tháo đường có nguy cơ mắc zona thần kinh cao hơn người bình thường. Phân tích tổng hợp đăng trên Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ năm 2022, cho thấy người bệnh bị đái tháo đường có nguy cơ mắc zona thần kinh gấp 1,38 lần so với người bình thường. Một nghiên cứu khác xuất bản năm 2021, tổng hợp dữ liệu các bài báo trong 19 năm cho thấy tỷ lệ người bị tiểu đường mắc zona mỗi năm là 7,22/1.000 người, cao hơn người bình thường với 4,12/1.000 người.
Người lớn tuổi nên giữ thói quen ăn uống lành mạnh, tinh thần lạc quan để phòng ngừa bệnh tật. Ảnh: Vecteezy
Biểu hiện thường gặp của zona thần kinh là các nốt hoặc dải mụn rộp gây ngứa, rát, đau nhức. Virus cũng có thể âm thầm theo dây thần kinh và máu, gây biến chứng như viêm não, viêm màng não, viêm cơ tim, loét giác mạc, mù lòa, đau thần kinh sau zona.
Để phòng bệnh, người dân cần giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ, ăn uống đầy đủ và đa dạng chất dinh dưỡng, thường xuyên tập thể thao phù hợp với thể trạng, giữ tinh thần lạc quan... Đồng thời, mọi người nên chủ động tiêm vaccine.
Hiện Việt Nam lưu hành vaccine ngừa zona thần kinh, chỉ định cho người từ 50 tuổi trở lên có hệ miễn dịch bình thường với lịch tiêm hai mũi, cách nhau hai tháng. Người từ 18 tuổi trở lên có bệnh nền, suy giảm miễn dịch, hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch cần tiêm hai mũi, cách nhau một tháng.
Tiêm đủ hai mũi vaccine có hiệu quả phòng bệnh trên 97% ở người từ 50 tuổi trở lên và lên đến 87% đối với người từ 18 tuổi trở lên bị suy giảm miễn dịch. Đồng thời, vaccine giúp giảm hơn 90% biến chứng đau dây thần kinh sau zona và các biến chứng khác.
Chí Anh