Bệnh thận mạn là một vấn đề sức khỏe toàn cầu, ảnh hưởng đến 8-16% dân số thế giới và có nguy cơ trở thành nguyên nhân tử vong hàng đầu. Bệnh được định nghĩa là tình trạng tổn thương thận hoặc giảm chức năng thận kéo dài trên 3 tháng. Theo các chuyên gia, dinh dưỡng không chỉ là biện pháp hỗ trợ mà còn là liệu pháp nền tảng giúp can thiệp sâu vào sinh lý bệnh, làm chậm tiến triển và giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm.
ThS.BS. Cao Thị Như, Trung tâm Thận Tiết niệu và Lọc máu, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết các hướng dẫn dinh dưỡng hiện đại đã có sự thay đổi đáng kể. Thay vì chỉ tập trung vào việc hạn chế các chất dinh dưỡng đơn lẻ, các chuyên gia khuyến khích một mô hình ăn uống toàn diện và lành mạnh hơn.
Dưới đây là 3 khuyến cáo về liệu pháp dinh dưỡng cho người mắc bệnh thận
Ưu tiên thực vật
Thay vì phải kiêng khem thịt đỏ một cách hà khắc, người bệnh thận mạn có thể áp dụng chế độ ăn ưu tiên thực vật. Đây không phải ăn chay hoàn toàn, mà là giảm thiểu thịt đỏ và thịt chế biến sẵn, đồng thời tăng cường ngũ cốc, các loại hạt, rau, củ.
Lợi ích của chế độ này là giảm gánh nặng acid và kiểm soát phospho hiệu quả. Cụ thể, protein thực vật giúp cải thiện tình trạng toan chuyển hóa, còn phospho trong thực vật có khả năng hấp thu thấp hơn nhiều so với động vật, giúp giảm gánh nặng cho thận.
Bên cạnh đó, chế độ ăn này giúp cải thiện hệ vi sinh vật đường ruột bởi chất xơ dồi dào từ thực vật nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi, giảm sản xuất độc tố urê máu.
Hạn chế protein có kiểm soát
Điều chỉnh lượng protein cần được cá nhân hóa theo từng giai đoạn bệnh. Chế độ ăn giảm protein (0,55-0,6 g/kg/ngày) hoặc rất thấp protein (0,28-0,43 g/kg/ngày) kết hợp với keto-analogue đã được chứng minh là an toàn và giúp làm chậm tốc độ suy giảm chức năng thận, trì hoãn thời điểm phải lọc máu.
Quản lý khoáng chất thông minh
Natri: Hạn chế dưới 2 g/ngày (tương đương 5 g muối ăn).
Kali: Thay vì loại bỏ tất cả thực phẩm giàu kali, nên chú ý đến nguồn gốc. Kali từ phụ gia vô cơ trong thực phẩm chế biến sẵn là nguy hiểm nhất, trong khi kali từ thực vật hấp thu chậm hơn và ít gây hại.
Phospho: Nên hạn chế các phụ gia phospho vô cơ và học cách đọc nhãn thực phẩm để tránh các từ khóa có gốc "PHOS".
Bác sĩ Như khẳng định việc tuân thủ chế độ dinh dưỡng chỉ hiệu quả khi người bệnh được giáo dục và trở thành một "đối tác chủ động". Người bệnh cần hiểu rõ tại sao phải ăn như vậy, học cách đọc nhãn thực phẩm và lập kế hoạch bữa ăn.
Sự phối hợp chặt chẽ giữa bệnh nhân, bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng là yếu tố then chốt để duy trì cuộc sống khỏe mạnh, nâng cao chất lượng sống và đạt được kết quả lâm sàng lâu dài.
Lê Nga