"Bệnh nền khiến cơ thể trở nên nhạy cảm hơn, dễ mắc các bệnh như cúm, phế cầu, Covid-19... Ở chiều ngược lại, các bệnh truyền nhiễm góp phần gây biến chứng, làm tăng các biến cố tim mạch", GS.TS. Phạm Mạnh Hùng, Phó Chủ tịch Hội Tim mạch học Việt Nam, chia sẻ tại hội thảo Cập nhật Đồng thuận về chủng ngừa cho người trưởng thành trong chăm sóc toàn diện bệnh lý tim mạch, ngày 19/11 tại Hà Nội.
Theo đó, bệnh tim mạch hiện là gánh nặng bệnh tật và nguyên nhân tử vong hàng đầu trên toàn cầu. Theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), bệnh gây ra khoảng 19,8 triệu trường hợp tử vong, chiếm khoảng 32% tổng số tử vong do mọi nguyên nhân. Trong khi các bệnh lý nhiễm trùng cũng nằm trong nhóm 10 nguyên nhân gây tử vong thường gặp nhất, đặc biệt là tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp dưới.
Một mặt, bệnh truyền nhiễm làm tăng nguy cơ xuất hiện các biến cố nguy hiểm trên bệnh nhân mắc các bệnh lý tim mạch, đặc biệt với người cao tuổi có nhiều bệnh đồng mắc. Mặt khác, bệnh nhân tim mạch có nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm và biến chứng nguy hiểm cao hơn những người không mắc bệnh.
"So với người bình thường, bệnh nhân suy tim có nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm cao hơn, tăng nguy cơ nhập viện do cúm lên đến 24%, tiên lượng kém hơn khi nhập viện vì viêm phổi...", GS Hùng nói, thêm rằng mối quan hệ hai chiều giữa hai bệnh lý này tạo thành một vòng lặp. Do vậy, phòng ngừa tốt các bệnh truyền nhiễm là giải pháp quan trọng giúp phá vỡ vòng lặp này. Trong đó, tiêm chủng là biện pháp phòng ngừa bệnh truyền nhiễm hiệu quả cho bệnh nhân tim mạch.
Song, một nghiên cứu thực hiện trên 4.132 người trên 65 tuổi tại thành phố Cần Thơ năm 2022-2023 cho thấy tỷ lệ tiêm chủng cúm chỉ là 7,9%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu 75% mà WHO khuyến nghị. Vì vậy, bệnh nhân tim mạch nên tiêm vaccine dự phòng với một số tác nhân virus, vi khuẩn chính: cúm, phế cầu, SARS-COV2, virus hợp bào hô hấp (RSV)...
Một bệnh nhân tiêm chủng tại Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: Nguyên Hà
PGS Hùng cho biết thêm tại Việt Nam, thời tiết nóng ẩm gần như quanh năm của một quốc gia vùng nhiệt đới gió mùa là một trong những điều kiện khách quan dẫn tới tỷ lệ mắc bệnh truyền nhiễm cao. Bên cạnh đó, sự già hóa dân số và thay đổi lối sống theo hướng các nước phát triển cũng khiến cho gánh nặng các bệnh lý tim mạch gia tăng một cách nhanh chóng.
Các bệnh lý do xơ vữa động mạch chiếm 65% tổng số ca bệnh. Trong đó, bệnh mạch vành và đột quỵ là hai nguyên nhân gây tử vong hàng đầu với khoảng 200.000 ca mỗi năm, tương đương 1/3 tổng số ca tử vong toàn quốc. Do vậy, dự phòng tử vong và biến chứng do các bệnh lý tim mạch đóng vai trò quan trọng, trong đó tiêm phòng vaccine giúp phòng ngừa bệnh nhiễm trùng, giảm biến chứng liên quan nhiễm trùng.
Nhiều tổ chức y tế trên thế giới cũng đưa ra các khuyến cáo với tinh thần chung là đưa chủng ngừa trở thành trụ cột nền tảng trong chiến lược dự phòng bệnh truyền nhiễm cho các bệnh nhân có bệnh nền tim mạch, đặc biệt là đối với người lớn tuổi.
Lê Nga